وزیر خارجه در بخشی از سخنان خود همچنین با بیان این که ما تمدنی هستیم که در اوج پیشرفت علم و تمدن مان، علم خود را در اختیار دیگران قرار دادیم، گفت: ولی آن‌ها اکنون اجازه نمی‌دهند که حتی این علم را بخریم. امروز ایالت متحده در دنیا تنها است و نمی‌تواند ائتلاف ایجاد کند. کشور‌های دوست شان هم خجالت می‌کشند که با آن‌ها در یک ائتلاف حضور پیدا کنند. آن‌ها هر جا رفتند با حقارت روبرو شدند. آن‌ها از جنگ ویتنام در هیچ جنگ دیگری به جز جنگ «گرانادا» به هیچ پیروزی نرسیده اند.
ظریف خطاب به مقامات آمریکایی‌ها گفت: دوره گفتمان سلطه و زورگویی به اتمام رسیده است.
وزیر خارجه در ادامه با اشاره به سیاست‌های تحریمی آمریکا در عرصه جهانی علیه برخی از کشور‌ها از جمله ایران گفت: تحریم وزیر امور خارجه یک کشور از سوی آمریکایی‌ها به معنای شکست گفت‌وگو و دیپلماسی است.
وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه سخنان خود گفت: ما هیچ گاه امنیت خود را نخریده ایم و نخواهیم خرید چرا که امنیت ما قابل خرید و فروش نیست. امنیت ما از مردم‌مان نشات می‌گیرد.
در پی این سخنرانی کوتاه، نوبت به پرسش و پاسخ رسید که پیش از آن، اعلام شد به دلایلی از جمله استقبال زیاد و محدودیت زمانی، با استفاده از قرعه کشی مشخص شده که کدام خبرنگاران و به چه ترتیبی سوال خواهند پرسید. قرعه ای که ابتدا به ایسنا افتاد تا ظریف در پاسخ به سوالی در خصوص تاثیر تحریم بر وظایفش از جمله سفر به آمریکا بگوید:
«به آمریکا سفر نمی‌کنم و برای شرکت در جلسات مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر می‌کنم که محدودیت‌های اعمال شده برایم مشکل ساز نیست البته برای همکارانم که در آنجا مقیم هستند، محدودیت‌های اعمال شده غیرانسانی است.»
ظریف در پاسخ به سوال دیگری در خصوص دیدارهایش در حاشیه سفر به مقر سازمان ملل گفت: در این سفرها از صبح تا آخر وقت ملاقات دارم و در جلسات مختلف و دیدارها هستم. ملاقات‌های من شفاف است و با افراد خارج از قوه مجریه آمریکا دیدار‌هایی دارم و همچنین با اصحاب رسانه.
این دیدارها سوای دیپلماسی رسمی کشورمان است. آمریکایی ها با وجود تاکید بر آزادی بیان، برای کسانی که در جلسات با بنده هستند دردسر ایجاد می‌کنند.
وی افزود: نکته دیگر اینکه به عنوان دیپلمات باید بتوانم مذاکره کنم و طرف مقابل هم باید احساس کند که می‌تواند مذاکره کند، نه مصاحبه. اگر قرار باشد مسایل را بیرون مطرح کنم یعنی طرف باید بیاید و یکسری کلیشه بیان کند و این برای دیپلماسی سم مهلک است. یک وظیفه دیپلماسی عمومی داریم، اما آن را با دیپلماسی نباید قاطی کنید و اگر قرار باشد صورت مذاکره را بیرون بدهیم دیگر با ما مذاکره نمی‌کنند بنابراین خبر‌های ما از ملاقات‌ها مختصر است. البته تاکید می‌کنم ما حرفی نداریم که بخواهیم به دیپلمات‌ها بگوییم، اما به مردم نگوییم.
ظریف در ادامه گفت: درباره آنچه در مذاکرات اتفاق افتاده چیزی مطرح نمی‌کنم، اما در سفرم به نیویورک گفته شد که ظرف دو هفته تحریم می‌شوم مگر اینکه آن پیشنهاد را [دیدار در کاخ سفید] بپذیریم که نپذیرفتم. ترامپ قبل از من مقام معظم رهبری را تحریم کرده است. اینکه آمریکایی‌ها حرف‌های بزرگتر از دهانشان می‌زنند و می‌گویند که چه کسی مسئول است و چه کسی نیست، موضوع جدیدی نیست. در همه تصمیمات دیپلماتیک کشورمان همه مشارکت می‌کنند و من هم افتخار دارم که بخشی از این تصمیم گیری هستم.
وی همچنین در پاسخ به سوالی در مورد تحریم خودش از سوی آمریکایی‌ها گفت: تنها بهانه‌ای که آن‌ها برای تحریم بنده دارند این است که من از طرف مردم ایران در عرصه جهانی صحبت می‌کنم و تلاش کردم که صدای مردم ایران باشم. این اقدام آمریکایی‌ها نشان می‌دهد که آن‌ها به دیپلماسی و گفتگو علاقه ندارند. برخی از مقامات آمریکایی حتی با دیپلماسی دشمنی دارند. این اقدام آمریکایی‌ها حتما به ضرر ما تمام نمی‌شود.
سوال بعدی در خصوص گام سوم ایران بود که ظریف در پاسخ به آن با تاکید بر حساب شده بودن دو گام قبلی و غیرممکن بودن بازگشت ایران به وضعیت قبل از برجام، گفت: گام سوم ایران در کاهش تعهدات برجامی نه آخرین قدم است و نه خروج از برجام؛ بلکه در چارچوب برجام خواهد بود.
سوال بعدی به مناقشه میان انگلیس و ایران در ماجرای توقیف نفتکش‌ها اختصاص داشت که ظریف در پاسخ به آن گفت: پیشتر هم توضیح داده ام که مقصد نفتکش ایرانی به انگلیس ربطی نداشته، اما با این وجود تاکید می‌کنیم که این کشتی به مقصد ممنوعه نمی‌رفته است. در این ماجرا
انگلیس نشان داد در تروریسم اقتصادی ایالات متحده همدست است.
وی در ادامه افزود: ما مسئول امنیت در منطقه خلیج فارس هستیم و همواره امنیت این منطقه و تنگه هرمز را حفظ کرده‌ایم. در خصوص توقیف نفتکش انگلیسی باید یادآوری کنم که پیشتر بعضی اوقات از برخی تخلفات که کشتی‌ها در تنگه هرمز مرتکب می‌شدند چشم پوشی می‌کردیم که دیگر نمی‌پوشیم. یعنی اقدام ما تنها چشم پوشی نکردن بر تخلفات است.
«تعهد محضری می‌دهم که سال ۱۴۰۰ در خانه هستم و یا در دانشگاه»، جمله کلیدی ظریف در پاسخ به سوالی بود که در خصوص افق کاری وی برای آینده مطرح می‌شد. سوالی که وزیر خارجه تاکید داشت بهتر است از آن عبور کنند تا به مسائل مهم تر و روز برسند و به همین دلیل تاکید کرد که حاضر به تعهد محضری در این خصوص نیز هست.
در بخش دیگری از پرسش و پاسخ، ظریف با تاکید بر این نکته که آمریکایی ها در جریان مذاکرات برجام برخی رکوردهای کاری شان را زدند اما با بر سر کار آمدن ترامپ زیر همه چیز زدند و خواستار مذاکره دوباره شدند، گفت: مگر در آمریکا انقلاب شده؟ تنها یک انتخابات برگزار کرده‌اند و حتما می دانند که دولت ها وارث تصمیمات دولت های قبلی هستند و می‌بایست به تعهدات پایبند باشند.
در ادامه پرسش و پاسخ، ظریف در پاسخ به سوال خبرنگاری گفت: ترامپ می‌گوید این جنگ، خساراتی به همراه دارد و آمریکا نباید خود را درگیر کند اما بر اساس گفته های مستند آمریکایی ها می‌گویم اگر اختیار جنگ در دست ترامپ بود به صد کشور حمله می‌کرد. ترامپ باید نگران تلاش تیم “ب” برای تحمیل سیاست‌های این تیم بر سیاست‌های ریاست جمهوری باشد.
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این سوال که آقای روحانی چندی پیش در یک سخنرانی مطرح کردند که امکان دارد صحبت‌های ما با غربی‌ها به نتیجه برسد و از دیگر سو شاهد ایجاد یک ثبات در وضعیت ارزی کشور هستیم. نظر شما در مورد این تحولات چیست؟ گفت: الحمدلله دولت موفق شده با همکاری بخش‌های مختلف جامعه شرایط اقتصادی را به سمت آرامش سوق دهد و شرایط در حال حرکت به سمت آرامش است و بازار ارز نیز این را نشان می‌دهد. البته من در این حوزه متخصص نیستم و اظهار نظری نمی‌کنم.
وی در همین چارچوب گفت: برخی از افراد که در حوزه سیاست خارجی تخصصی ندارند بعضا مطالبی را در این ارتباط مطرح می‌کنند، دخالت‌هایی می‌کنند که این موضوع حال ما را می‌گیرد، ولی ما یاد گرفته‌ایم در حوزه غیر تخصصی خود دخالت نکنیم و بهتر است مسئولان مرتبط با حوزه اقتصاد در مورد اینگونه مسائل صحبت کنند. کار دیپلماسی این است که راهکار پیدا کند و در واقع دیپلمات دنبال روش برای رسیدن به راه حل جهت حل مشکلات است و ما هیچ وقت این کار را متوقف نمی‌کنیم.
ظریف با اشاره به گفتگو‌های ایران با کشور‌های مختلف خاطرنشان کرد: این آمریکا بود که از برجام خارج شد و قانون شکنی کرد و اگر آن‌ها دست از قانون شکنی و تروریسم اقتصادی بردارند مشکلات حل می‌شود، ولی تا وقتی این اتفاق نیفتاده باز هم راهکار‌هایی وجود دارد و ما در مورد این راهکار‌ها با کشور‌های مختلف در حال رایزنی و گفت‌وگو هستیم.
وی ادامه داد: اروپایی‌ها دارای تعهداتی در برجام هستند و بعد از خروج آمریکا از برجام نیز تعهداتی ارائه دادند و اگر این تعهدات اجرا شود امکان عبور از این مرحله وجود دارد، ولی اگر آن‌ها تعهدات خود را محقق نکنند ما در چارچوب برجام به اقدامات خود در راستای کاهش تعهدات‌مان ادامه می‌دهیم. ما مایل نبودیم این کار را بکنیم، ولی با توجه به وضعیت موجود و عدم اجرای تعهدات از سوی طرف‌های مقابل این تصمیمات گرفته شد. برجام مبتنی بر بی اعتمادی متقابل تدوین شده است و ساز و کار‌هایی در آن پیش بینی شده که اگر یکی از طرفین تخلف کرد طرف مقابل بتواند کاری انجام دهد.
وزیر امور خارجه افزود: ما می‌توانیم برنامه هسته‌ای‌مان را بسیار گسترده‌تر از قبل از برجام به پیش ببریم و طرف‌های مقابل ما هیچ گاه نخواهند توانست اجماع امنیتی که پیش از برجام علیه ایران ایجاد کرده بودند را دوباره ایجاد کنند چرا که همه دنیا می‌دانند که این ایران بوده که به تعهدات خود پایبند بوده و در ۱۵ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به این موضوع اشاره شده است و اگر مشکلی هست این ناشی از قانون شکنی آمریکاست و اکنون اجماع علیه آمریکا به خاطر خروج از برجام و قانون شکنی‌اش در عرصه بین‌المللی وجود دارد.
ظریف با بیان این که اروپایی‌ها نمی‌توانند از مکانیسم ماشه استفاده کنند، افزود: چرا که اقدامات ایران خلاف برجام نیست و در داخل برجام است و ما در چارچوب برجام اقدام به کاهش تعهدات خود کرده‌ایم. آن‌ها نمی‌توانند علیه ما در شورای امنیت اقدامی انجام دهند مگر اینکه در این زمینه به زور متوسل شوند و شما می‌دانید که اقدام زور با اقدام قانونی فرق دارد. من نه امروز بلکه ۱۰ سال هم برگردم به قبل باز برجام را امضا می‌کنم. برجام سند افتخار نه من، بلکه مردم است. برجام به پشتوانه مردم و رهبری امضا شد.
وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به سوالی درباره تماس محمدبن‌سلمان ولیعهد عربستان سعودی با تهران گفت: بنده
از تماسی خبر ندارم و از درون ولیعهد سعودی هم اطلاع ندارم. فکر می‌کردند که یمن را ظرف چند هفته می‌توانند مغلوب کنند. معتقدیم که مردم را هیچ وقت نمی‌شود مغلوب کرد. باید یادآوری کنم هیچ کس نمی‌تواند امنیت را بخرد… امنیت با همکاری محقق می‌شود. در موسم حج لازم است بگویم به کشتار و اعمال فشار بر ملت‌های یمن، افغانستان، سوریه و لبنان پایان دهید؛ سفره گفت‌وگو با ایران برای همه باز است.
وی درباره تحولات افغانستان و مذاکرات آمریکا با طالبان در قطر هم گفت: همه کشور‌ها غیر از افغاستان باید نقش حاشیه‌ای داشته باشند، نقش اصلی را باید افغانستان داشته باشد. ایراد مذاکرات آمریکا با طالبان این است که کشوری که خودش مشکلات و دردسر‌ها و بدبختی را ایجاد کرده بدون حضور دولت افغانستان با طالبان گفت‌وگو می‌کند. ایران در هیچ توافقی شرکت نکرده مگر با حضور افغانستان. در کنفرانس بُن هم در کنار مردم افغانستان بودیم. ما در جلسه‌ای که دولت افغانستان در آن حضور نداشته باشد نیستیم.
ظریف در پایان گفت: شرمنده مردم هستیم به خاطر آسیب‌هایی که به آن‌ها رسیده است. من به شخصه از مردم عذرخواهی می‌کنم به خاطر کم کاری‌هایی که کردیم برای اینکه معیشت آبرومندانه‌ای داشته باشند.
خبر نامه شب تاب در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود – از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت.
