با مخالفت علنی چین با صدور هرگونه قطعنامهای علیه ایران از سوی شورای حکام آژانس، این شورا ناچار شد پس از چهار روز جلسه مجازی که از طریق ویدیو کنفرانس برگزار میشد، برای تصمیمگیری و احتمالا رایگیری درباره این قطعنامه درخواست جلسه حضوری کند.
همزمان ایران هم گفته اجازه دسترسی به دو سایت هستهای را نخواهد داد چرا که ادعای فعالیت در این دو مرکز از سوی “دشمن” ایران طرح شده و “اعتبار” ندارد.
بنابر گفته دیپلماتهای حاضر در جلسات، روز پنجشنبه، ۱۸ ژوئن، روز چهارم جلسه شورای حکام آژانس در حالی برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان، که هر سه از امضاکنندگان برجام هم هستند، پیشنویس قطعنامهای را روی میز گذاشتند که از ایران میخواست به ممانعت از دسترسی بازرسان آژانس به دو سایت هستهای این کشور پایان دهد و با آنها به طور کامل همکاری کند.
شورای حکام ترجیح میدهد قطعنامه های خود را با اجماع اعضاء به تصویب برساند و تا زمانی که یکی از اعضاء مخالفت آشکار با آن نکرده، نیازی به رایگیری درباره قطعنامه پیشنهادی نباشد.
اما دیپلماتها به خبرگزاری رویترز گفتهاند روز پنجشنبه، ۱۸ ژوئن، در حالی که روسیه گفته نیازی به صدور قطعنامه نمیبیند، چین صراحتا با هر گونه قطعنامهای مخالفت کرده است و همین موضوع باعث شده دبیر شورای حکام ناچار به برگزاری جلسه حضوری در روز جمعه (فردا) شود.
آن طور که گفته شده قرار است در جریان جلسه حضوری روز جمعه، علاوه بر ادامه بحث و رایزنی، درباره قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی هم در صورت نیاز رایگیری شود.
چنانچه شورای حکام آژانس روز جمعه قطعنامهای علیه ایران منتشر کند، ایران تحت فشار قرار خواهد گرفت که به بازرسان این نهاد سازمان ملل متحد اجازه به دو سایت هستهای را بدهد که ادعا شده تهران در سالهای پیش از ۲۰۰۳ در آنجا برای دستیابی به سلاح هستهای فعالیتهایی داشته است.
اما چین معتقد است صدور قطعنامه در این باره که از نظر پکن موضوعی “غیراضطراری”است ممکن است موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع دهد و زمینه را برای فروپاشی کامل توافق هستهای میان ایران و قدرتهای جهانی، موسوم به برجام را فراهم کند.
شورای حکام یکی از نهادهای اصلی سیاستگذاری و تصمیمگیری آژانس است که ۳۵ کشور در آن عضویت دارند. نشست چهار روزه شورای حکام به دلیل شیوع کرونا به صورت مجازی برگزار شد.
پیش از آغاز این نشست وزارت خارجه ایران هشدار داده بود که هرگونه “تصمیم غیرسازنده” در این نشست با “واکنش درخور ایران” روبرو میشود.
ایران؛ اجازه دسترسی به سایتها را نمیدهیم چون ادعا علیه آنها ناروا است
در همین حال، خبرگزاری دولتی ایرنا، عصر پنجشنبه، ۱۸ ژوئن، سخنان کاظم غریبآبادی، نماینده ایران در آژانس بینالمللی انرژِی هستهای را منتشر کرده که دلایل تهران برای مخالفت با دسترسی به دو سایت هستهای مورد نظر آژانس را تشریح کرده است.
ایرنا به نقل از آقای غریب آبادی نوشته: “هیچ کشوری قلمرو خود را فقط براساس ادعاهای مستمر مطرح شده از سوی دشمن خود، به روی بازرسیها باز نمیکند؛ حتی اگر بدیهی باشد که نتیجه، نادرست بودن این ادعاها را ثابت میکند”.
نماینده ایران در آژانس همچنین در جای دیگری درباره اهمیت ادعاهای طرح شده مربوط به دوسایت هستهای و فعالیت های این کشور در سال ۲۰۰۳ گفته: ” این ادعاها به بیش از ۱۷ سال پیش بر میگردد، اثبات نشدهاند، از هیچ فوریتی برخوردار نبوده و هیچ خطر اشاعهای نیز ندارند. همچنین، توسط مقامهای آژانس گفته شد که یکی از دو مکان مزرعه و دیگری یک بیابان است… آژانس در سال ۲۰۱۴ این اطلاعات را دوباره بررسی و ارزیابی کرد که میزان اورانیوم طبیعی درگیر، مرتبط با عدم قطعیتهای مربوط به حسابرسی مواد هستهای و اندازهگیریهای مرتبط است”.
این مقام ایرانی همچنین گفته “مواد مرتبط با این پروژه، از زمان نخستین روز راستیآزمایی در سال ۲۰۰۳، تحت مهر و موم آژانس قرار دارد”.
ظریف: اروپاییها شریک جرم نشوند
محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران هم عصر پنجشنبه در توییتر به مباحث طرح شده در جلسه روز چهارم شواری حکام واکنش نشان داده است.
آقای ظریف که مذاکرهکننده اصلی ایران در جریان شکلگیری توافق هستهای میان قدرتهای جهانی از جمله آمریکا بود، گفته: “ما چیزی برای پنهان کردن نداریم. بازرسیهای انجام شده در ایران ظرف پنج سال گذشته بیش از تاریخ آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. راه حل قابل توافق ممکن است، اما قطعنامه آن را از بین خواهد برد.”