هنگامه

فیلم داستانی«هنگامه» با حضور کارگردان ، تهیه کننده ، تصویربردار و محمد تقی فهیم در هشتادمین برنامه سینما روایت مورد نقد و بررسی کارشناسی قرار گرفت. گروه فرهنگ و هنر: شامگاه 26 اردیبهشت ماه ، اولین فیلم نیمه بلند داستانی با موضوع مدافعان حرم با نام «هنگامه» ساخته امیر داسارگر با حضور محمد تقی فهیم منتقد سینما و به همراه کارگردان و حامد بامروت نژاد تهیه کننده و احمد گودرزی تصویربردار فیلم با اجرای رسول شادمانی به عنوان مجری - کارشناس در مجموعه سینمایی سالن اسوه نقد و بررسی شد که در این برنامه امیر داسارگر کارگردان فیلم «هنگامه» درپاسخ به سوال رسول شادمانی که در مورد تولید این فیلم پرسید گفت: فیلم سازی من همیشه با فیلم داستانی همراه بوده و من هیچگاه فیلم مستند نساختم. لذا من با هر موضوعی که مواجهه می شوم آن را به صورت داستانی می بینم واتفاقا مدرسه سینمایی عمار که افتخار همکاری با آنان را داشتم نیز دغدغه فیلم های داستانی را داشتند و این امر موجب شد تا پیوندی بین من و مدرسه عمار برای تولید فیلم «هنگامه» ایجاد شود. می خواستیم بدانیم فیلم چقدر مروج حضور در سوریه است حامد بامروت نژاد تهیه کننده فیلم و مدیر مدرسه سینمایی عمار هم در ابتدای این برنامه اظهار داشت: یکی از دغدغه های ما در مرحله ساخت و بعد از این فیلم ، این بود که این فیلم چقدر می تواند مروج و تبلیغی برای حضور نیروهای ایرانی برای اعزام به جبهه سوریه باشد؟ و یا اینکه چقدر می تواند خدایی نکرده سبب ترس در دل «هنگامه های» جامعه بیندازد؟ لذا من دوست دارم بازخوردهای خانم های این برنامه را نسبت به این موضوع بدانم . مدیر مدرسه سینمایی عمار با بیان اینکه این مدرسه سعی کرده است بال تولیدی و آموزشی جشنواره فیلم عمار باشد خبر داد این فیلم به همراه فیلم سینمایی جشن تولید ( که بیشتر در رابطه با جنگ سوریه است) نخستین فیلم ها در مورد مدافعان حرم محسوب می شوند. بحث « زمانه» یکی از دلمشغولی های همیشگی مدرسه عمار او ادامه داد: یکی از دلمشغولی های همیشگی ما در مدرسه عمار در حوزه تولید بحث « زمانه » است که برای ما بسیار مهم است. متاسفانه آفتی که در سینمای ما وجود دارد این است که سینمای ایران هیچ نسبتی با زمانه خودش ندارد و تبدیل به یک سینمای بی خاصیت شده است. این درحالی است که ما در مدرسه سینمایی عمار سعی می کنیم بر روی «زمانه» تاکید کنیم و فیلم «هنگامه» از دل همین دغدغه ها بیرون آمده است. این تهیه کننده با اشاره به مساله امنیت ملی یاد آور شد: مساله امنیت مالی برا ی ما هم مساله بود و«هنگامه» تلاشی بود تا فیلم پاسخگوی یکی از نیازهای زمانه خودش باشد. احمد گودرزی، تصویر بردار فیلم داستانی «هنگامه» نیز در مورد تصویربرداری این فیلم اظهار داشت: یکی از مهمترین اتفاقاتی که در این فیلم وجود داشت بحث اعتقادی فیلم بود و این امر موجب شد تا تمام عوامل فیلم با جان و دل مایه بگذارند. ضمن اینکه من این فیلم را برای اولین بار دراین برنامه دیدم و خدا را شکر که فیلم خوب و راضی کننده ای در آمده است. اینجا جای بازخورد گرفتن نیست محمد تقی فهیم، منتقد برنامه در پاسخ به تهیه کننده فیلم گفت: معتقدم این برنامه یک برنامه تخصصی است و اینجا جای مناسبی برای بازخورد گرفتن از مخاطبین نیست چرا که بازخورد را باید از نمایش های خصوصی دیگری که فیلم خواهد داشت باید دریافت کرد. صدای فیلم من را به شدت اذیت کرد وی ادامه داد: فیلم «هنگامه» به لحاظ صدا من را خیلی اذیت کرد به گونه ای که ادامه دادن فیلم برای من غیرتحمل شده بود گویا هنگامه ی صدا بود! به عبارت دیگر، صدا و موسیقی در هم تنیده شده بودند و همین امر مخاطب را آزار می داد. ای کاش عمار در دهه 60 شکل می گرفت این فعال فرهنگی با اشاره به مدرسه عمار گفت: ای کاش عمار دردهه 60 شکل گرفته بود و اگر اینگونه بود حتما این سینما، سینمای آلترناتیو ایران بود - هر چند که الان هم تا حدودی می تواند باشد – در دهه 60 جریان سینما در دست بچه های مذهبی در جبهه انقلاب نبود و این گروه نمی دانستند که چگونه سینمایی را پایه گذاری کنند؟ لذا نگاهشان به سینمای شرق و به جریان سینمای روشنفکری ضد مخاطب بود. بنابراین در این دهه ، سینمایی حمایت شد که بیشتر به محافل جهانی جشنواره ها گرایش داشت. شکل گیری عماریون جای بسی خوشبختی است فهیم ادامه داد: ما هم اکنون با سینمایی روبرو هستیم که نه می شود آن را تعطیل کرد ، نه کارکرد فرهنگی جدی در حوزه فرهنگ و انقلاب دارد. اما به هر حال سینمای قالب کشور است اما اینکه چند سالی است که عماریون شکل گرفته است جای بسی خوشبختی است . من دو سال گذشته، یادداشتی در مورد خطراتی که عمار را تهدید می کند نوشتم و نسبت به آن وضعیت هشدار دادم. اولین خطر این است که این دوستان نباید از ساختار و فرم غافل شوند. دوستان ما در عمار ، چنانچه فرم را نادیده بگیرند و به جذابیت و کشمکش های دراماتیک توجه ای نکنند حتما توفیقی نخواهند داشت. این منتقد سینمایی با بیان اینکه باید جریان فعال در جبهه هنر انقلاب، به فرم و محتوا به صورت یکسان اهمیت بدهد تصریح کرد: امروزه عمار در کشور؛ سینمایی را تعقیب می کند که می تواند مانند هر جریان جهانی تبدیل به یک مکتب بشود چرا که ظرفیت آن وجود دارد. محمد تقی فهیم اضافه کرد: عمار، ابتدا باید در نظریه پردازی به سینمایی برسد تا مشخص شود که چه نوع سینمایی را می خواهد ارائه دهد؟ اگر در نظریه و تئوری آن را به یک محتوا تبدیل نکند خروجی آن منجر به جریانی نخواهد شد. من به عنوان کسی که خودم را از عمار می دانم دوست دارم این اتفاق رخ بدهد. اگر به جذابیت توجه نکنیم سینما را باختیم. این فعال رسانه ای با بیان اینکه انقلاب منتظر سینمای عماریون است و عمار به زحمت به بار نشسته است گفت: اگر ما به بخش جذابیت اثر اهمیت ندهیم سینما را باختیم. عمار در کنار سینمای بدنه و سینمای روشنفکری شکل گرفته و این مساله کمی نیست. 4 سال است در سوریه حضور داریم اما دریغ از تولید یک فیلم ! وی یادآور شد: آقای بامروت نژاد اعلام کردند ما باید سینمای «زمانه» باشیم درحالی که من می گویم ما باید سینمای «آینده» را بسازیم. آمریکا سینمای آینده است و ما می خواهیم تو دهن سینمای امریکا بزنیم. امریکا قبل از اینکه وارد عراق شود 5 فیلم سینمایی در این مورد ساخت اما ما 4 ساله است که در سوریه حضور داریم ولی یک فیلم هم نتوانستیم در مورد سوریه بسازیم؟! آقایان مسئولی که خودشان را در این مورد به خواب زدند بیدار شوند. باز هم حاشا به غیرت همین بچه ها که فیلم 40 دقیقه ای «هنگامه» را ساختند. بامروت نژاد گفت: ما پشت کاری را که انجام دادیم محکم ایستادیم چرا که بر این باوریم که این مسیر، مسیر درستی است. شاید کارمان خیلی قوی نباشد اما جهت مان درست است. برای ما «چه گفتن» مهم است وی در مورد فرم و محتوا اظهار داشت: تجربه شش ساله من در عمار می گوید که «محتوا» شرط لازم است اما شرط کافی نیست و «فرم» شرط کافی می شود. ما سینما را یک مدیوم بیانی می دانیم اما الان سینمای ایران از مدیوم بیانی خود خارج شده است. برای ما «چه گفتن» در اولویت است چرا که «چگونه گفتن» را ذیل «چه گفتن» می دانیم. از سوی دیگر، ما سینما را یک مدیوم بیانی می دانیم. سینما برای ما، ذیل انقلاب اسلامی است. معتقدم این مسیری که فیلمساز حزب اللهی و عماری شروع کردند جهت درستی بوده است. بهتر بود نام فیلم « حامد» باشد تا «هنگامه»! در این لحظه ، رسول شادمانی مجری و کارشناس جلسه ، نظرات چندین نفر از حاضرین در برنامه را پرسید که یکی از بانوان حاضر درجلسه ضمن تقدیر از تولید این فیلم گفت: ما بیشتر از اینکه شاهد درگیری «هنگامه» در فیلم باشیم بیشتر درگیر حامد (شخصیت اول مرد فیلم) بودیم. ضمن اینکه هنگامه نتوانست زنان مخاطب فیلم را برای تشویق همسران خود به سوریه متقاعد کند. در حالی که معتقدم چون فیلم درمورد حامد بود بهتر این بود که نام فیلم «حامد» باشد تا «هنگامه» معنی استعاری «هنگامه» برای ما مهم بود امیر داسارگر اظهار داشت: ما فیلم «هنگامه» را به این دلیل انتخاب نکردیم که فقط نام کاراکتر اصلی فیلم است بلکه معنی استعاری نام «هنگامه» برای ما مهم بود لذا از قضا نام کاراکتراصلی فیلم را هنگامه گذاشتم. ما نسخه هایی را داشتیم که فیلم تاکیدش بر روی هنگامه باشد اما من معتقدم که ما باید با حامد همراه باشیم چرا که کار اصلی وسخت را حامد انجام می دهد. فیلم شما خطی و کلیشه ای است یکی دیگر از بانوان حاضر که خودش را نویسنده 18 کتاب اعلام کرد در مورد این فیلم اظهار داشت: شما کار بزرگی در مورد مدافعان حرم انجام دادید ضمن اینکه معتقدم شروع فیلم، خیلی خوب بود اما خوب ادامه نیافت و اتفاق خاصی در فیلم دیده نشد. این درحالی است که کلیشه ای و خطی بودن فیلمنامه مشخص است و شخصیت پردازی ها ضعیف است و من به عنوان یک زن، نتوانستم با هنگامه همراه شوم . وی یاد آور شد: برای من مشخص نشد چرا «هنگامه ای» که مخالف رفتن شوهرش (حامد) به سوریه بود در انتها به یکباره با حامد همراه می شود!؟ به نظر می رسد تحول هنگامه خیلی تصنعی بود. موسیقی فیلم آزار دهنده است یکی دیگر از حاضرین در برنامه که دستی بر حوزه فیلمنامه نویسی داشت از موسیقی فیلم انتقاد کرد و معتقد بود موسیقی از فیلم بیرون زده و آزار دهنده شده است چرا که موسیقی بی ربط و با ربط در همه جای فیلم شنیده می شد. او همچنین از صدا گذاری فیلم انتقاد کرد و گفت: متاسفانه دیالوگها در زیر صداهای حاشیه ای محو شدند و مانع ارتباط مخاطب با فیلم می شود. ضمن اینک بازی سرد شخصیت اول مرد فیلم؛ موجب عدم ارتباط مخاطب با فیلم شده است. ولی تصاویر فیلم و هلی شات آخر فیلم خیلی خوب بود و کارگردان چیزی برای کشف مخاطب نگذاشته بود. مخاطب جلوتر از قهرمان است که به فیلم ضربه می زند. سینمای قبل از انقلاب سینمای مردانه بود در این لحظه ، فهیم با اشاره به نام فیلم گفت: سینمای قبل از انقلاب ما، بیشتر سینمای مردانه بود و بی جهت نبود که اسم فیلم هایش را قیصر، حیدر و اکبر می گذاشت. اما بعد از انقلاب برای اینکه اعلام شود ما طرفداران زنان هستیم؛ فیلمسازان چپ و راست ، نام فیلم هایشان را زنانه انتخاب می کردند مثل سارا، پری ، گلنار، گیتا و هنگامه در حالی که «هنگامه» اسم سینمایی نیست. بنابراین ما تا زمانی که نتوانیم در سینما، شخصیت خلق کنیم محکوم به شکست هستیم. فیلم «هنگامه» واجد ارزشهای پیامی برای ما است ولی به عنوان یک درام سینمایی، دارای اشکالات زیادی است. واقعا مساله هنگامه چیست؟ این درحالی است که اول باید در سینما ، طرح مساله و شخصیت خلق بشود تا مخاطب به آن دل ببندد و سپس ماجرا مطرح شود. باید «هنگامه» برای مخاطب شخصیت می شد تا مخاطب بتواند با او همراه شود. برای انقلاب فحش های زیادی خوردم این منتقد سینما اعلام کرد: من تاکنون برای انقلاب، فحش های زیادی خوردم و خواهم خورد. بنابراین دوست داریم فیلمی ساخته شود که بتوان روی آن ایستا.د من همچنین بر روی فیلم بادیگارد ایستادم. رسول شادمانی مجری و کارشناس در انتهای این برنامه اعلام کرد که به دلیل تقارن یکشنبه هفته آینده با تعطیلی نیمه شعبان ، اکران بعدی سینما روایت در نهم خرداد خواهد بود.