محمدعلي نجفي

آيا اصلاحطلبان براي انتخابات رياستجمهوري آينده با آقاي روحاني گفتوگو و رايزني كرده اند؟رئيس ستاد انتخاباتي آقاي روحاني در سال۹۶ چه كسي است؟جزئيات ديدار اخير يكي از بزرگان جريان اصلاحات با آقاي روحاني در منزل ايشان چيست؟چرا ديدگاههاي متنوعي درباره حمايت اصلاحطلبان از آقاي روحاني در انتخابات آينده در فضاي سياسي كشور مطرح ميشود؟ براي پاسخ به اين سوالات، «آرمان» با دكتر عبدا... ناصري عضو شوراي مشورتي اصلاحطلبان گفتوگو کرده است. دكتر ناصري در اين گفتوگو از ديدار يكي از بزرگان اصلاحات با آقاي روحاني در منزل ايشان پرده برميدارد و جزئيات آخرين تماسهاي اصلاحطلبان با آقاي روحاني را بازگو ميكند. در ادامه گفتوگوی «آرمان» را با عبدا... ناصری ميخوانيد: حمايت اصلاحطلبان از آقاي روحاني در انتخابات۹۶ به صورت قاطع و همهجانبه خواهد بود يا مشروط؟ ديدگاههاي متنوعي كه برخي از چهرههاي اصلاحطلب در اين زمينه مطرح ميكنند باعث شده كه برخي ابهامات درباره اين مساله در بين افكار عمومي به وجود بيايد. به همين دليل بنده بايد چند نكته را روشن كنم. نخست اينكه رئيس دولت اصلاحات به هيچ عنوان سخنگو ندارد و هيچ كس نميتواند ادعا كند از طرف رئيس دولت اصلاحات موضعگيري ميكند. اين مساله درباره نزديكان ايشان نيز صادق است. رئيس دولت اصلاحات با وجود درخواست برخي از اصلاحطلبان با به كارگيري سخنگو براي اعلام مواضع خود مخالفات كردند و اين مساله همچنان نيز پا برجاست و ادامه دارد. نكته دوم اينكه در شرايط كنوني يك اتفاق نظر مثبت در زمينه مديريت كشور در بين اصلاحطلبان وجود دارد و هيچ گونه اختلاف نظر جدي در اين زمينه به چشم نميخورد. با اين وجود تنوع ديدگاهها و سلايق باعث شده كه نظرات شخصيتهاي اصلاحطلب دامنه گستردهاي را در بربگيرد و در برخي مواقع با هم همپوشاني نداشته باشد. نكته ديگر اينكه در شرايط كنوني جمعبندي كلي اصلاحطلبان عبور و گذر از آقاي روحاني نيست و چنين رويكردي در دستور كار قرار نگرفته است. با اين وجود اصلاحطلبان در حال تشكيل سازوكاري هستند كه بتوانند براي انتخابات رياستجمهوري آينده تصميمگيري و تصميمسازي كند. اين سازوكار چيزي شبيه شوراي عالي ائتلاف در انتخابات مجلس شوراي اسلامي است. اصلاحطلبان قصد دارند سازو كار گذشته را با اندكي اصلاح به سازو كار جديدي تبديل كنند كه بتواند در انتخابات رياستجمهوري تاثيرگذار باشد. تركيب اعضاي شوراي سياستگذاري تغيير ميكند؟ بله؛ به احتمال زياد تركيب اين شورا تغيير خواهد كرد. به هر حال برخي از اعضاي سابق وارد مجلس شوراي اسلامي شدهاند و فرصت كافي براي حضور در شوراي سياستگذاري را نخواهند داشت. به همين دليل به دنبال اين مساله هستيم كه افراد جديدي را به تركيب شورا اضافه كنيم. اصولگرايان به شكلهاي مختلف به حسن روحاني چراغ سبز نشان ميدهند. اگر آقاي روحاني به سمت اصولگرايان گرايش پيدا كند واكنش اصلاحطلبان چه خواهد بود؟ آقاي روحاني چرخش به راست نخواهند كرد. رويكرد كنوني به دليل فرصت طلبي اصولگرايان و انفعال مقطعي آقاي روحاني است و نميتوان آن را گرايش آقاي روحاني به سمت جناح راست تعبير كرد. آقاي روحاني همچنان كه از بيان برخي مسائل مشكلات به وجود آمده در مسير حركت دولت پرهيز ميكند، هنوز تصميم خود را براي گرايش به سمت راست اعلام نكرده است. با اين وجود اگر به فرض آقاي روحاني نسبت به جريان اصولگرا تمايل نشان داد شوراي عالي سياستگذاري جريان اصلاحات درباره آينده رابطه اصلاحطلبان و آقاي روحاني تصميم لازم را اتخاذ خواهد كرد. در شرايط كنوني آقاي روحاني در شرايط بسيار سختي قرار گرفته و به همين دليل نيز تا حدودي دچار انفعال شدهاند. آقاي روحاني علاقه زيادي دارد در انتخابات رياستجمهوري آينده كانديداي مورد وفاق هر دو جريان اصلاحطلب و اصولگرا قرار بگيرد و راي بيشتري نسبت به سال۹۲ به دست بياورد. نكته مهم در اين زمينه اينكه جريان اصلاحات به جز آقاي روحاني گزينه ديگري را نيز براي انتخابات رياستجمهوري سال۹۶ درنظر گرفته و به تمامي جوانب قضيه فكر كرده است. اصلاحطلبان با رصد شرايط كشور در آستانه انتخابات براي هر اتفاق احتمالي برنامه خواهند داشت و با دست پر در انتخابات حاضر خواهند شد. نكته ديگر اينكه اصولگرايان نيز علاقه ندارند از آقاي روحاني به عنوان عضو باسابقه جريان اصولگرايي عبور كنند. آقاي روحاني بايد اين نكته را در نظر بگيرد كه سازمان راي يك رئيسجمهور در ايران رنگارنگ و متنوع است. از سوي ديگر انتخاب برخي از مديران استاني در مناطق مختلف كشور سبب گلايهها و دلخوريهايي از دست آقاي روحاني شده و نيروهاي بومي اصلاحطلب از وضعيت موجود رضايت ندارند. همه اين عوامل باعث شده كه سازمان راي آقاي روحاني در سال۹۶ به خطر بيفتد. به همين دليل آقاي روحاني بيش از آنكه نگران حمايت اصلاحطلبان و اصولگرايان باشد بايد نگران از دست دادن سازمان راي خود باشد. اين در حالي است كه اصولگرايان با چالش احتمالي حضور محمود احمدينژاد در انتخابات آينده مواجه هستند. در صورتي كه احمدينژاد وارد انتخابات شود با چالش تاييد صلاحيت مواجه خواهد بود و به احتمال زياد توسط شوراي نگهبان ردصلاحيت خواهد شد. با اين وجود حضور آقاي احمدينژاد در انتخابات داراي دو جنبه قابل تامل است؛ از يك سو برخي از نهادها نسبت به حضور احمدينژاد علاقه نشان ميدهند و قصد دارند احمدينژاد را به يك«لولو» براي ترساندن آقاي روحاني تبديل كنند. از سوي ديگر احمدينژاد بيش از آنكه علاقه به حضور در پاستور داشته باشد تمايل دارد در پهنه تاريخ ايران براي خود نامي دست و پا كند و به يكي از چهرههاي تاثيرگذار تاريخ معاصر ايران تبديل شود. به همين دليل فعاليتهاي خود را از سر گرفته و تلاش ميكند دوباره خود را به قدرت نزديك كند. چرا آقاي روحاني در سه سال گذشته از بيان صريح رابطه با اصلاحطلبان به عنوان مهمترين جريان حامي خود پرهيز كرده است؟ مختصات فكري و سياسي آقاي روحاني همين است. ايشان همواره قصد دارد خود را به صورت مستقل از جريانهاي سياسي نشان دهد. با اين وجود همه مردم به اين نكته آگاهي دارند كه پايگاه راي آقاي روحاني از اصلاحطلبان تشكيل شده و قاطبه اصلي اين جريان در سال۹۶ حامي آقاي روحاني در انتخابات خواهد بود. از سوي ديگر آقاي روحاني از نظر هويت تاريخي به جريان اصلاحات تعلق ندارد. همچنان كه از نظر ديدگاه، مشي وتفكر به جريان اصولگرا تعلق ندارد. در نتيجه ايشان حالتي شبيه به آيتا... هاشمي دارند كه به صورت فراجناحي و فراحزبي در فضاي سياسي ايران زيست ميكنند. پس از انتخابات رياست جمهوي سال ۹۲ چهار نفر از بزرگان كشور يعني آيتا... هاشمي، رئيس دولت اصلاحات، آقاي ناطق نوري و سيد حسن خميني درباره انتخاب برخي وزرا در جهت توسعه سياسي جلسه برگزار ميكنند و قرار ميشود گزينهاي كه اين جمع معرفي ميكند به عنوان وزير انتخاب شود. با اين وجود آقاي روحاني به دليل روحيه مستقلي كه دارند در روز تحليف شخص ديگري را به جاي ايشان معرفي ميكند. ممكن است حضور مستقل آقاي روحاني در فضاي سياسي كشور به ويژه پس از اينكه با حمايت اصلاحطلبان به رياستجمهوري رسيده به مذاق برخي از اصلاحطلبان خوش نيايد. با اين وجود قاطبه اصلي جريان اصلاحات شرايط حساس كشور را در نظر ميگيرند و براساس آن تصميمگيري ميكنند. در سه سال گذشته اصلاحطلبان در بيرون از دولت وظيفه صيانت از دولت در مقابل مخالفان را برعهده داشتند و به نوعي قوه عاقله دولت در افكار عمومي به شمار ميرفتند. ادامه اين رويكرد چه فرصتها و چالشهايي را پيش روي حسن روحاني قرار ميدهد؟ حمايت اصلاحطلبان در دولت اول آقاي روحاني بيشتر معطوف به مساله برجام و پرونده هستهاي بود. بدون شك توافق هستهاي بين ايران و قدرتهاي جهاني مهمترين دستاورد دولت آقاي روحاني بود. توافق هستهاي به انزواي هشت ساله ايران در مجامع بينالمللي پايان داد و اقتصاد ايران را از حالت بحران خارج كرد. اگر آقاي روحاني به مناقشه هستهاي ايران با قدرتهاي جهاني پايان نميداد كشور با مخاطرات بزرگي مواجه ميشد كه بسياري از دستاوردهاي انقلاب را تحتالشعاع قرار ميداد. با اين وجود ناكارآمدي برخي اعضاي كابينه و همچنين مديران استاني براي اصلاحطلبان و همچنين خود آقاي روحاني مسجل شده است. آقاي روحاني به دنبال يك فرصت مناسب است تا برخي اعضاي ناكارآمد خود را تغيير بدهد. با اين وجود به نظر ميرسد آقاي روحاني قصد دارد هزينه تغيير كابينه را به گردن مجلس بياندازد. به همين دليل نيز فراكسيون اميد خيلي زود پاي خود را از موضوع استيضاح وزير كار كنار كشيد و به طور قطعي اين اتفاق درباره وزير آموزش و پرورش نيز خواهد افتاد. به صورت كلي در شرايط كنوني تصميم اصلاحطلبان اين است كه فراكسيون اميد در استيضاح هيچ كدام از وزراي كابينه در مجلس مشاركت نداشته باشند. به نظر من آقاي روحاني شخصا بايد مسئوليت تغيير كابينه را برعهده بگيرد و اجازه ندهد مجلس و اصلاحطلبان اين هزينه را پرداخت كنند. آيا درماههاي اخير جريان اصلاحات با آقاي روحاني در زمينه انتخابات رياستجمهوري سال۹۶ گفتوگو و رايزني كرده است؟ برخي جلسات بين اصلاحطلبان با نزديكان آقاي روحاني در دولت صورت گرفته و از سوي ديگر برخي از بزرگان جريان اصلاحات به صورت مستقيم با آقاي روحاني صحبت كردهاند. از گوشه و كنار خبر ميرسد كه آقاي روحاني قصد دارد آقاي محمدعلي نجفي كه يك چهره اصيل اصلاحطلب است را به عنوان رئيس ستاد انتخاباتي خود معرفي كند. به نظر من اين يك انتخاب صحيح و حساب شده است كه ميتواند رابطه جريان اصلاحات با آقاي روحاني و جريان حامي ايشان را تعميق و گسترش دهد. از سوي ديگر برخي از بزرگان جريان اصلاحات در ديدارهاي مستقيم با آقاي روحاني هشدارها و نگرانيهاي خود را نسبت به انتخابات رياستجمهوري سال۹۶ به آقاي روحاني اعلام كردهاند. به عنوان نمونه يكي از بزرگان جريان اصلاحات به صراحت به آقاي روحاني عنوان كرده كه اگر همين مسير خود را در آينده نيز ادامه بدهد ممكن است پايگاه راي خود را از دست بدهد و سال۹۶ در پاستور نباشد. اين چهره برجسته جريان اصلاحات همچنين به آقاي روحاني ضرورت تغيير در برخي نگرشها و مديريتهاي دولت را گوشزد كرده است. پس از تشكيل مجلس دهم برخي از نزديكان آقاي روحاني به ايشان فشار آورده بودند كه زمينه انحلال فراكسيون اميد را فراهم كنند تا يك فراكسيون بزرگتر و فراگيرتر بين اصلاحطلبان و حاميان آقاي روحاني شكل بگيرد. هنگامي كه اين خبر به جريان اصلاحات رسيده بود يكي از بزرگان جريان اصلاحات در جلسه رودررو با آقاي روحاني ايشان را بهشدت از اين اقدام پرهيز داده و خطر و پيامدهاي چنين كاري را با ايشان مطرح كرده بود. از سوي ديگر برخي از حاميان آقاي روحاني تلاش ميكنند به ايشان القا كنند كه داراي سازمان راي مستقلي جدا از اصلاحطلبان است. اين مساله نيز در جلسه آقاي روحاني با يكي از بزرگان جريان اصلاحات مطرح شده است. در اين جلسه كه در منزل آقاي روحاني برگزار شده به آقاي روحاني در اين زمينه هشدارهاي لازم داده شده كه ايشان داراي سازمان راي مستقل نيست و نبايد با طناب پوسيده برخي افراد به چاه برود. بدون شك سازمان راي آقاي روحاني در انتخابات رياستجمهوري آينده جريان اصلاحات خواهد بود و كسي نميتواند اين مساله را كتمان كند. اگر كسي دچار توهم شده و احساس ميكند آقاي روحاني جدا از آراي اصلاحطلبان ميتواند رئيسجمهور شود سخت در اشتباه است و اين اشتباه ممكن است به قيمت بسيار گزافي تمام شود. آيا جريان اصلاحات آنتيتزي براي استراتژيهاي تدوين شده اصولگرايان در انتخابات آينده تدوين كرده است؟به نظر شما مهمترين رقيب آقاي روحاني چه كسي است؟ بله؛ جريان اصلاحات در حال بررسي شرايط انتخابات آينده است و براي هر اقدام اصولگرايان برنامه و استراتژي خواهد داشت. ما حتي براي بعيدترين وضعيت نيز برنامهريزي كردهايم و به تمامي جوانب قضيه فكر كردهايم. با اين وجود به نظر من مهمترين رقيب آقاي روحاني در انتخابات آينده آقاي لاريجاني است كه از پتانسيل همراهي قاطبه اصولگرايي و برخي از اصلاحطلبان برخوردار است. از سوي ديگر حضور آقاي احمدينژاد در انتخابات رياستجمهوري محتمل به نظر ميرسد. اين در حالي است كه به احتمال زياد ايشان با مانع جدي شوراي نگهبان مواجه خواهد شد و اجازه پيدا نخواهد كرد در رقابتهاي انتخاباتي حضور یابد.

محمدعلي نجفي

تداوم تمهید مقدمات برای انتخابات ریاست جمهوری