روزنامه فایننشال تایمز چاپ بریتانیا به نقل از دیپلمات های اروپایی خبر داده که هیچ دولتی از اعضای اتحادیه نمیخواهد با میزبانی از این سازوکار، از تحریم های ایالات متحده عبور کند.
دیپلمات های اروپایی به روزنامه فایننشال تایمز گفتهاند که هیچ کشوری از اتحادیه اروپا متمایل نیست میزبان دفتر کانال یا سازوکار این اتحادیه برای تبادلات مالی با ایران با هدف دور زدن تحریم های آمریکا باشد.
به گزارش بی بی سی فارسی رسانه های اروپایی پیشتر به نقل از دیپلمات های گفته بودند که این کانال یا سازوکار مالی به طور سمبولیک و نمادین پیش از اجرایی شدن تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران، افتتاح می شود اما عملیاتی شدن آن احتمالا تا اوایل زمستان جاری طول می کشد.
چند روز پس از انتشار این گزارشها، اکنون فایننشال تایمز از قول دیپلمات ها گزارش داده که طی جلساتی که هفته گذشته در کمیسیون اروپا با هدف آماده شدن برای پاسخ به تحریم های آمریکا برگزار شده درباره اینکه هیچ دولتی متمایل نیست میزبان دفتر اداری این کانال مالی باشد، بحث شده است.
سازوکار مالی چیست؟
با نزدیک شدن به زمان اجرای تحریم های نفتی ایالات متحده علیه ایران، شرکای باقی مانده در توافق هسته ای با ایران (موسوم به برجام) و با هدف ترغیب ایران به باقی ماندن در توافق برجام و برخوردار نگه داشتن این کشور از مزایای اقتصادی رفع تحریم ها، توافق کردند که کانال مبادله مالی با ایران تاسیس کنند.
وزیران خارجه آلمان، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که برای شرکت در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده بودند، تصمیم خود را طی یک بیانیه برای ایجاد این کانال مالی اعلام کردند که هدف از آن بی اثر کردن تحریم های آمریکا علیه ایران است.
در بیانیه مشترک شرکای ایران در توافق هستهای برجام در تعریف این کانال می گوید “با توجه به فوریت و ضرورت دستیابی به نتایجی ملموس، شرکتکنندگان در این جلسه از پیشنهادهای عملی برای ادامه و توسعه مجاری پرداخت مالی به ایران به ویژه ایجاد یک “وسیله هدف ویژه” (اس پی وی) برای ایجاد تسهیلاتی جهت پرداختهای مرتبط با ایران از جمله برای صادرات نفت استقتبال کردند.”
کانال مالی چگونه عمل می کند؟
منظور از ایجاد این وسیله یا کانال جدید “حفاظت از آزادی فعالان اقتصادی این کشورها جهت دنبال کردن مبادلات مشروع با ایران”عنوان شده است که در صدر آن دریافت پول حاصل از صادرات نفت ایران به اروپا و خرید های متعارف ایران از کشورهای اروپایی است.
جزئیات این کانال به دلیل ادامه مذاکره بر سر آن و همچنین نگرانی از فشار آمریکا، عنوان نشده اما پیش بینی میشود همانند صندوقی تحت حمایت اتحادیه اروپا باشد که پول نفت ایران از سوی شرکت های خریدار به آن واریز می شود. واردات ایران از اروپا هم از محل منابع این صندوق تامین می شود. اینکه انتقال این پول به ایران چگونه صورت می گیرد احتمالا راسا از سوی این کانال مالی خواهد بود که مشابه بانک عمل می کند. این جزئیات در حال مذاکره است و و تا عملیاتی شدن فاصله دارد. حتی مقر این کانال هم به گزارش فایننشال تایمز هنوز پیدا نشده بنابراین سازوکار اداری آن در مراحل بسیار ابتدایی است.
دلیل احتمالی بیتمایلی به میزبانی این کانال چیست؟
آمریکا به برنامه تاسیس این کانال مالی شدیدا اعتراض کرده است. مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا پس از علنی شدن برنامه تاسیس این کانال مالی گفته بود طرح اتحادیه اروپا برای ایجاد “سازوکار ویژه” ای برای دور زدن تحریم های آمریکا علیه صادرات نفت این کشور “شدیدا غیرسازنده است” و او از شنیدن این خبر “ناامید و پریشان” شده است. وزیر امور خارجه آمریکا گفته بود که تاسیس این کانال مالی “یکی از غیرسازنده ترین مسائل برای صلح و امنیت جهانی است… آیتالله های فاسد امروز صبح دارند می خندند”.
مقام های دولت دونالد ترامپ و سفرای آمریکا درکشورهای مختلف از جمله در بریتانیا میگویند که از شرکت ها و افراد از میان کار با ایران و آمریکا باید یکی را انتخاب کنند و هردو امکانپذیر نیست.
تاسیس این کانال حیاتی است؟
مرحله دوم تحریمهای آمریکا از روز ۱۳ آبان (۴ نوامبر) به اجرا گذاشته میشود و ایالات متحده هدف خود را وارد کردن فشار مالی و اقتصادی بر جمهوری اسلامی خصوصا کاهش هرچه بیشتر عواید نفتی ایران عنوان کرده است. بخش وسیعی از نزدیک به دومیلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت صادراتی ایران به کشورهای اروپایی است و در صورتی که اروپایی ها خرید نفت ایران با به دلیل تحریم های آمریکا قطع کنند، به افت شدید درآمدهای ایران می انجامد و می تواند انگیزه ای خروج از توافق برجام برای جمهوری اسلامی ایران باشد.
مقامات آمریکایی حکومت ایران را متهم کردهاند که عواید نفتی این کشور را برای بهبود شرایط مردم ایران به مصرف نمیرسانند بلکه جهت حمایت از “گروههای تروریستی” ایجاد بیثباتی در منطقه و گسترش فساد در داخل به کار میبرد اما مقامات اروپایی میگویند باید ایران را از باقی ماندن در برجام که با هدف رفع تحریم های اقتصادی آن را پذیرفت، راضی نگه داشت. مدیران وزارت نفت ایران گفتهاند تا زمانی که بشود نفت را صادر کرد، پول آن را گرفت و هرطور که لازم بود مصرف کرد، از دیدآنها برجام معتبر است در غیر این صورت ضرورتی برای ادامه آن وجود ندارد.
در شرایطی که بخشی از خریداران اروپایی نفت ایران، شرکت ها و پالایشگاه های خصوصی هستند که دولت ها نمیتوانند آنها را مجبور به خرید نفت ایران کنند و در عین حال در برابر تحریم های آمریکا آسیب پذیرند، کانال مالی اتحادیه اروپا برای ایران می تواند اثری حیاتی در ادامه توافق هسته ای داشته باشد.
محمدجوادظریف پس از ورود به استانبول با بیان اینکه سازوکارهایی که اتحادیه اروپا در نظر داشته، در همین چند روزه عملیاتی خواهد شد، گفت: امکان رسیدن آمریکا به اهداف سیاسی خود حتما وجود نخواهد داشت.
به گزارش مشرق، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در بدو ورود به استانبول برای شرکت در ششمین نشست سه جانبه وزرای خارجه ایران، ترکیه و آذربایجان اظهار داشت: ما مدتی است همکاری سه جانبه ای با ترکیه و آذربایجان داریم و اینبار ششمین جلسه را برگزار خواهیم کرد. هدف این جلسه گسترش همکاری های اقتصادی، ترانزیتی و هم فکری بین سه کشور است و فردا با وزرای خارجه در اجلاس سه جانبه شرکت می کنیم.
وی افزود: از این فرصت برای گفتگو دوجانبه با مسئولین ترکیه در خصوص مسائل مورد نظر دو کشور و مسائل منطقه نیز استفاده خواهیم کرد.
ظریف در پاسخ به سوالی پیرامون موضوع قتل جمال خاشقچی روزنامهنگار منتقد عربستانی در کنسولگری عربستان در استانبول، ادامه داد: آنچه که مهم بوده این است که دولت ترکیه توانسته با درایت، بی طرفی و دقت موضوع را پیگیری کند و ابعاد مختلف این قتل فجیع را بررسی کند و امیدواریم در این بررسی به نتیجه قطعی در مورد مسئولین این جنایت فجیع برسد. متاسفانه در منطقه ما روشها و انتخابهای غلط آنچنان فراگیر شده که برخی مانند رژیم صهیونیستی و رژیم کنونی در عربستان سعودی اعتراف میکنند هر جنایتی را میتوانند بدون نگرانی از عواقب آن انجام دهند.
وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: ۷۰ سال است رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین جنایت میکند و به خاطر حمایت گسترده آمریکا از عواقب این جنایات تا حد زیادی مصونیت داشته است. سعودیها از ابتدا از صدام و بعد از طالبان از داعش حمایت کردند و الان هم در یک جنگ خانمانسوز در یمن اقدام به کشتار مردم میکنند و متاسفانه هیچ برخورد جدی بینالمللی نشده است.
ظریف تاکید کرد: این روش برخورد که منافع کوتاه مدت فردی را بر امنیت منطقهای و حقوق انسانها را بر جلوگیری از جنایات جنگی ترجیح میدهد باعث شده که منطقه ما در دهههای گذشته روی آرامش نبیند.
وی در پاسخ به سوال دیگری پیرامون درپیش بودن ۱۳ آبان روز اعمال تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران با بیان اینکه تجربه نشان داده است تحریمها آثارش بیشتر روانی است تا عملی، عنوان کرد: آثار روانی تحریم های آمریکا از روزی که آقای ترامپ از برجام خارج شد و حتی قبل از آن شروع شد و در طول ۶ ماه گذشته آثارش را مشاهده کردیم. بعید میدانیم روز ۱۳ آبان که این تحریمها در مرحله دوم عملیاتی میشود، اتفاق جدیدی بیفتد.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه سازوکارهایی که اتحادیه اروپا در نظر داشته، در همین چند روزه عملیاتی خواهد شد، خاطرنشان کرد: ممکن است تا زمانی که بشود از این سازوکارها استفاده کرد مقدار دیگری زمان ببرد، به خاطر فشارهای آمریکا و کارشکنیهایی که آمریکاییها در تمامی مراحل این کار داشتند، برخی اقدامات زمان بیشتری برده است.
ظریف گفت: امیدواریم با این سازوکارها و با توجه به این واقعیت که آمریکاییها امروز در جامعه بینالمللی منزوی هستند و هیچ کشوری از اقدامات آمریکا به جز چند رژیم منطقهای حمایت نمیکنند.
وی در پایان تاکید کرد: امکان اینکه آمریکا بتواند به اهداف خود حتی اهداف اقتصادی خود برسد بسیار کم است و اینکه به اهداف سیاسی خود برسد حتما وجود نخواهد داشت.