در پی هدف قرار گرفتن مناطقی در یمن از سوی ارتش آمریکا، چشم انداز مداخله واشنگتن در جنگ یمن بیش از هر زمان دیگری جدی شده است.

شب گذشته وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) از حمله به سه منطقه در یمن خبر داد که گفته می شششود تحت کنترل نیروهای انصارالله و همچنین نیروهای علی عبدالله صالح، رئیس جمهور سابق است. بر اساس گزارش ها، در این حملات سه تأسیسات راداری هدف قرار گرفته است. آمریکا مدعی شده این اقدام در واکنش به حمله موشکی از سواحل یمن به یک ناوشکن آمریکایی انجام می گیرد.

در همین راستا، ساعاتی پس از انجام حملات مذکور، پنتاگون تأید کرد که «در صورت نیاز»، این گونه حملات را تکرار خواهد کرد. پیتر کوک، سخنگوی پنتاگون اظهار داشت: «ما می خواهیم به روشنی تصریح کنیم که اگر شما نیروهای ما را تهدید کنید و اگر کشتی های ما را تهدید کنید، ما واکنش نشان خواهیم داد؛ واکنشی به تهدید مستقیم علیه افراد ما و علیه کشتی های ما. ما به این تهدید پاسخ دادیم و باز هم پاسخ خواهیم داد».

در همین حال، کوک به حضور ایران در آب های مجاور یمن نیز واکنش نشان داده و در این زمینه اظهار نظر کرد. وی درباره اعزام دو کشتی جنگی ایرانی در خلیج عدن برای محافظت از کشتی های تجاری در مقابل دزدی دریایی، اظهار داشت: «در رابطه با فعالیت های دریایی ایران، من توضیح درباره استقرار آن کشتی ها را به خود ایرانی ها واگذار می کنم… ما همیشه در آن آب ها فعالیت داشته ایم».

ورود مستقیم آمریکا به جنگ یمن؟

«سی ان ان» در گزارشی که درباره وقایع شب گذشته منتشر کرده، اشاره می کند که هرچند بر اساس اعلام پنتاگون، موشک های «تاماهاوک» شلیک شده توانسته هر سه هدف مورد نظر را نابود کند، اما این تبادل آتش میان طرفین (شلیک موشک به سوی ناوهای آمریکایی و سپس پاسخ آمریکا) نشانگر خطرات حمایت آمریکا از عربستان سعودی در جنگ یمن است.

این در حالی است که همزمان، به عقیده «سی ان ان»، حمایت آمریکا از سعودی ها به افزایش احساسات ضد آمریکایی در منطقه دامن زده و ضمن ایجاد چالش در روابط واشنگتن و ریاض، احتمال بروز برخورد با ایران در منطقه را نیز افزایش داده است. بروس ریدل، مدیر پروژه اطلاعاتی در موسسه «بروکینگز» می گوید: «جنگ در یمن در حال اوج گیری است و مدام خطرناک تر می شود». آنتونی کردسمن، از مقامات سابق وزارت دفاع و وزارت خارجه آمریکا نیز می گوید یمن به یک «کابوس استراتژیک نظامی و غیرنظامی تبدیل شده است».

به هر ترتیب، این روند، یعنی آغاز مداخله جدی تر آمریکا در جنگ یمن، در شرایطی صورت می گیرد که تحت فشار کنگره آمریکا، روابط واشنگتن با ریاض از هر زمان دیگری پیچیده تر شده؛ به ویژه که کنگره با تصویب قانونی به قربانیان واقعه 11 سپتامبر اجازه داد از عربستان سعودی شکایت کنند. کنگره همچنین به شدت در مقابل افزایش فروش تسلیحات به عربستان و متحدانش در منطقه خلیج فارس مقاومت کرده است.

چه کسی خواستار مداخله آمریکاست؟

توجه به مسائلی که پیشتر مطرح شد، یعنی پیچیدگی های جنگ یمن از یک سو و بروز بحران در روابط واشنگتن و ریاض بر سر مقاومت کنگره در مقابل توسعه همکاری استراتژیک از سوی دیگر، می تواند زمینه ای باشد که تحلیل و درک آنچه در حال حاضر در یمن رخ می دهد را ساده تر کند. اما این امر زمانی بیش از پیش میسر می شود که به بخش دیگری از اظهارات سخنگوی پنتاگون نگاهی بیندازیم.

کوک در اظهارات خود گفت که شلیک دو موشک طی چهار روز علیه یک ناو آمریکایی، از منطقه تحت کنترل حوثی ها (جنبش انصارالله) انجام گرفته؛ اما اضافه کرد که وی نمی داند دقیقاً چه کسی «ماشه را کشیده است». در همین حال، خط غالب رسانه های غربی این است که این حملات، واکنش انصارالله به جنایت سعودی ها در به خاک و خون کشیدن یک مجلس عزا در یمن و کشتار 140 تن بوده است.

با این حال، اگر وقایع را کنار هم گذاشته و به ویژه عدم قطعیت نظر آمریکا در این زمینه را مورد توجه قرار دهیم، ماجرا می تواند به شکلی دیگر جلوه گر شود؛ بدین صورت که می توان گفت عربستان سعودی همه انگیزه های لازم را داشته تا از طریق تحریک آمریکا، بالاخره پای واشنگتن را به مداخله مستقیم در یمن باز کند.

به عبارت دیگر، در شرایطی که از یک سو به واسطه فشارهای کنگره، سعودی ها پشت خود را بیش از هر زمان دیگری خالی می بینند و از سوی دیگر، یک سال و نیم عملیات نظامی آن ها در یمن نتوانسته در دسترسی به هیچ یک از اهداف موفق عمل کند، شلیک چند موشک به سوی اهداف آمریکایی (به شکل غیرمستقیم و از طریق نیروهای مورد حمایت خود) بهترین راهی است که می تواند آمریکا را به اقدام علیه انصارالله سوق داده و منافع سعودی ها را تأمین کند.

از سوی دیگر، باید توجه داشت که این اقدام بلافاصله پس از جنایت اخیر سعودی ها در یمن صورت گرفته است؛ جنایتی که واکنش های شدید بین المللی را علیه عربستان سعودی به دنبال داشت. طبیعی است که در چنین فضای سنگین افکار عمومی، شلیک چند موشک به سوی اهداف آمریکایی و برانگیزاندن واکنش آمریکا، تنها – و بهترین – راهی بود که می توانست مرکز توجه رسانه ها و افکار عمومی را در موضوع یمن از آن ماجرا به سوی دیگری جلب کند.

با این حال، اقدام آمریکا در حمله به اهداف نیروهای صالح و انصارالله، نشان داد که شاید آمریکا نیز چندان نسبت به بازی کردن در این میدان بی میل نیست. همین امر، وضعیت یمن را بیش از گذشته پیچیده می کند و چشم انداز یافتن راه حلی منطقی برای این بحران را نیز دشوارتر.