خبر نامه شب تاب در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود – از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت.
به گزارش «تابناک» دونالد ترامپ هرچند به صراحت از کنار گذاشتن برجام و توافق هسته ای سخن گفته است و این توافق را احمقانه ترین توافق تاریخ آمریکا خطاب کرده، اما واقعیت آن است که بنا به دلایل عدیده به شکل مستقیم آن را زیر پا نخواهد گذاشت و با این اقدام ایالات متحده را منزوی نخواهد کرد.
آنچه به نظر میرسد این است که جمهوری خواهان و کابینه دونالد ترامپ فکری اساسی تر برای ایران کرده اند و در حال طراحی یکی تله بزرگ استراتژیک برای ایران هستند که به سادگی بتوانند به آرزوی نهایی خود، یعنی پاره کردن یا زیر پا گذاشتن توافق هسته ای، بدون آنکه خود و تعهدات خود را زیر سوال برده باشند، برسند. طرح و تله ای که تمدید قانون تحریم های ایران تنها بخش کوچکی از آن است و باید به شدت مراقب آن بود.
استفن هادلی یکی از مشاوران امنیت ملی در دوران بوش – که گفته میشود احتمالا مقامی در دولت ترامپ نیز خواهد داشت – گفته است که اکنون بسیاری از کسانی که انتقادات شدیدی به توافق هسته ای داشته اند فریاد میزنند که پاسخ صحیح به این توافق نقض و زیر پا گذاشتن آن نیست.
در واقع آنچه بسیاری باور دارند این است که نقض توافق هسته ای از سوی آمریکا به شکل مستقیم گزینه های زیادی را از ایالات متحده در رابطه با ایران میگیرد و تنها راه باقی مانده، استفاده از نیروی نظامی و تقابل نظامی خواهد بود. زیرا در این صورت قدرت های اروپایی رضایتی برای همراهی مجدد با آمریکا برای اعمال تحریم های فلج کننده نخواهند داشت و احتمالا از تحریم های جدید ثانویه آمریکا علیه ایران نیز استقبال نخواهند کرد.
ایوو دالدر سفیر سابق ناتو و رئیس موسسه شورای امور جهانی شیکاگو بر این باور است که نقض توافق از سوی آمریکا منجر به یک رویارویی مستقیم با کشورهایی خواهد شد که آمریکا قصد دارد با آنها همکاری کند. و این سیاستی است که من فکر میکنم هیچ کدام از مقامات آمریکایی از 21 ژانویه به بعد – زمان حضور رسمی ترامپ در کاخ سفید – خواهان پیگیری آن نیستند.
جان برنان رئیس آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا نیز ماه گذشته به خبرگزاری بی بی سی گفته بود که اگر رئیس جمهور آینده این توافق را پاره کند و زیر پا گذارد این نهایت بی خردی است. باب کورکر نیز ماه قبل گفته بود که بعید میداند دونالد ترامپ توافق هسته ای را نقض کند.
نگاه تازه به توافق و اولین مرحله از تله بزرگ استراتژیک
طی هفته های اخیر دونالد ترامپ و تیم وی گزاره های نوسانی و متعددی در مورد طرح و برنامه خود برای توافق هسته ای بیان کرده اند. رئیس دفتر آینده کاخ سفید رینس پریبوس با اشاره به این که توافق هسته ای با ایران یک شکست بزرگ است، اما ذکر کرده که کنار گذاشتن این توافق کار بسیار مشکلی است.
پریبوس در 23 نوامبر به خبرگزاری فاکس نیوز گفته بود: ما در نظر داریم یک نگاه تازه به این توافق داشته باشیم و من به شما اطمینان میدهم اگر کسی وجود داشته باشد که بخواهد این توافق را مجددا به مذاکره بگذارد یا کاری انجام دهد که برای آمریکا بهتر شود ولی منجر به رقابت هسته ای در خاورمیانه نیز نباشد، او کسی جز دونالد ترامپ نیست.
وزیر دفاع آینده آمریکا جیمز ماتیس نیز که ایران را تنها تهدید بزرگ برای خاورمیانه میداند در ماه آوریل طی سخنرانی بیان کرده بود که اگر ایالات متحده این توافق را زیر پا بگذارد خود را منزوی میکند.
اکنون آنچه به نظر میرسد این است که تمرکز جمهوری خواهان بر این است که این توافق را دست نخورده باقی بگذارند اما به دنبال راه هایی باشند که ایران را تحت عناوینی همچون نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم وادار به رفتارها و واکنش های اساسی سازند. کاری که دولت اوباما تلاش بسیاری داشت تا از آن دوری کند و از اقدامات و رفتارهایی که باعث واکنش های عصبی و چالشی ایران شود، به شدت پرهیز میکرد.
تمدید قانون تحریم های ایران دقیقا بخش مهمی از این تله بزرگ است که به واسطه آن آمریکا و جمهوری خواهان اولین قدم و در واقع مهم ترین قدم را برای سوق دادن ایران به سمت رفتارهای عصبی و واکنش های غیر متعارف برداشته اند. جمهوری خواهان آگاه از تبعات نقض یک طرفه برجام در پی آن هستند که از شکاف سیاسی موجود در ایران استفاده کرده و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در ایران، نهایت استفاده را از خطاهای احتمالی ایران برای نقض برجام برده و در نهایت ایران را مقصر نقض و عدم انجام تعهدات معرفی کنند.
این چیزی است که مارک دوبوویتز متخصص و مهندس ساختار تحریم های ایران در تاریخ 20 نوامبر به آن اشاره کرده است. دوبوویتز با اشاره به این موضوع که احتمالا کنگره آمریکا در سال جدید میلادی اقدام به وضع تحریمهای جدید بر علیه ایران خواهد کرد بیان کرده است: من احساس میکنم خواست جمهوری خواهان حرکت به سمت یک طرح جامع برای تحریم ایران است و طراحی این طرح قرار است کاملا متمرکز بر فعالیت های غیر هسته ای ایران باشد.
اشاره مارک دوبوویتز به خوبی نشان میدهد که سوی نگاه جمهوری خواهان به کدام جهت است. طرح سازمان یافته ایشان برای پهن کردن یک تله استراتژیک بزرگ برای ایران و منتظر ماندن برای گیر افتادن ایران در این تله. برای جمهوری خواهان کوچکترین خطا از سوی ایران در راستای عقب نشینی از توافق هسته ای به نظر کافی است که ادامه گره های این تله به شکل خودکار فعال شود.
