آژانس بین‌المللی انرژی اتمی:عبور ایران از سقف غنی‌سازی برجام !

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایران سقف غنی‌سازی اورانیوم که در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ تعیین شده بود را نقض کرده است.آژانس در بیانیه‌ خود نوشت که بازرسانش تایید کرده‌اند غنی‌سازی اورانیوم ۲۳۵ در ایران در غلظتی “بالاتر از ۳.۶۷ درصد” انجام گرفته است.

BBC News فارسی :ساعاتی پیش از این بیانیه ایران اعلام کرده بود که در واکنش به خروج یک‌طرفه آمریکا از توافق هسته‌ای، غنی‌سازی را به ۴.۵ درصد رسانده است.بلافاصله پس از اعلام آژانس مبنی بر عبور ایران از سقف غنی‌سازی اورانیوم در برجام، روسیه در بیانیه‌ای که در وب‌سایت وزارت خارجه این کشور منتشر شده، خواستار واکنش “آرام” بین‌المللی به این اقدام ایران شده است.

اتحادیه اروپا روز دوشنبه گفت که “شدیدا نگران” تصمیم ایران برای تخطی از سقف غنی سازی اورانیوم براساس برجام است و از تهران خواست از این تصمیم برگردد.مایا کوتسیانچیچ سخنگوی اتحادیه اروپا به خبرنگاران گفت: “ما قویا ایران را ترغیب می کنیم کلیه فعالیت هایی که با تعهدات در برجام ناسازگار است را متوقف و معکوس کند.ما شدیدا نگران اعلامیه ایران در پایان هفته در مورد شروع غنی سازی اورانیوم ورای سقف ۳.۷ درصد هستیم. اتحادیه اروپا پیش از تصمیم گیری در مورد گام بعدی خود منتظر گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد ماند و با سایر امضاکنندگان برجام رایزنی خواهد کرد.

یک منبع آگاه اتحادیه اروپا به خبرگزاری فرانسه گفت: “وضعیت در داخل برای آنها (ایران) خیلی دشوار است. مایحتاج اولیه آنها درحال اتمام است. آنها مایلند توافق را حفظ کنند، اما می خواهند از مزایایی که قولش را دریافت کرده اند بهره‌مند شوند.”

گنگ شوانگ سخنگوی وزارت خارجه چین گفت “واقعیات نشان می دهد که زورگویی یک طرفه به یک تومور رو به وخامت بدل شده است فشار حداکثری آمریکا بر ایران علت ریشه ای بحران اتمی ایران است.”

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، ابراز عقیده کرد که تصمیم تازه ایران نه به حفظ توافق اتمی کمک خواهد کرد “نه فواید اقتصادی ملموس برای مردم ایران را تضمین خواهد کرد.”

ناامیدی معاون اول رئیس جمهوری ایران از فرصت به اروپا

در حالی که گزارش شده است که مشاور دیپلماتیک امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، قرار است به زودی به ایران بیاید، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری ایران از اجرای تعهدات اروپا در “برجام” ابراز ناامیدی کرده است.

همزمان عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور، نیز گفته جمهوری اسلامی گام سوم کاهش تعهدات برجامی را “محکم‌تر بر خواهد داشت” و بهروز کمالوندی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز در همین خصوص گفته است که از گزینه‌های این گام، “غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم” است.

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری ایران با اشاره به تماس تلفنی اخیر روسای جمهوری ایران و فرانسه گفت “گاهی اوقات در مذاکرات تلفنی که سران کشورهای مختلف با رئیس جمهور کشورمان دارند، خطاب به ایشان اصرار می‌کنند که شما یک هفته یا چند روز به ما فرصت دهید تا تعهدات خود را اجرایی کنیم. ما ۱۴ ماه است به شما فرصت داده‌ایم در یک هفته قرار است چه اتفاقی بیفتد”.

یک شب پیش از اعلام جمهوری اسلامی مبنی بر بالا بردن سطح غنی‌سازی اورانیوم و کاهش تعهدات خود در توافق هسته‌ای، امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه در تماس تلفنی با همتای خود حسن روحانی، خواستار خویشتن‌داری ایران در برجام شده بود. در پایان این گفت‌وگوی تلفنی دو طرف درباره رسیدن به تفاهمی برای رفع اختلافات بر سر اجرای توافق هسته ای برجام، تا پیش از پایان تیرماه موافقت کرده‌اند.

ایران روز گذشته (یکشنبه ۷ ژوئیه/۱۶ تیر) اعلام کرد که که با زیر پا گذاشتن یکی از تعهداتش در برجام، از این پس سطح غنی‌سازی اورانیوم را افزایش خواهد داد. در همین خصوص آقای کمالوندی در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که در ادامه اقدامات ایران، کشورش “فعلا غنی‌سازی پنج درصد را اجرا می‌کند.” ایران می‌گوید در اعتراض به نقض برجام توسط آمریکا و تحریم‌های شدید علیه تهران دست به این اقدام زده است.

اکنون آقای جهانگیری درباره چرایی کاهش گام به گام برخی تعهدات ایران در برجام گفته است: “یک سال از خروج آمریکا از برجام گذشت و ما در این مدت با چین، روسیه و اروپایی‌ها بحث کردیم و در برجام باقی ماندیم و به همه تعهدات‌مان نیز پایبند بودیم، اما طرف مقابل کمترین تعهدات خود را انجام نداد؛ طبیعی است که هر صبر کردنی، دوره‌ای دارد؛ نهایتاً بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی مقرر شد که ایران برخی از تعهدات خود را بر اساس بندهایی از برجام تعلیق کند”.

به گفته آقای جهانگیری، به شرطی که طرف مقابل تعهدات خود در برجام را اجرا کند، ایران مجددا تمامی تعهدات خود در توافق هسته‌ای از جمله عدم نگهداری بیش از ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم و همچنین سقف ۳.۶۷ برای غنی‌سازی اورانیوم را مجددا اجرا خواهد کرد.

روز گذشته اتحادیه اروپا ضمن ابراز نگرانی شدید از افزایش غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران از این کشور خواست تا بیش از این توافق برجام را نقض نکند.

فرانسه از این اقدام ایران انتقاد کرد؛ اگرچه به یک منبع آگاه در کاخ الیزه روز گذشته به خبرگزاری رویترز گفت که در حال حاضر، این کشور به دنبال فعال کردن گزینه “حل اختلاف برجام” که می‌تواند به تحریم ایران در سازمان ملل منجر شود، نیست. این منبع آگاه گفته است که این موضوع در این لحظه به عنوان یک گزینه مطرح نیست.

بر اساس روندی که در برجام پیش‌بینی شده، در موقعیتی ویژه اگر هر یک از طرف‌ها به تعهداتش عمل نکند، دیگر طرفین می‌توانند گزینه‌ حل اختلاف را فعال کنند.

سفر دستیار ارشد دیپلماتیک مکرون به تهران

این اظهارات معاون اول رئیس جمهوری ایران در حالی بیان می‌شود که مشاور ارشد دیپلماتیک امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه قرار است مجددا به تهران سفر کند.

ساعتی پیش، کاخ ریاست جمهوری فرانسه با تأیید این خبر، علت این سفر را تنش‌زایی از روابط ایران و آمریکا عنوان کرد.

عباس موسوی، سخنگوی وزارت ایران درباره این سفر گفته “ما نه امید و نه اعتماد به کسی و کشوری داریم، اما باب دیپلماسی باز است”.

او همچنین امروز هشدار داده که اگر طرف‌های برجامی به تعهدات خود جدی عمل نکنند و همچنان به “گفتار درمانی” اکتفا کنند، ایران گام سوم را در راستای اجرای کاهش تعهدات برجامی بعد از اتمام ۶۰ روز محکم‌تر و قاطع‌تر برخواهد داشت.

او همچنین بار دیگر تاکید کرد ایران کاهش تعهدات خود را مستند به بند ۲۶ و ۳۶ توافق هسته‌ای می‌داند. بر اساس این دو بند، جمهوری اسلامی به دلیل عدم اجرای تعهدات طرف مقابل می‌تواند تعهدات خود را کاهش دهد و این به معنای نقض برجام نیست.

“غنی‌سازی ۲۰ درصدی از گزینه‌های گام سوم است“

همزمان بهروز کمالوندی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، گفته در یک سال نخست پس از خروج آمریکا از برجام نیز تنها به خاطر آنچه “صبر استراتژیک” خوانده به تعهدات خود در برجام وفادار بوده است و از این پس، جمهوری اسلامی در دوره‌های ۶۰ روزه تعهدات خود را کاهش خواهد داد.

به گفته این مقام ارشد سازمان انرژی اتمی، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران در بازه‌های زمانی دو ماهه تعریف شده است.

در گام نخست، ایران ۱۸ اردیبهشت اعلام کرد از سقف تعیین شده ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده در برجام عبور و “تولید اورانیوم را چهار برابر خواهد کرد؛ به گفته آقای کمالوند این فرایند “زمان بر” بود.

در گام دوم، ایران سطح غنی سازی را افزایش داد. رئیس سازمان انرژی اتمی می‌گوید این فرایند “زمان چندانی نمی‌برد و در فاصله چند ساعت انجام شدنی است. کارشناسان آژانس قرار است امروز [دوشنبه] نمونه‌گیری کنند که طبعاً ما از ۳ و ۶۷ صدم درصد غنی سازی عبور کرده‌ایم”.

بنابر گزارش خبرگزاری فارس آقای کمالوندی امروز گفته گام سوم کاهش تعهدات برجامی، غنی‌سازی ۲۰ درصدی است. او اعلام کرد “سوخت ۲۰ درصد اکنون مورد نیاز ما نیست، اما اگر بخواهیم آن را تولید کنیم وقتی ۳.۶۷ درصد غنی سازی را کنار گذاشته‌ایم هیچ مانع و مشکلی برای این کار نداریم”.

سخنگو و معاون سازمان انرژی اتمی ایران امروز به شرکای برجام هشدار داده و تهدید کرده است که اگر ظرف دوماه آینده خواسته های ایران مربوط به فروش نفت و امکان مبادلات مالی آن فراهم نشود، ایران غنی سازی بیست درصدی را شروع خواهد و ماشین های غنی‌سازی نسل جدیدتر خود را به کار خواهد گرفت.

کاهش میزان ذخایر اورانیوم غنی شده و آب سنگین و همچنین پایین نگه داشتن خلوص اورانیوم غنی سازی شده جمهوری اسلامی ایران از کلیدی‌‌ترین بخش های توافق برجام است.

این اقدام ایران می‌تواند زمینه را برای بازگشت تحریم‌های بین‌المللی که با هدف محدود کردن فعالیت هسته‌ای ایران وضع شده بود، فراهم کند.