‘کودک کار

بازداشت دهها کودک در تهران و انتشار خبر انتقال بعضی از آنان به مرز افغانستان٬ باعث اعتراض شماری از مسئولان و مردم ایران شده است. فعالان حقوق کودکان میگویند از پانزدهم شهریورماه تا کنون بیش از ۳۰۰ کودک بازداشت شدهاند. کودکان بازداشتشده افغان به اردوگاه ورامین٬ نوجوانان ایرانی به مرکز یاسر و کودکان کوچکتر به مرکز بعثت فرستاده شدهاند. روزنامه شهروند در گزارشی نوشته که پدر و مادر بعضی از کودکان با شناسنامه مقابل اردوگاهها جمع شدهاند تا فرزندشان را با خود ببرند. نویسنده همین روزنامه در یادداشتی نوشته اتوبوسی نارنجی را دیده که کودکان مهاجر را به سوی مرز افغانستان میبرده و مادری گریان خود را جلوی اتوبوس انداخته که بتواند فرزندش را نجات دهد. این موضوع باعث انتقاد شماری از نمایندگان شورای شهر تهران و مجلس شد؛ از جمله طیبه سیاوشی٬ نماینده مجلس٬ این بازداشتها را مصداق کودکآزاری دانسته و گفته بود سه کودک هم در این میان مفقود شدهاند. دفاع دولت٬ انتقاد کارشناسان شب گذشته٬ یکشنبه ۲۶ شهریور ماه٬ کاربران ایرانی توییتر با شعار #کودک_دستگیرنشود به دستگیرکردن کودکان کردند. اقدامی که سازمان بهزیستی زیر نظر وزارت کار و رفاه اجتماعی ایران٬ با همکاری فرمانداری٬ از مجریان و ناظران اصلی آن است. سازمان بهزیستی میگوید عبارت "بازداشت" کلمه درستی برای توصیف این وضعیت نیست. حبیبالله مسعودیفرید٬ معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی به خبرآنلاین گفته است: "نباید از واژه دستگیری کودکان استفاده کرد، بلکه در این طرح، آنها جذب میشوند تا به وضعیت زندگیشان رسیدگی شود." جمعیت امام علی که از نهادهای خیریه حامی کودکان کار و خیابان است و برای آنان امکان تحصیل فراهم میکند٬ در طوفان توییتری دیشب مشارکت کرده و نوشته که به جای کودکان کار٬ باید با کار کودکان برخورد شود. چون کودکان به دلخواه خود مدرسه را رها نمیکنند تا در خیابان باشند. البته علی ربیعی٬ وزیر کار که خود هدف انتقاد به دلیل اجرای این طرح است، گفته مخالف برخورد قهری و سلبی با کودکان است. وزارت کار اعتقاد دارد که طرحش برای ساماندهی کودکان خیابان مفید است. بسیاری از این کودکان برای کمک به خانواده فقیر خود مدرسه را رها کرده و در خیابان دستفروشی میکنند. نهادهای فعال حقوق کودکان و دولت هر دو بر این موضوع اتفاق نظر دارند که شمار زیادی از این کودکان مورد سوءاستفاده باندهای خلافکار قرار میگیرند اما درباره روش درست مبارزه با این پدیده اتفاق نظر وجود ندارد. اولین بار است؟ بازداشت یا ساماندهی کودکان کار و خیابان اولین بار نیست که خبرساز میشود. آییننامه ساماندهی کودکان خیابان ۱۲ سال پیش در هیات دولت تصویب شد و از زمان تاسیس اردوگاههای اسکان کودکان کار٬ بارها به صورت ضربتی کودکان در خیابان دستگیر شدهاند. بر اساس آن آییننامه قرار شد کودکان زیر ۱۸ سال که در خیابان دیده میشوند تحت پوشش قرار گیرند تا اگر لازم باشد به مراکز بهزیستی فرستاده شوند. بسیاری از فعالان حقوق کودکان٬ پدیده کار کردن را موضوعی غیرقانونی برای کودکان میدانند و اعتقاد دارند آنان فقط باید تحصیل و بازی کنند. اما دولت در آییننامه بر دیده شدن کودکان در خیابان و جمع کردن آنان تاکید دارد نه کودکانی که در کورههای آجرپزی٬ کارخانهها و قالیبافیهای سراسر کشور کار سخت و زیانآور میکنند و از تحصیل محروم هستند. به گفته رضا محبوبی معاون مرکز اجتماعی و فرهنگی وزارت کشور٬ ۱۳۰ هزار کودک کار و خیابان شناسایی شدهاند که مدرسه نمیروند و بسیاری از آنان شناسنامه ندارند. نهادهای غیردولتی این آمار را غیرواقعی میدانند و میگویند تعداد کودکان کار بسیار بیشتر است. فاطمه پژوهش٬ عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان٬ به ایسنا گفته که در دیدار با مسئولان بهزیستی بارها تاکید شده که طرحهای فعلی جوابگوی معضل بیشتر شدن کودکان در خیابان نیست و باید صورت مساله را حل کرد. هر طرحی که دولت برای کودکان خیابان و کار پیشنهاد یا اجرا کرده٬ از جمله طرح ساماندهی و ایجاد انجمن کودکان گلفروش چهارراهها٬ نه با استقبال نهادهای فعال حقوق کودکان مواجه شده٬ نه از تعداد کودکان بازمانده از تحصیل کاسته است.

‘کودک کار

بازداشت بیش از ۳۰۰ ‘کودک کار’ در خیابان‌های تهران باعث اعتراض شد