خبر نامه شب تاب در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود – از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت.
به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز چهارشنبه ۱۴ اسفندماه در حالی چاپ و منتشر شد که حکم حکومتی رهبری برای بودجه ۹۹ خط اصلی خبری صفحات نخست روزنامه‌های امروز محسوب می‌شود؛ موضوعی که علاوه بر اختصاص دادن تیتر یک بیشتر روزنامه ها به خود به محل نوشتن یادداشت‌ها و گزارش‌های مختلفی نیز شده است.
مشاغلی که با کرونا رونق گرفتند و اقتصادی که از کرونا آسیب دیده است نیز موضوع گزارش بعضی روزنامه‌ها شده است.
توصیه‌های رهبر انقلاب به رعایت اصول بهداشتی در رابطه با بیماری شایع کرونا پس از غرس نهال به مناسبت روز درختکاری نیز از مواردی است که با تیتر و تصویر مرتبط، بخش بزرگی از صفحات نخست تعدادی از روزنامه‌ها را به خود اختصاص داده است.
در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم؛
پاداش به ثروت از جیب فقر
هادی غلامحسینی طی یادداشتی با عنوان پاداش به ثروت از جیب فقر در شماره امروز جوان نوشت: وقتی رئیس‌جمهور ٦٠ میلیون ایرانی را نیازمند حمایت اقتصادی از سوی دولت معرفی می‌کند و آمار‌های دخل و خرج خانوار نشان می‌دهد دهک دهم و نهم ثروتمند کشور فاصله بسیاری زیادی با سایر دهک‌ها دارند باید گفت: انباشت فقر و ثروت در جامعه اتفاق افتاده‌است و به سرعت باید ابزار مالیات برای شناسایی کلیه دارایی‌ها و درآمد‌ها جهت مالیات‌ستانی از ثروتمندان به منظور پوشش هزینه‌های کشور یا باز توزیع بین دهک‌های پایین درآمدی فعال شود.
یکی از آسیب‌های جدی توزیع غیر منصفانه ثروت و امکانات در جوامع مداخله ثروتمندان در امور سیاستگذاری و قانونگذازی است به‌طور نمونه بعد از مدتی اینگونه احساس می‌شود که عمده روند‌ها و رویداد‌های اقتصادی به سود ثروتمندان و زیان طبقات پایین است.
برای نمونه امروز باید دولت توضیح دهد آنچه در بازار سرمایه می‌گذرد و سود‌هایی که در این بازار تحصیل می‌شود تا چه اندازه وابسته به یارانه‌های انرژی، چون خوراک و برق ارزان به صنایع و بنگاه‌ها است و آیا این انرژی ارزان متعلق به ٨٠ میلیون ایرانی نیست و اگر هست، چرا مردم از سود این شرکت‌ها سهمی نمی‌برند و صرفاً دارندگان سهام در بازار سرمایه سود می‌برند؛ و در نمونه دیگر آیا بودجه‌ریزی غلط و بانکداری انحرافی در تولید تورم نقش دارند یاخیر؟
اگر آری چرا مالیات بر عایدی سرمایه عملیاتی نمی‌شود تا ارزش افزوده‌ای که صرفاً به دلیل تورم‌های بخشی نصیب دارندگان انواع ثروت شده‌است بین نیازمندان بازتوزیع شود. باید پذیرفت بخشی از سودی که بانک‌ها به سپرده‌گذاران خود می‌دهند از محل خلق نقدینگی و کاهش ارزش ریال موجود در جامعه پرداخت می‌شود که این فرایند به زیان طبقات پایین جامعه است ویا دولت وقتی کسری بودجه‌های خود را از محل استقراض از بانک مرکزی تأمین می‌کند، این نیز به کاهش ارزش ریال منتج می‌شودکه به زیان طبقات محروم است.
باید پذیرفت عده زیادی اگر چه در جامعه با مصائب فقر دست و پنجه نرم می‌کنند، اما عده‌ای هم دارای ثروت زیادی در بازار بانک و سرمایه و سهام، زمین و ساختمان، ارز و طلا هستند که اگر قرار نیست این ثروت‌ها مهار شود، حداقل ارائه ارزش افزوده به این اشخاص از محل کاهش ریال و قدرت خرید مردم و کالا‌های عمومی، چون انرژی متوقف شود و یا به دلیل آنکه این ارزش افزوده‌های افسانه‌ای در ایران به افراد ثروتمند تخصیص داده شده‌است در صورت خروج سرمایه از ایران مالیات توسعه عمومی از این اشخاص اخذ شود. در نهایت باید یک جایی مقوله انباشت فقر وثروت را با ابزار مالیات از بین برد تا حداقل سیاستگذاری اقتصادی اثر مناسبی بر عموم مردم جامعه داشته باشد، نه اینکه همچنان از جیب فقرا به ثروتمندان یارانه دهیم.
چرا تا این حد مردم ایران به سرزنش خود برمی‌آیند؟
ژوبین صفاری در سرمقاله امروز روزنامه ابتکار با عنوان اپیدمی منفی‌بافی نوشت: بار‌ها شده در محافل و شبکه‌های اجتماعی، رفتار اجتماعی مردم کشور‌های توسعه‌یافته‌ای مانند ژاپن، آمریکا یا کشور‌های اروپایی را به عنوان رفتاری متمدن مثال زده‌ایم و در مقابل به رفتار و فرهنگ خودمان به‌خصوص در حوادث و یا بحران‌ها تاخته‌ایم. هرچند در یک مقیاس کلی باید اعتراف کرد که به لحاظ فرهنگ اجتماعی ایران هنوز عقب‌ماندگی‌هایی دارد، اما درعین‌حال می‌توان مثال‌های نقضی هم در پیشرفت فرهنگ اجتماعی کشور نسبت به گذشته آورد. شاید کرونا را بتوان یک محک جدی برای نقض رفتار متمدنانه در همان کشور‌های توسعه‌یافته دانست. آنجا که با انتشار خبر ویروس کرونا در آمریکا و کانادا نیز ماسک و ژل ضدعفونی‌کننده کمیاب می‌شود و در اقدامی بی‌سابقه تمام فروشگاه‌های موادغذایی آمریکا و ایتالیا از ترس بیماری خالی می‌شود و یا در ژاپن ویدئویی منتشر می‌شود که ۴ نفر بر سر ماسک، همدیگر را کتک می‌زنند و همین‌طور در کره‌جنوبی صف‌های طولانی برای ماسک ایجاد می‌شود.
این مسائل، اما نشان می‌دهد که رفتار‌های انسانی در همه‌جای دنیا کم‌وبیش در مواقع مواجهه با بحران‌های حساس شبیه هستند، اما در این بین هنوز هم در شبکه‌های اجتماعی گاه با شدیدترین لحن‌ها به فرهنگ خود می‌تازیم. هرچند بر کسی پوشیده نیست که ریختن ماسک و دستکش در خیابان یک ناهنجاری فرهنگی است که باید درباره آن آموزش داده شود، اما آیا این یک اپیدمی رایج است؟ سوال اینجاست که چرا تا این حد مردم ایران به سرزنش خود برمی‌آیند بی‌آنکه در کنار همه این ناهنجاری‌ها بسیاری از لحظات امیدبخش از رفتار‌های زیبای انسانی هم دیده می‌شود.
نکته قابل توجه این است که حتی در شرایطی که نمونه‌های خارجی ناهنجاری‌ها دیده می‌شود و یا حتی اقدامی مثبت از سوی فردی، مسئولی و یا جمعی صورت می‌گیرد؛ عموماً واکنش‌ها به آن منفی است. به بیان دیگر، جامعه ایران دچار نوعی از منفی‌بافی شده است که حتی اگر به او راستش را هم بگویید او فکر می‌کند حتماً کاسه‌ای زیر نیم‌کاسه وجود دارد.
این بی‌اعتمادی به خود و جامعه هرچند قدمت چند دهه‌ای دارد، اما به واقع طی سال‌های گذشته شدت بیشتری گرفته است. چرا که در روان‌شناسی رابطه مستقیم بین افسردگی، ناامیدی به آینده و البته منفی‌بافی وجود دارد و این شدت گرفتن منفی‌بافی‌ها ناشی از افسرده‌ترشدن روان جمعی است که سیاستگذاران همواره به آن دامن زده‌اند. اما در این شرایط که به تجربه نمی‌توان چندان حسابی روی تغییر رفتار سیاستگذاران باز کرد، شاید باید گفت که این طبقه روشنفکر و البته آگاه جامعه از این اختلال جمعی است که می‌تواند به کمک جامعه خودسرزنشگر بیاید. طبقه‌ای که البته گاه متاسفانه خود به این اپیدمی دچار شده است. اما به راستی باید به جامعه نشان داد که حتی در سخت‌ترین شرایط مانند امروز، قرار نیست همه‌چیز را فاجعه‌بار محض و یا همه‌چیز را عالی دید. واقعیت آن است که تنها ذهن‌های آرام و منطق‌محور هستند که می‌توانند بین سیاهی و سفیدی مطلق، خاکستری ببینند و البته در شرایط بحرانی زیبایی‌ها را برای حال خوب جمعی برجسته‌تر کنند. این روز‌ها چالش‌های شادی‌بخش پرستاران و پزشکان و یا کنش‌هایی مشابه آن همان زیبایی‌هایی است که اگر با واکنش سرکوبی روبه‌رو نشود، می‌تواند در این روز‌های هراس و سختی به کمک روان جمعی بیاید. باید پذیرفت جامعه ایرانی، به واسطه بسیاری از سیاست‌های سختگیرانه، غمگین و افسرده و منفی‌باف شده است. او حتی به مثبت‌ترین اتفاقات با دیده تردید می‌نگرد، رفتاری که حالا باید خودمان با خودمان آن را اصلاح کنیم.
شروط گذر اقتصاد از بحران کرونا
وحید شقاقی‌شهری اقتصاددان طی یادداشتی در شماره امروز روزنامه جهان صنعت نوشت: گسترش ویروس کرونا آن هم در ماه پایانی سال، بدترین اتفاق ممکن برای صاحبان کسب‌وکار و بنگاه‌های تولیدی است. تولیدکنندگان، مشاغل توزیعی، اصناف و برخی صنایع از جمله صنعت گردشگری طبق سنت هر ساله برای فروش کالا‌های تولیدی و ارائه خدمات به مشتریان در اسفند و فروردین، برنامه‌ریزی می‌کنند که شیوع ویروس کرونا این برنامه‌ریزی‌ها را به هم زده است. از آنجا که هزینه‌های مصرفی سهم ۷۰ درصدی را از حدود ۲۵۰۰ هزار هزار میلیارد تومان تولید ناخالص داخلی ایران دارد، می‌توان میانگین ماهانه هزینه‌های مصرفی واحد‌های تولیدی را بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان تخمین زد که در شرایط کنونی امکان تامین این هزینه‌ها وجود ندارد. صاحبان مشاغل وکسب‌وکار‌های خرد بخش زیادی از کالا‌هایی که قرار است در اسفند و فروردین به بازار عرضه کنند را از ماه‌ها قبل خریداری و در انبار‌ها نگهداری می‌کنند.
شیوع ویروس کرونا، اما شوک بزرگی به بدنه فعالیت‌های تولیدی وارد آورده، به طوری که بخش زیادی از مشاغل به حالت نیمه‌تعطیل درآمده‌اند و از دو منظر دچار ضرر و زیان شده‌اند؛ نخست آنکه به دلیل فروش نرفتن کالا‌هایی که از ماه‌ها پیش انبار شده‌اند، درآمد صاحبان مشاغل رو به کاهش گذاشته است. دوم آنکه هزینه‌های خرید کالا، انبار کالا و توزیع کالا با دریافت وام و تسهیلات از نظام بانکی تامین شده است که موعد بازپرداخت بخش زیادی از آن‌ها نیز تا پیش از پایان سال به اتمام می‌رسد. در حالی که کالا‌های خریداری شده از سوی کسب‌وکار‌ها به فروش نرفته و برخی از تولیدکنندگان قادر به توزیع کالا به اصناف نبوده‌اند، امکان بازپرداخت این مطالبات به دلیل وقفه درآمدی صاحبان مشاغل وجود ندارد.
در این شرایط دولت برای آنکه بتواند حمایت‌های لازم را از صاحبان مشاغل به عمل آورد در وهله اول لازم است صاحبان مشاغلی که هدف مستقیم شیوع ویروس کرونا قرار گرفته‌اند را با برآورد میزان زیان‌های وارده بر آن‌ها اولویت‌بندی کند. در عین حال نظام بانکی و مالیاتی نیز لازم است اقدامات حمایتی لازم را انجام دهند.
برای این منظور نظام مالیاتی می‌تواند با مدت‌دار کردن اقساط مالیاتی صاحبان مشاغل، امکان بازپرداخت این مطالبات را در بلندمدت فراهم کند. نظام بانکی نیز می‌تواند اقساط وام‌های دریافتی از سوی این کسب‌وکار‌ها را به ماه‌های آتی سرریز کند تا هم مشمول جریمه‌های ناشی از تاخیر در پرداخت نشوند و هم از برگشت چک‌های پاس‌نشده آن‌ها جلوگیری شود. در همین حال نظام بانکی می‌تواند مطابق اولویت‌بندی دولت از میزان ضرر و زیان‌های وارده بر بدنه صاحبان مشاغل، اقدام به اعطای وام و تسهیلات ارزان‌قیمت به آن‌ها کند تا امکان تامین برخی هزینه‌ها از جمله پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان برای آن‌ها فراهم شود و از زیان بیشتر این واحد‌های تولیدی جلوگیری به عمل آید.
* اقتصاددان
