مهدی عزیزی

کارشناسهای جنگی نظام ولایت فقیه که در جنگ سوریه دخالت مستقیم دارند نظرگاه خود را برای شخم زدن خاک سوریه و تخلیه سوریه از شهروندانش به شرح زیر آشکار کرده اند. این به اصطلاح کارشناسها همه جا از مردم سوریه به عنوان تروریست نام میبرند تا چهره واقعی تروریستی خودشان را بپوشانند! کارشناس مسائل غرب آسیا در گفتوگو با تسنیم:منطقه امن در سوریه باعث شکلگیری یک حاشیه امن برای تروریستها (یعنی برای مردم سوریه!!) میشود! به اعتقاد کارشناس مسائل غرب آسیا، طرح منطقه امن بیش از آنکه به دنبال ایجاد حاشیه امن برای مهاجران یا پناهندگان سوری باشد، باعث شکلگیری یک حاشیه امن برای تروریستها میشود. «مهدی عزیزی»، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، در خصوص تأکید رئیس جمهوری آمریکا برای «ایجاد منطقه امن» در سوریه، با اشاره به شکل گیری یک حاشیه امن برای تروریستها به دنبال ایجاد این منطقه مطرح کرد: ترامپ در حال حاضر به نامزدهای تصدی وزارت خارجه و وزارت دفاع خود مهلت داده است که درباره این طرح تحقیق و بررسی کنند. در صحبت از انگیزه اساسی و مهم آمریکا و ترامپ برای ارائه چنین طرحی، دو موضوع بسیار حائز اهمیت وجود دارد. ریشه هر دو موضوع را باید در نگرانی آمریکا از ورود مهاجران و تهدید احتمالی آنها برای آمریکاییها جستجو کرد. وی با بیان اینکه در گفتههای ترامپ اشارههایی به موضوع مهاجران و افراد غیر آمریکایی ساکن در این کشور وجود دارد، اشاره داشت: مسئله ایجاد منطقه امن از دغدغههای جدی آمریکاییها به حساب میآید. هدف آنها از ایجاد این منطقه امن، ممانعت از بازگشت مهاجران به آمریکا و اروپا است. آنها با این اقدام قصد دارند نگرانیهای خود را برطرف کنند و همچنین از پذیرش مسئولیت قانونی خود سر باز زنند. به علاوه آنها در تلاشاند که از پیامد سیاستهایی که باعث ایجاد چنین شرایطی شده است رهایی یابند. کارشناس مسائل غرب آسیا با تأکید بر اینکه آمریکاییها اساساً به دنبال انجام اقدام جدی برای آوارگان سوری نیستند، بیان داشت: واشنگتن بعد از ورود مسکو و همپیمانانش از جمله ایران به پرونده سوریه و به ویژه بعد از نشست آستانه احساس کرد که از روند تحولات سوریه و نقشآفرینی در آن کنار گذاشته شده است. از همین رو، حتی آنها فشار آوردند که بتوانند در نشست آستانه شرکت کنند. این نشست پیامدهای مثبت و موفقیتهایی داشت؛ بنابراین آمریکا با توجه به این نگرانی قصد دارد با یک طرح به ظاهر انسان دوستانه دوباره به صحنه سوریه بازگردد. وی با اشاره به اینکه بسیاری از صاحبنظران معتقدند طرح منطقه امن بیش از آنکه به دنبال ایجاد حاشیه امن برای مهاجران یا پناهندگان سوری باشد، باعث شکلگیری یک حاشیه امن برای تروریستها میشود، تأکید داشت: آمریکاییها با توجه به تحولات صورت گرفته در سوریه قصد دارند جایگاه خود را در این کشور مستحکم کنند. یکی از تحولات بسیار مهم در سوریه این بود که گروههای مسلح در نشست آستانه برای نخستین بار حضور پیدا کردند. از تحولات مهم دیگر، میتوان به شکافی که بین گروههای مسلح و تروریستها ازجمله بین جبهه النصره و داعش در عرصه میدانی سوریه اتفاق افتاده است، اشاره کرد. عزیزی با توجه به اینکه دلایل مذکور باعث شد که آمریکاییها موضوع منطقه امن را طرح کنند، افزود: البته شخص ترامپ نیز نسبت به این موضوع، نگاه سختگیرانهای دارد. وی به دنبال ایجاد فضای تنفس برای گروههای تروریستی است. گرچه گفته میشود که این موضوع میتواند برای ترکیه نیز منافعی داشته باشد؛ اما به نظر میرسد نحوه عملکرد آمریکاییها در ایجاد منطقه امن، مشکلاتی را برای ترکیه به وجود خواهد آورد. وی با اشاره به نگاه روسها در رابطه با منطقه امن نیز مطرح کرد: روسها بهگونهای از این تفکر حمایت کردند؛ اما معتقدند دولت رسمی و قانونی سوریه باید در همه تصمیمها نقش داشته باشد. این نکته بسیار مهم است. روسها اعلام کردهاند که دولت سوریه باید این درخواست را بپذیرد و در غیر این صورت، این تصمیم وجاهت قانونی ندارد. واشنگتن از طرح ایجاد منطقه امن در سوریه به دنبال چیست؟ از جمله اهداف آمریکا از مطرح کردن ایجاد منطقه امن در سوریه، بالانس قدرت در صحنه میدانی این کشور است زیرا حضور گسترده روسیه و ایران در سوریه از اهمیت واشنگتن در این کشور کاسته است. به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، نشست آستانه، آستانه تحولات بزرگی در عرصه میدانی سوریه بود. تلاش بسیار واشنگتن برای حضور در این نشست حکایت از کمرنگ شدن نقش آمریکا در تحولات سیاسی سوریه داشت. در این میان مطرحشدن ایجاد منطقه امن در سوریه از سوی آمریکا امارهای از نگرانی واشنگتن نسبت به آینده سیاسی سوریه بود. چرا واشنگتن به یکباره به ایجاد منطقه امن در سوریه تأکید داشت؟ شاید در نگاه نخست گفته شود که دونالد ترامپ در رقابتهای انتخاباتی نیز خبر از ایجاد چنین منطقهای در سوریه میداد؛ لذا وی الآن در حال اجرایی کردن وعده خود است؛ اما در یک نگاه عمیقتر مطرح شدن این موضوع را میتوان نشانهای از نگرانی بیش از پیش واشنگتن دانست. آمریکا دست روی نقطهای گذاشته که به زعم خود چندین هدف را از آن دنبال میکند. اولاً همانطور که بیان شد، تأکید واشنگتن بر ایجاد منطقه امن میتواند حضور آمریکا را در سوریه پررنگتر سازد. دومین هدف مربوط به مناسبات واشنگتن و آنکارا است. ترکیه از چند سال گذشته بر ایجاد منطقه امن در سوریه تأکید داشته است؛ اما این موضوع هر بار با واکنش منفی آمریکا مواجه میشد. حال واشنگتن با مطرح کردن بحث منطقه امن در سوریه به نوعی میتواند به نگرانیهای آنکارا توجه نشان دهد. آمریکا با توجه به خواسته ترکیه میتواند اهداف دیگری را به وسیله این کشور به انجام رساند. کردهای سوری سومین هدف واشنگتن هستند. ایجاد منطقه امن در سوریه باعث خواهد شد که نگرانی ترکیه از جانب کردها کاهش پیدا کند؛ لذا کردها میتوانند به سلطه خود بر شمال سوریه تحکیم بخشند. به نظر میرسد که آمریکا در حال حاضر نمیتواند حمایتهای خود از کردهای سوریه را به پایان رساند؛ چراکه آنها پاشنه آشیل خوبی برای کنترل ترکیه بهحساب میآیند. در حقیقت واشنگتن مهره کردها و ترکها را در مقابل یکدیگر به کار میگیرد تا منافع حداکثری خود را کسب و حفظ کند. گرچه این رویکرد منافقانه موجب نگرانی ترکیه و کردهای سوریه شده است؛ اما در حال حاضر آنها نمیتوانند واکنش جدی در برابر واشنگتن داشته باشند. عدم استقلال عمل کردها در برابر آمریکا و وابستگی ترکیه به این کشور موجب قرار گرفتن آنها در صفحه بازی غربیها شده است. هدف بعدی آمریکا از مطرح کردن ایجاد منطقه امن در سوریه بالانس قدرت در صحنه میدانی این کشور است. حضور گسترده روسیه و ایران در سوریه از اهمیت واشنگتن در این کشور کاسته است. حضور پررنگ آمریکا در ایجاد منطقه امن موجب بالانس قدرت در سوریه خواهد شد. مطرحشدن منطقه امن از سوی آمریکا همچنین موجب موضعگیری کشورهای مؤثر در صحنه میدانی و سیاسی سوریه در قبال آن خواهد شد؛ لذا این موضوع محملی برای تنظیم مناسبات خواهد بود. همانطور که سرگئی لاوروف در قبال این قضیه موضع گرفت و ایجاد چنین منطقهای را بعید نخواند. البته مسکو تأکید دارد که هر تصمیمی از جمله ایجاد منطقه امن باید با موافقت و رأی دمشق باشد. بر این اساس به نظر میرسد که آمریکاییها به دنبال نوعی از بده بستان در این باره هستند. احتمالاً واشنگتن میزان تأکید خود بر ایجاد این منطقه را با نوع بده بستانها هماهنگ خواهد کرد. به عنوان نمونه ترکیه و کردها از مخاطبان اصلی این قضیه خواهند بود. از اهداف دیگر مطرح شدن منطقه امن میتوان به ایجاد حاشیه امن برای تروریستها اشاره کرد. علیرغم موضعگیریهای ترامپ علیه داعش، حذف این گروه چندان مطلوب واشنگتن نیست. حضور داعش ضعیف شده در سوریه یا عراق میتواند از اهرمهای فشار آمریکا به شمار آید. بر این اساس تروریستها میتوانند در منطقه امن مستقر شوند و به هنگام نیاز آمریکا دست به اقداماتی بزنند. گفتوگوی تلفنی ترامپ و ملک سلمان نیز از هدف دیگر واشنگتن در این زمینه پرده برمیداشت. طرفین در این گفتوگو در مورد مسائلی چون منطقه امن سوریه و یمن به توافق رسیدهاند. نباید فراموش کرد که ترامپ پیش از شروع به کار رسمی خود، کشورهای عربی را به گاوهای شیرده تمثیل کرده بود که با تمام شدن شیرشان سر بریده میشوند. حال ترامپ علاوه بر استفاده از منابع مالی ریاض برای ایجاد منطقه امن در سوریه، به نوعی عربستان را به بازی میگیرد که این کشور نیز در ایجاد این منطقه سهمی داشته باشد. این موضوع باعث میشود که کمی از نگرانیهای عربستان در رابطه با نوع نگاه دولت جدید آمریکا نسبت به این کشور کاسته شود. یادداشت: رامین ولیزاده میدانی

مهدی عزیزی

مخالفت با برپایی منطقه امن برای سرپناه دادن به قربانیان بمبارانهای کور، به بهانه مبارزه با تروریسم