مصطفی مطهری

پروسه ای شبیه کودتا پیاده سازی می شود ترکیه و اردوغان در ادامه مسیر خود همانطور که در تحکیم پایه های قدرت خود در داخل به لطف کودتا توانستند مخالفان و منتقدان خود را به بند بکشند این بار در عرصه منطقه ای نیز با توجه چشیدن طعم شیرین روزهای بعد از کودتا، در منطقه نیز در تقابل با همه موانع منطقه ای به دنبال پیاده سازی پروسه ای شبه کودتا می باشند. گروه بین الملل: مصطفی مطهری ـ دکتری علوم سیاسی در یادداشت پیش رو معتقد است که ترکیه و اردوغان در ادامه مسیر خود همانطور که در تحکیم پایه های قدرت خود در داخل به لطف کودتا توانستند مخالفان و منتقدان خود را به بند بکشند این بار در عرصه منطقه ای نیز با توجه چشیدن طعم شیرین روزهای بعد از کودتا، در منطقه نیز در تقابل با همه موانع منطقه ای به دنبال پیاده سازی پروسه ای شبه کودتا می باشند. به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که به طور اختصاصی در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته به شرح زیر است: ورود ترکیه به نبردی تمام عیار در جرابلس ماهیتی بس چند گانه را دارا می باشد که بسترسازی های دیپلماتیک ترکیه در یک ماهه اخیر آنرا به سیاستی راهبردی برای آنها مبدل کرده است. در واقع ترکیه از روزهای بعد از کودتا با پیش گرفتن دیپلماسی فریب در برقراری ارتباط با ایران و روسیه از یکسو و نزدیکی به کردهای عراق در ملاقات بارزانی با اردوغان درصدد حصول به نوعی اتحاد نانوشته بود که به تواند مقاصد خود را در سوریه در مبارزه با کردهای سوریه را که از زیر شاخه های پ پ ک است، را عملیاتی کند. در واقع اردوغان و دولت ترکیه از روزهای بعد از کودتا با طراحی گام به گام در استراتژی های منطقه ای به موضوع مقابله با داعش به سرکوب شکل گیری جریان های وابسته به کردها در سوریه نیز توجه داشت. بطوریکه با تنفس گیری از موضوع ملاقات های سیاسی با کشورهای درگیر در سوریه با جریان های تکفیری- سلفی به تدبیر چالش های منطقه ای خود در آینده پرداخته است. در واقع ترکیه مقابله با کردها را در صدر یک سیاست منطقه ای با جهت های ملی – منطقه ای قرار داده است و لذا مقابله با آنها را با علم بر این موضوع که کردها در سوریه بعد از پاکسازی کامل تروریست ها، جایگاه و موقعیت به مراتب ویژه ای در سوریه خواهند یافت، را آغاز کرده است؛ چرا که به تبع آنچه در ارتباط با موفقیت کردهای سوری محقق شود امنیت مرزی ترکیه را نیز با توجه به حضور شبه نطامیان پ پ ک مورد تهدید قرار خواهد گرفت. با بررسی سیاست های ترکیه در دو سال اخیر به وضوح در خواهیم یافت که ترکیه و شخص رییس جمهور اردوغان رفتارهای دوگانه ای را در قبال کردها اتخاذ کرده است. بطوریکه از یک سو با برقراری ملاقات های دوجانبه بارزانی از یکسو موضوع امنیت انرژی را مورد توجه قرار داده و از سوی دیگر نیز با برخورد های سخت در مبارزه با کردهای پ پ ک در جهت سرکوب آنها موضوع امنیت سررزمینی ترکیه را گوشزد کرده است. در واقع علل اتخاذ این رفتار دوگانه ترکیه در قبال کردها یاد آور سیاست دوگانه آنها در مبارزه با داعش و حمایت از تروریست های تکفیری در سال های اخیر است که به نوعی یک امر عادی هم در نزد دولتمردان ترکیه و هم تحلیل گران در این عرصه بدل شده است. نگاهی اجمالی به چشم اندازهای ترکیه در منطقه با توجه به رویکردهای نوعثمانی گری آنها در توسعه سرزمینیِ منطقه ای می تواند به گشایش تحلیل از موضوع ترکیه و تلاش های آنها در برخورد های توام با تناقص و متضاد شان با تحولات منطقه منجر شود. بطوریکه ترکیه با توجه به این رهیافت های متناقض، همواره در اجرای اهداف ژئوپلیتیک منطقه ای خود در هر فرصتی جهت توازن با میل و رغبت درونی بر پیشی گرفتن بر دیگر مدعیان منطقه ای خود خواهد پرداخت. از منظر دیگر ورود ترکیه به نبرد جرابلس در سوریه در زمان کنونی می تواند به مثابه نوشدارویی در جهت تجدید قوا آنها در آینده بعد از کودتا باشد که ترکیه را در داخل با بحران مواجه ساخته بود و از معادلات منطقه ای در میدان نبرد سوریه دور ساخته بود. فلذا حضور فیزیکی ترکیه این بار بطور تمام و کمال در خاک سوریه می تواند میدانی برای زورآزمایی موفقیت آمیز اردوغان و اردوغانیست ها با مخالفان داخلی شان قلمداد گردد. در واقع جریان شناسی نحوه نگرش دولت ترکیه با توجه به موقعیت شناسی آنها در ارتقا جایگاه ترکیه بعد از افول چند ماهه اخیر آنها در سوریه نباید دشوار تلقی گردد چرا که با توجه به دریافت های جریان موسوم به اردوغان در رابطه با موضوعاتی چون امنیت و هژمونی گرایی منطقه ای، در نقطه آغازین با موضوع کردها گره خورده است که با عبور از آنها حصول به اهداف چند بعدی دیگر از سیاست داخلی و خارجی محقق می گردد. نباید فراموش کرد که ترکیه به بهانه هایی چون مبارزه با داعش در جرابلس حضور پیدا کرده است آن هم در زمانیکه داعش این منطقه را به طور کامل رها کرده است می تواند حامل نشانه های بسی خطر ناک و چالش زا باشد. در واقع اگر در رابطه با کرد ها و فوبیای ترکیه از آنها در یک چرخش تحلیلی عدول و عدم توجه به آن را مفروض قرار دهیم، پیامدهای حضور ترکیه در سوریه به مراتب چالشی تر خواهد بود. بطوریکه می توان این حضور ترکیه را آغاز یک جریان سازی جدید ترکیه در همراهی پنهان با تروریست های تکفیری و حامیان منطقه ای و فرامنطقه ای آنها دانست که جریان مقاومت در سوریه را مورد هدف قرار خواهد داد. مع الوصف از آنجا که ترکیه از همان آغاز بحران در سوریه از حامیان منطقه ای تروریست های تکفیری بشمار می رفت در یک بزنگاه تاریخی با توجه به شکست پی در پی تروریست ها در جبهه های گوناگون توانسته است با حضور در خاک سوریه علاوه بر کنترل جریان های وابسته به کردهای پ پ ک، نوار پیروزی ارتش و نیروهای مردمی سوریه و کشورهای حامی آنها را پاره کند. با این اوصاف ترکیه و اردوغان در ادامه مسیر خود همانطور که در تحکیم پایه های قدرت خود در داخل به لطف کودتا توانستند مخالفان و منتقدان خود را به بند بکشند این بار در عرصه منطقه ای نیز با توجه چشیدن طعم شیرین روزهای بعد از کودتا، در منطقه نیز در تقابل با همه موانع منطقه ای به دنبال پیاده سازی پروسه ای شبه کودتا می باشند. بطوریکه نقض حاکمیت ملی سوریه به بهانه هایی واهی چون مقابله با داعش اگر یک کودتا با محتوای آن در ادبیات سیاسی ندانیم بدون شک یک برش مفهومی از موضوع سیاست های منطقه ای ترکیه در ارتباط با سطوح ملی از امنیت ترکیه ( سرکوب کردها )، منطقه ای در رابطه با ادعاهای سرزمینی.و سیاسی ترکیه با سوریه و نیز موازنه قدرت با دیگر قدرت های منطقه ای چون ایران است. کوتاه سخن اینکه اردوغان و دولت ترکیه با ورود به موضوعات منطقه ای بعد از دستیابی به ثبات جایگاه و موقعیت در داخل در پی اجرا و عملیاتی کردن پروژه های استراتژیک خود با تاکتیک های متنوعی از گفتگو تا استقاده از نیروی نظامی در خاک سوریه است. بطوریکه استفاده همزمان از دو سیاست نرم و سخت در جهت رسیدن به آنچه در سیاست خارجی ترکیه تدوین شده است را نباید غافل شد و به سادگی از کنار آن عبور کرد. با عنایت به این وجوه رفتاری با خصیصه های ماکیاولیستی آن در نزد ترک های اردوغانی دور از ذهن نخواهد بود که در روزهای آتی شاهد این باشیم که چرخش در سیاست خارجی ترکیه با سنگینی کفه آن به سمت رویکردهای سخت افزاری آن همراه باشد و رویِ سکه واقعی رویاهای ترکیه اردوغانی عیان گردد. ارتش ترکیه این روزها در مناطق مرزی خود با سوریه جولان می دهد، آنها بعد از ورود به جرابلس از ظهر روز شنبه وارد درگیری مستقیم با واحدهای نظامی موسوم به شورای نظامی جرابلس شدند که عموما از کردهای سوریه تشکیل شده است. گروه بین الملل-گزارشهای اولیه حکایت از کشته شدن چندین سرباز نظامی ترکیه و از بین رفتن چند تانک و زره پوش دولت ترکیه دارد. کردهای سوریه که در پی هشدار آمریکا از برخی مناطق مورد هدف ارتش ترکیه عقب نشینی کرده بودند رفته رفته آماده می شوند تا درگیریها با ارتش ترکیه را در قالبهای دیگر ادامه دهند چون خوب می دانند هدف ترکیه تنها جرابلس نیست و هدف تثبیت حضور نظامی ارتش ترکیه در شمال شرقی سوریه به منظور قطع راههای ارتباطی کردها در شمال سوریه است به گزارش بولتن نیوز،براساس اطلاعات منتشر شده در رسانه ها روز شنبه شماری از یگانهای زرهی ارتش ترکیه در مرز کوبانی نیز وارد این شهر شده و با مردم این منطقه درگیر شده اند. در این میان شماری از بولدوزرها درصدد تحکیم مواضع نظامی خود در عمق خاک سوریه می باشند .بسیار واضح است که ارتش ترکیه در شرایط کنونی قصد ماندن در خاک سوریه را دارد و عملا درصدد درست کردن منطقه پرواز ممنوعی هست که بیش از چند سال است خواستار آن شده است و موفق به انجام آن نشده است. پیشرویهای ارتش ترکیه بشدت کردهای سوریه را نگران کرده است و دیدگاه مثبتی نسبت به این تحولات ندارند. بخصوص آنکه آمریکاییها از این حملات و حضور ارتش ترکیه در عمق خاک سوریه پشتیبانی می کنند. به اعتقاد کارشناسان سیاسی آمریکاییها این بار در مقابل فشار ترکیه برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع در شمال سوریه و تحویل فتح الله گولن رضایت داده است با قربانی کردن کردها عملا به خواسته ترکیه در خصوص سوریه تن دردهد. اردوغان به خوبی پی برده است داعش در سوریه وضعیت شکننده ای دارد و سایر گروههای تروریستی هم عملا از توان بالایی برای تغییر آرایش نظامی در سوریه برخوردار نیستند لذا با اعمال فشار بر آمریکاییها آنها را وادار به پذیرش ورود به خاک سوریه کرده است. از سوی دیگر اردوغان با انجام این عملیات زمینی می خواهد ارتش تحقیرشده ترکیه را بعد از کودتا با محوریت فرماندهی خویش احیاء نماید و این پیام را به مردم ترکیه و سایر منطقه بدهد که ارتش جدید براساس خواسته های اردوغان و یا حزب عدالت و توسعه دست به تحرکات نظامی می زند.همزمان ترکیه با پذیرش حضور بشار اسد در دوره انتقالی در سوریه یک گام رو به عقب و دو گام رو به جلو برداشته است تا دستکم شاهد موضع گیری جدی دمشق در خصوص تحرکات نظامی اخیر نباشد. همزمان این پیام برای کردهای سوریه ارسال شده است که بازیگری آنها در قالب یک تشکیلات سوری و یک بازیگر فروملی و نه فراملی قابل تحلیل است و هنوز کردهای سوریه به این سطح از توان نرسیده اند که تبدیل به بازیگری فراملی در سوریه شوند. روابط کردها با آمریکاییها در سوریه اگرچه کمک کرد آنها تا حدودی در مناطق شمالی پیشروی داشته باشند اما در حقیقت یک گام بزرگ رو به عقب برای کردها بوده است چون اصولا آمریکاییها یک بازیگر غیرقابل اعتماد به شمار می رود که از بازیگران تنها در راستای منافع خویش بهره برداری می کند.هرچند حدود و صغور تحرکات ارتش ترکیه در شمال سوریه روشن نیست اما قطعا به آن میزان نیست که نگرانیهای روسیه و سوریه را بدنبال داشته باشد و صرفا در قالب محدود سازی کردهای سوریه صورت می گیرد.بدین ترتیب نباید انتظار داشت ترکیه بیشتر از آنچه رخ داده است در مناطق شمالی سوریه تحرکات نظامی داشته باشد. اردوغان با این بازگشت نه تنها می خواهد روحیه مردم ترکیه را بعد از کودتای شکست خورده اخیر بازسازی بکند بلکه قصد دارد به کردها این پیام را بدهد که برای مقابله با انها حاضر به دادن امتیازات زیادی است و نمی پذیرد کردها در سوریه کنونی تبدیل به مکانی برای پایان دادن به رویاهای اردوغان شوند.اما کردهای سوریه در خصوص این تحرکات چه واکنشی نشان خواهند داد ؟ پاسخ به این سوال هم بسیار روشن است، در شرایطی که هیچ کسی در سوریه درگیری با ارتش ترکیه را تایید نمی کند ورود آنها به این بازی بسیار خطرناک خواهد بود و به قیمت از دست رفتن دستاوردهای اخیرشان در سوریه تمام خواهد شد. کردها تا زمانی که به قول خودشان محور سوم را درپیش گرفته بودند بسیار موفق عمل کردند اما ورود آنها به یکی از محورها هزینه های زیادی به دنبال خواهد داشت که ورود ارتش ترکیه به مناطق شمالی یکی از این نتایج می باشد

مصطفی مطهری

حضور دوباره ترکیه در معادلات منطقه ای علیرغم خیالبافیهای تحلیلگران داخلی درمورد هم محور شدن ترکیه با ایران- روسیه!!