کاوشگر ناسا

کاوشگر Curiosity ناسا، اکنون مدتی است سرگرم گشت و گذار در ناحیهای خاص از سیاره مریخ است؛ کاوشگری که شاید مهمترین دستاورد آن تا کنون به دست دادن شواهدی از وجود اکسیژن در گذشته دور سیاره سرخ منظومه شمسی بوده است و اکنون نیز با شناسایی شنهای روان خاصی که نمونه آن در زمین تا کنون دیده نشده، کلیدهایی در مورد تاریخچه اتمسفر مریخ به دست میدهد. زمین و مریخ هر دو شامل تپههای شنی و شنهای روان بزرگ و کوچک در مناطقی خاص هستند؛ اما کاوشگر ناسا به تازگی در مریخ به نمونهای از تپه شنهای روان و تپههای شنی برخورد کرده که نمونه آنها تا کنون روی زمین دیده نشده است. تفاوت این تپههای شنهای روان در این است که اندازه آنها با توجه به تراکم آنچه به واسطه آن این شنها حرکت میکنند، تغییر پذیر است. در اینجا این واسطه همان جو مریخ است. دانشمندان با مطالعه این شنهای عجیب توانستهاند به شواهدی دست پیدا کنند که بر اساس آن به نظر میرسد، مریخ در ابتداییترین دورههای تاریخی خود، جو و اتمسفر خود را از دست داده است. همچنین بنا بر دستاوردهای جدید تیم محققان کاوشگرCuriosity ناسا مریخ یک زمانی با در اختیار داشتن اکسیژن در جو خود، شبیهترین شرایط را به کره زمین داشته است. این کاوشگر به تازگی موفق شده، با ابزارهای علمی خود در منطقهGale Craterمریخ نمونهها سنگهایی شامل اکسید منگنز را پیدا کند، که البته نیازمند وجود اکسیژن است. دیدن این گونه از اکسیدها روی زمین به دلیل وجود اکسیژن بسیار بالا در جو کره زمین و همچنین وجود میکروبها، عادی است؛ اما اکنون «نینا لانزا» دانشمند و محقق ناسا در «لاس آلاموس» میگوید: اکنون ما شاهد وجود اکسید منگنز در سیاره مریخ هستیم و به دنبال کشف این موضوعیم که این مواد چگونه در مریخ شکل گرفتهاند. هم اکنون دانشمندان شواهد اندکی مبنی بر وجود یک نوع از حیات در گذشته مریخ در دست دارند؛ اما در این میان یک نظریه دیگر نیز وجود دارد. در گذشتهای دور دست مریخ همانند زمین شامل آب مایع و یک میدان مغناطیسی محافظ بوده است؛ اما از زمانی که این میدان محافظ مغناطیسی نابود شده، تشعشعات منجر به یونیزه شدن آب و تبدیل آن به اکسیژن و هیدروژن شده است. اکثر اکسیژن موجود توسط صخرههایی از جنس اکسید آهن و به رنگ قرمز این سیاره جذب شده است؛ اما اکسید منگنز نیازمند حجم بیشتری از اکسیژن برای شکل گیری است. این امر منجر به آن شده که دانشمندان نتیجه بگیرند، در گذشته دوردست جو مریخ اکسیژن بسیاری داشته است. این دادهها البته میتواند برای دانشمندانی که به دنبال حیات فرا زمینی هستند، ناامید کننده باشد و اینکه وجود اکسیژن قطعا به معنی وجود حیات نیست. لانزا در این باره میگوید: این شواهد مهم یک شیفت اساسی در فهم ما از چرایی وجود اکسیژن در جو یک سیاره است. تثبیت این نظریه کار بسیار دشوار و نیازمند شواهد و مدارک بیشتری است؛ اما هم اکنون بهترین نظریهای است که در مورد شرایط مریخ میتوان به دست داد، مگر آنکه کاوشگرCuriosityشواهد بیشتری به دست دهد.