خبر نامه شب تاب در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود – از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت.
استراتژی ایالات متحده در مورد ایران گیج و گنگ شده و به نظر می رسد دست واشنگتن به طور فزاینده ای از گزینه هایی برای جلوگیری از تشدید تنش کوتاه است. رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ گفته که انتخاب نهایی، میتواند هر کدام از گزینه ها میان جنگ و دیپلماسی باشد.
سوزان مالونی، یکی از اعضای ارشد موسسه بروکینگز، در همین رابطه گفته: “دولت ترامپ در راستای خط مشی و سیاست گذاری خود با دوراهی نهایی در جاده مواجه است.”
وی در گفتگو با AFP (خبرگزاری فرانسه) بیان کرده: ایالات متحده “فشار زیادی بر ایران تحمیل کرده است” و تا زمانی که واشنگتن “می تواند از تشدید تنش و فوران یک درگیری نظامی جلوگیری کند،” آماده است که تا زمانی که لازم باشد آن فشار را حفظ کند “.
در روز جمعه، ترامپ در پاسخ به این سوال که آیا ایالات متحده به سمت مذاکره مایل است و یا تمایل به درگیری دارد، در حل یکی از خطرناک ترین بحران های بین المللی بضاعت اندکی برای اطمینان خاطر دادن به طرفداران گزینه دیپلماسی داشت.
رئيس جمهور آمریکا که اقدام به وضع مجدد تحریم ها بر اقتصاد ایران کرده و در عین حال برای انجام مذاکره درخواست داده است، در پاسخ به این سوال گفته: “هر راهی که پیش بیاید من با آن مشکلی ندارم.”
ایران عملا حاضر به شرکت در مذاکرات تحت فشار نبوده و در عین حال تنش ها با ساقط شدن هواپیمای بدون سرنشین آمریکا، حمله های مرموز به تانکرهای نفت کش در خلیج فارس و توقیف نفت کش ها از سوی تهران و بریتانیا، به اوج رسیده است.
به گفته مالونی ایران در پی آن است که “تلاش کند تا درکی از خطوط قرمز دولت آمریکا به دست آورد”.
ریسک حداکثری، نتایج حداقلی
اما تا کنون، علی رغم سخنرانی های شدید – روز جمعه ترامپ گفت: “ما برای بدترین حالت ممکن آماده هستیم” – رئیس جمهور آمریکا بارها بر تمایل خود برای جلوگیری از مداخله نظامی جدید ایالات متحده در خاورمیانه تأکید کرده است و به طور عمومی درباره لغو حمله علیه ایران در آخرین دقایق در ماه ژوئن سخن گفته است.
باربارا اسلاوین از شورای آتلانتیک، یکی دیگر از موسسات تحقیقاتی در واشنگتن، گفته: “این وضعیت باعث می شود ایالات متحده واقعا ضعیف به نظر آید.” و این امر باعث ایجاد وضعیت خطرناکی می شود؛ چرا که حوادث می توانند در خلیج فارس ادامه داشته و خطر لغزش را به سمت منازعه ای که هر دو طرف خواهان اجتناب از آن هستند افزایش دهد.
براساس گفته اسلاوین، مشکل این است که ترامپ در سال گذشته زمانی که ایالات متحده را از قرارداد 2015 با ایران خارج کرد – که برای محدود کردن برنامه هسته ای این کشور در ازای لغو تحریم ها بود – خود را در گوشه رینگ قرار داد.
اسلاوین میگوید: تشدید تنش از سوی ایران قابل پیش بینی بود، به ویژه هنگامی که تصمیم مبنی بر تمدید معافیت برای صادرات نفت ایران صادر نشد. پیش بینی شد که ایران در پاسخ دست به تشدید تنش بزند.
بسیاری از متخصصان و دیپلمات ها با این مضمون موافقند: درطرف ایران، تنش های کنونی بیشتر به دنبال ایجاد یک فضای تنفس کوچک در جبهه اقتصادی است، زیرا تحریم های آمریکا بر اقتصاد کشور تاثیر می گذارد. بازگرداندن برخی از معافیت های مربوط به فروش نفت و یا حداقل سهی گیری در اجرای ممنوعیت فروش، موجب خنثی سازی بحران خواهد شد.
اما واشنگتن، با اعمال اقدامات تنبیهی علیه یک شرکت چینی متهم به ادامه خرید نفت خام ایران، سیگنالی کاملا متضاد ارسال کرده و تصمیمی اتخاذ کرده که از سوی طرفداران رویکرد سختگیرانه در قبال تهران حمایت میشود.
در عین حال، گروه بین المللی بحران، یک سازمان پیشگیری از نزاع و درگیری، استراتژی “فشار حداکثری” ترامپ را تقبیح کرده و می گوید این استراتژی “ریسک حداکثری و نتایج حداقلی را تولید کرده است.”
یک توافق جدید؟
در واقع، بسیاری از ناظران همچنان در مورد انگیزه های ترامپ – که ظاهرا پذیرفته که جلسه ای بین سناتور رند پل، مخالف مداخلات نظامی آمریکا و محمد جواد ظریف، دیپلمات ارشد ایران برگزار شود – دچار تردید هستند.
آیا آنگونه که به نظر رئیس جمهور میرسد، راهی برای یک توافق جدید وجود دارد؟
مالونی میگوید: “من فکر می کنم رییس جمهور می خواهد به یک توافق دست پیدا کند و به شکلی خطرناک در مورد چگونگی ایجاد یک توافق در مورد مسائل بسیار فنی فریب خورده است.” در ضمن، اسلاوین به طور قطعی میگوید که اگر هدف “به دست آوردن توافق جدید باشد، موفق نخواهد شد.”
ایالات متحده همچنان می تواند اقدامات تنبیهی خود را با هدف قرار دادن شرکت های خارجی که به تجارت با ایران، هدف قرار دادن برنامه هسته ای غیرنظامی این کشور و حتی تحریم افرادی مانند ظریف، تشدید کند.
اما از لحاظ تحریم ها، برخی معتقدند که فشار با پایان معافیت های نفتی به اوج خود رسیده است. اسلاوین میگوید: “بقیه تحریم ها همگی همانند هم هستند … اما در جبهه اقتصادی کار خیلی بیشتری نمی توان انجام داد”. وی میگوید: اگر هدف تنها تضعیف ایران و از بین بردن توافق هسته ای باشد، ما نتیجه خوبی نخواهیم گرفت. ما رفتارهای سرکشانه تری از ایران خواهیم دید نه رفتارهای نرم تر.”
