به نظر تحلیلگران سیاستهای منطقهای ایران، این معافیتها از جمله در حوزه برق و تاسیسات نیروگاهی برای دولت عراق ضروری بود زیرا زیرساختهای این کشور قادر به تامین آن برای پاسخگویی به نیاز شهروندان نیست. همین کانالها از یکسو فرصتی برای درآمدزایی برای رژیم ایران ایجاد کرد و از سوی دیگر فرصتی برای ادامه نفوذ و دخالت در نهادهای حکومتی نظام در امور شد.
بر اساس گزارشهای رسانهای، اخیراً جمهوریخواهان کنگره طرحی برای به «ورشکستگی کشاندن رژیم ایران» و تحریم امپراتوری مالی خامنهای ارائه دادهاند که بخشی از آن، دولت آمریکا را مجبور میکند معافیتهای تحریمی رژیم ایران از جمله فروش برق به عراق دیگر تمدید نشود و همزمان فشار بر گروههای سیاسی و نظامی وفادار به تهران نیز افزایش یابد.
در هفتههای اخیر با دستور مصطفی الکاظمی نخستوزیر عراق، دفاتر بسیاری از گروههای شبه نظامی عراق که تحتالحمایه سوی سپاه پاسداران هستند، بسته شدهاست.
به گفته شماری از تحلیلگران، تحریمهای آمریکا علیه ایران کارساز بوده و کاهش منابع مالی شبهنظامیان و درنتیجه محدودتر شدن فعالیت آنها را در پی داشتهاست.
تحلیلگران سیاستهای منطقهای ایران خاطر نشان میکنند که عراق یکی از اصلیترین حوزههای نفوذ رژیم ایران در منطقه بوده و به آسانی آن را رها نخواهد کرد اما نکته این است شرایط نسبت به گذشته، متحول شده و ابزاری که تهران برای ادامه نفوذ خود در عراق به آن متکی بود، نه تنها در عمل بیتاثیر شدهاند بلکه سیاستها و راهبردهای رژیم برای ماندن در عراق نیز بیشتر زیان بار است تا سود آور.
به باور این محافل، شکار قاسم سلیمانی فرمانده لشکر قدس و سیاستگذار حقیقی ایران در حوزه خاورمیانه درکنار ترور زنجیرهای فرماندهان «جبهه مقاومت» و حملات سنگین هوایی آمریکا و اسرائیل به پایگاههای سپاه قدس و نیروهای وابسته به آن که همگی بازوی خارجی سپاه پاسداران هستند، و همچنین فشار تحریمها از مؤثرترین اقدامات بازدارنده در مقابل نظام ایران برای کاستن ازمانورهای در عراق بودهاست.
در عین حال نظام ایران با کمبود شدید ارز روبروست که بخشی از آن مربوط به محدودیتهای تجاری با امارات و کره جنوبی است.
عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی چندی پیش عازم بغداد شد تا شاید روزنههایی را برای جبران بخشی از این کمبود پیدا کند. اما واقعیت این است که ترور سلیمانی، نظام ولایت فقیه را در عراق زمینگیر کرده است.
این وضعیت زمینگیری در حوزههای نظامی و اقتصادی کاملاً مشهود است. پیوستن چهار گردان اصلی حشدالشعبی به وزارت دفاع عراق یا وادار کردن اسماعیل قاآنی فرمانده سپاه قدس به دریافت ویزا برای ورود به عراق گوشهای از پیآمدهای آن میباشد.
به گفته کارشناسان، یکی از عوامل اصلی کاهش نفوذ نظام ایران در عراق مردم این کشور هستند. آنها دیگر حکومت فرقهای نمیخواهند و به شدت مخالف این هستند که ایران در امور کشورشان دخالت کند. عراقیها تأثیرات مخرّب این دخالتها را به چشم دیدهاند. در یک سال گذشته در چند دوره تظاهرات اعتراضی در عراق مردم علیه علی خامنهای و قاسم سلیمانی شعار سر دادند و بنرهای آنها را در شهرهایی مثل کربلا و نجف پاره کرده و به آتش کشیدند. با اینکه شیوع بیماری کووید19 اعتراضات مردم را در این کشور مانند لبنان و خود ایران با وقفه روبرو کرد اما اعتراضات دوباره از سر گرفته شدهاست.
بر اساس نظرسنجی مؤسسه مستقل مدیریت و مطالعات جامعه مدنی (آی.آی.ای.سی.اس. اس) مستقر در بغداد که نماینده مرکز نظرسنجی «گالوپ» است، رتبه محبوبیت «ایران» در بین عراقیها سال گذشته به پایینترین حد خود رسیدهاست. محبوبیت رژیم ایران در عراق به 15 درصد رسیده در حالی که آمار نشان میدهد، دستکم یک سوم مردم این کشور طرفدار آمریکا هستند.