منبع کیهان لندن- مسئولان تصمیم گرفتند به این کنفرانس تا حد استرلیزه شدن، جنبه‌ی علمی‌بدهند تا درگیری‌هایی که بین خود مسلمانان وجود دارد کاهش یابد.

وقتی انجمن‌های اسلامی و منتقدان سرشناس آنها زیر یک سقف جمع می‌شوند، فضا حال و هوای  انفجاری به خود می‌گیرد. به گزارش روزنامه دیتسایت، کنفرانس اسلامی برلین در طول حیات ۱۲ ساله خود هرگز به‌اندازه امسال داغ و پر چالش نبوده است. این کنفرانس روزهای چهارشنبه و پنجشنبه ۲۹ و ۳۰ نوامبر برگزار شد و نشان داد که میان گروه‌های مختلف مسلمان ساکن آلمان نیز چقدر اختلاف نظر بر سر تفسیر این دین و کاربست آن در زندگی اجتماعی وجود دارد. دعواهای داخلی کنفرانس اسلامی تا کنون هرگز به‌ اندازه امسال در رسانه‌های همگانی منعکس نشده بود.

Kay Nietfeld /dpa©

گزارش روزنامه دیتسایت درباره این کنفرانس با این جمله آغاز می‌شود: «در علم شیمی‌ یک انفجار کنترل شده را آزمایش انفجار گاز می‌نامند. کنفرانس اسلامی آلمان اکنون برای یک روز و نیم چنین نمایشی را برای افکار عمومی‌ علاقمند فراهم آورد: انفجار کنترل شده احساسات شدیدی که در داخل جامعه مسلمانان آلمان می‌جوشد».

نویسنده این گزارش ادامه می‌دهد: «در واقع انفجار همیشه در نشست‌های کنفرانس اسلامی آلمان وجود داشته است، اما پشت درهای بسته. هرگز به صورت آشکارا بحث‌ها تا این پایه زنده، متضاد و جالب توجه نبود. مسلمانان لیبرال در برابر هم قرار گرفتند. عده‌ای از آنها خود را مومن می‌دانستند و عده‌ای دیگر سکولار. بعضی می‌خواستند درباره بیگانه‌ستیزی حرف بزنند و دیگران تنها علیه اسلام سیاسی موضع گرفته بودند.»

در این میان یک حرکت روزنامه‌ی معروف و پرتیراژ «بیلد» خشم برانگیخت. این روزنامه در عکسی سه شرکت‌کننده عضو جنبش جدید مسلمانان سکولار را نشان می‌داد که به خاطر انتقاد از دین می‌بایست در میان ۱۵ بادیگارد حرکت کنند تا از گزند آنهایی که هیچ انتقادی را درباره دین خود نمی‌پذیرند در امان باشند.

یقه‌گیری پشت درهای بسته

نویسنده دیتسایت در دنباله مقاله خود می‌نویسد، آن زمانی که ولفگانگ شویبله وزیرکشور وقت در سال ۲۰۰۶ نخستین کنفرانس اسلامی را در محل «اورانژری» برلین افتتاح کرد نیز ظاهرا پشت درهای بسته کار به درگیری‌های فیزیکی میان شرکت‌کنندگان کشیده شد. در یک سمت نمایندگان اتحادیه‌های سنتی اسلامی مثل اتحادیه ترکی «دیبیت» و شوراهای اسلامی و انجمن‌های مسلمانان و کسانی که بعدها شورای مرکزی مسلمانان را پایه‌ریزی کردند قرار داشتند و در سوی دیگر چهره‌های منفرد از جمله نویسندگانی مثل نجلا کیلیک یا سِیران آتش* وکیل مدافع که امروز به عنوان منتقدان اسلام فعالیت دارند. خشمی‌ که در آن زمان در سایه‌ی مناقشه‌ بر سر انتشار کاریکاتور پیامبر اسلام در یک روزنامه دانمارکی منفجر شده بود، تنها دلیل سیاسی نداشت. در این کنفرانس همچنین پسران «کارگران میهمان» پس از جنگ جهانی دوم با شمار فزاینده‌ی خواهران خود روبرو می‌شدند که اکنون از طریق به رسمیت شناخته شدن حقوقشان از سوی اکثریت جامعه به میراث سنتی پدران خود پشت می‌کردند. این واقعیت برای همه طرفین دردناک بود.

بر اساس این تجارب بود که مسئولان وقت تصمیم گرفتند به این کنفرانس تا حد استرلیزه شدن، جنبه‌ی علمی‌بدهند. مراقبت تدریس اسلام (در مدارس آلمانی) و رسیدگی به امور روحانی موضوعاتی بودند که دولت بدون مداخله‌ی چهره‌های منفرد، بر سر آنها با اتحادیه‌های اسلامی توافق کرد. خاکسپاری اسلامی هم موضوعی بود که نیم روز برای رسیدن به توافق بر سر آن طول کشید.

پشت پرده‌ی کنفرانس امسال

مواضع وزیر کشور فعلی آلمان، هورست زهوفر از حزب سوسیال مسیحی، روشن است. او علاقه چندانی به مدیریت کنفرانس اسلامی نداشت و در بهار امسال ضمن انتقادهایی که به سیاست پناهندگی آنگلا مرکل صدراعظم آلمان داشت، یکبار گفت که اسلام به جامعه آلمان تعلق ندارد. دیتسایت در این زمینه می‌نویسد، آنجا بود که آنگلا مرکل وزیر کشور را به کناری کشید و گفت: اگر کنفرانس اسلامی آلمان را اداره نکنی، مدیریت آن را به اداره نخست‌وزیری خواهم سپرد. زهوفر برای نگه داشتن برگزاری این کنفرانس زیر سقف وزارت کشور درنگ نکرد. اما در چارچوب سیاست‌ها و جابجایی‌های داخلی وزارت کشور، قرار بر این شد که در کنفرانس اسلامی امسال مسلمانان بین خودشان روشن کنند که یک اسلام آلمانی چیست چرا که حکومت در اموری که به آن مربوط نیست دخالت نخواهد کرد.

واقعا معنای کنفرانس اسلامی در آلمان چیست؟

دیتسایت می‌نویسد، برای وزیر کشور که این روزها به گرمی‌ و نرمی‌در برابر هم‌میهنان مسلمان خود خم شده، پیش از هر چیز وحدت اجتماعی مهم است. مشاور او در این حوزه نیز نمی‌خواهد حل مشکلات عملی را  به تاخیر بیاندازد: برای آموزش درست امامان جماعت در آلمان چه می‌توان کرد تا از خارج تامین مالی و هدایت نشوند؟ برای  اینکه فرزندان مسلمانان از دروس دینی دولتی استفاده کنند چه باید کرد؟

دیتسایت در باره بخشی از آنچه در نشست کنفرانس میان شرکت‌کنندگان گذشته است می‌نویسد، در جایی لامیا کادور نویسنده خطاب به ایمان مازیک رئیس شورای مرکزی مسلمانان آلمان فریاد زد: «طوری رفتار نکن که انگار درباره مسلمانان لیبرال بدگویی نمی‌کنی. در پایگاه اینترنتی خودت نوشته‌ای که من یک باشگاه سکس راه‌ انداخته‌ام!»

در ادامه این بخش از زبان نویسنده دیتسایت می‌خوانیم، سال‌هاست منتقدان لیبرال مثل کادور، آتش یا میلیک به گفته خودشان می‌کوشند در میان اتحادیه‌ها و شوراهای اسلامی گوش شنوایی بیابند، اما هرگز موفق نشده‌اند. در مقابل مازیک احساس می‌کند که ۹۵ درصد گفتمان اسلام در افکار عمومی‌آلمان از سوی منتقدان اسلام هدایت می‌شود. به تازگی در مدرسه روزنامه‌نگاری مونیخ یک بخشنامه‌ی عجیب جنجال برانگیز شده است. در این بخشنامه منتقدان اسلام منع شده‌ و از مسئولان مدرسه خواسته شده است که درباره اسلام گزارش‌های مثبت بیشتری بدهند!

به نوشته‌ی روزنامه‌ی دیتسایت، با وجود لحظات نفسگیر در این کنفرانس اینکه آدم‌ها با وجود درگیری‌ها باز هم با یکدیگر حرف می‌زنند، حتی با هم می‌خندد و گاه یکدیگر را می‌بخشند، نکات امیدبخشی از یک درام آلمانی به نام کنفرانس اسلامی در این کشور هستند.

*منبع: روزنامه دیتسایت
*نویسنده: Mariam Lau
*ترجمه و تنظیم: جواد طالعی


*سیران آتش وکیل دادگستری مؤسس نخستین مسجد مسلمانان لیبرال در برلین است. در این مسجد زنان و مردان در کنار هم نماز جماعت می‌خوانند، یک زن می‌تواند امام جماعت باشد و همجنسگرایان هم حق شرکت در مراسم آن را دارند. در پی تأسیس این مسجد سیران آتش بارها از سوی مسلمانان متعصب تهدید شده است.