عین عیسی

فرمانده عملیات ویژه آمریکا در سفرش به سوریه با رهبران نظامی کرد و نمایندگان گروههای عرب دیدار و درباره طرح نظامی برای آغاز حمله به شهر رقه با آنها بحث و تبادل نظر کرده است. به گزارش ایسنا، به نقل از سایت شبکه المیادین، ژنرال جوزف ووتل، فرمانده عملیات ویژه ارتش آمریکا روز شنبه برای گفتگو با رهبران کرد جهت آمادگی برای حمله احتمالی به مقر خلافت خودخوانده داعش در استان رقه در سفری محرمانه به شمال سوریه رفت. به گفته منابع سوری، وی با رهبران نظامی کرد و نمایندگان گروههای عربی که جزو نیروهای سوریه دموکرات هستند از جمله "جیش الثوار" و "لواء ثوار الرقه" دیدار کرد. در این دیدار حاضران با طرح نظامی برای حمله به شهر رقه توافق کردند. قرار است این حمله از محورهای سلوک، عین عیسی و حومه کوبانی و با مشارکت حدود 12 هزار نیرو آغاز شود. حاضران درباره نیازهای نیروها برای حمله به مقر داعش و تجهیزات و امکانات نظامی که برای این حمله لازم است، بحث و گفتگو و بر لزوم تکیه کردن بر نیروی عربی برای از بین بردن نگرانی ترکیه درباره پیشروی کردها به سمت نوار مرزی این کشور به سوریه تأکید کردند. این نشست چند روز پس از دیدار برت مکگورک، نماینده رئیسجمهور آمریکا در ائتلاف ضد داعش با صالح مسلم، رئیس حزب اتحاد دموکراتیک کرد در روستای خراب عشک در حومه کوبانی برگزار شد. نشست مسلم با مکگورک نیز درباره همین مساله حمله به رقه بود. منابع میگویند که عملیات آزادسازی منبج قبل از رقه خواهد بود و به منزله شکستن خط قرمز ترکیه برای عبور نیروهای کرد از غرب فرات با چراغ سبز آمریکاست. به گفته این منابع، 500 سرباز آمریکایی که قبلا وارد سوریه شده بودند در عملیات رقه و منبج مشارکت مستقیم خواهند داشت. هدف اصلی دیدار مسئولان آمریکایی با کردها این بوده که آنها را به قبول مشارکت تعداد بیشتری از اعراب در جنگ رقه ترغیب کنند. قرار است چه نیروهایی به جنگ با داعش در رقه سوریه بروند؟ نیروهای ارتش سوریه و حزب الله با پشتیبانی هوایی احتمالی روس ها؟ و یا نیروهای ائتلاف ضد داعش به رهبری ایالات متحده با پشتیبانی زمینی نیروهای کرد؟ به نظر می رسد برای آزادسازی رقه از دست داعش، رقابتی میان گروه های مختلف درگرفته است. بعد از بن بست های سیاسی و میدانی در حلب، به نظر می رسد مسیر تحولات مهم میدانی و جنگی سوریه در حال تغییر از حلب به سوی استان رقه پایتخت خلافت خودخوانده داعش است و به زودی باید شاهد درگیری و جنگ در رقه باشیم. حال پرسش اینجاست که قرار است چه نیروهایی به جنگ با داعش در رقه سوریه بروند؟ نیروهای ارتش سوریه و حزب الله با پشتیبانی هوایی احتمالی روس ها؟ و یا نیروهای ائتلاف ضد داعش به رهبری ایالات متحده با پشتیبانی زمینی نیروهای کرد؟ به گزارش «تابناک»، شواهد و نشانه های یک هفته اخیر نشان می دهد که هر دو گروه در حال تدارک حمله به رقه هستند؛ با این حال تحرکات ائتلاف به رهبری آمریکا و کردها برای حمله قریب الوقوع به رقه بیش از نیروهای ارتش سوریه ای است که در حال نبرد در چندین جبهه میدانی سوریه است. طی هفته ای که گذشت و به ویژه دو روز گذشته، خبرها و شواهد حاکی از برنامه ریزی نهایی ائتلاف به رهبری آمریکا به همراهی نیروهای کرد برای تهاجم گسترده به رقه بوده است. به نوشته پایگاه خبری دیلی بیست، ساکنان رقه در چند روز گذشته از طریق توئیتر اعلام کردهاند که ائتلاف تحت امر آمریکا اعلامیههایی از طریق هواپیما بر فراز شهر پخش کرده و در آنها خواستار خروج ساکنان شده است. دو تن از مقامهای دفاعی آمریکا با تایید این مساله گفتهاند که نیروهای ائتلاف این کار را کردهاند. در یکی از اعلامیهها که تصویر آن منتشر شده، آمده است «زمان آن فرا رسیده است. زمان ترک رقه است». همچنین، مقامهای آمریکایی گزارش کردهاند ژنرال جوزف وتل، فرمانده ستاد مرکزی ارتش آمریکا در خاورمیانه، روز شنبه به طور مخفیانه وارد شمال سوریه شده و بازدیدی یازده ساعته از این منطقه داشته است. بنا بر این گزارش، ژنرال جوزف وتل، در این بازدید ضمن گفتگو با مستشاران نظامی آمریکایی در سوریه، با رهبران نیروهای سوریه دموکراتیک (متشکل از شبهنظامیان کرد و عرب مخالف بشار اسد) گفتگو کرده است. گروه موسوم به نیروهای دموکراتیک سوریه که بیشتر اعضای آن را کردها تشکیل میدهند و تنها با داعش میجنگند، اخیرا پیشرویهای چشمگیری در مصاف با این گروه تروریستی برای خود محقق کردهاند و گفته میشود تا 30 کیلومتری شهر رقه رسیدهاند. از سوی دیگر، ارتش سوریه در ادامه حملات خود علیه گروههای تروریستی قصد دارد به شهر «رقه»-مرکز اصلی داعش در سوریه- حمله و آن را پاکسازی کند. در همین رابطه روز گذشته، وبگاه خبری «النشره» گزارش داد، یگانهای ارتش سوریه از چندین محور از جمله از «اثریا» و «ریف شرقی حلب» آماده حمله به رقه هستند. یک منبع به النشره لبنان گفت که شواهد حاکیست که ارتش سوریه از دو ماه گذشته در حال آماده شدن برای مبارزه با نیروهای داعش در رقه است ولی گروههای «جبهة النصرة واحرار الشام» و سایر گروههای همپیمان آنان به مواضع ارتش در ریف حلب حمله کردند تا مانع از آغاز عملیات ارتش سوریه به سوی رقه شوند. ارتش سوریه حملات خود را همزمان با هماهنگی نیروها و جنگندههای روس آغاز خواهد کرد؛ جنگندههایی که احتمالا روند عملیات نظامی خود را در هفته آینده افزایش خواهند داد. بنابراین، به نظر می رسد رقابتی بین ائتلاف به رهبری آمریکا و کردها از یک سو و ارتش سوریه به کمک ایران و روسیه از سوی دیگر برای حمله به رقه و تصرف آن آغاز شده است. رقابتی که از دو ماه پیش آغاز شد و هم اکنون این رقابت وارد فاز نهایی خود شده است. لازم به ذکر است، تصميم آمريكا براي اعزام نيروي بيشتر به سوريه يك هفته پس از آن صورت گرفت كه نيروهاي دولتي سوريه با حمايت متحدان خود موفق شدند شهر باستاني پالميرا را از كنترل شبه نظاميان داعش خارج كنند. با آزادسازي پالميرا، واحدهاي ارتش سوريه يك گام به دو استان شرقي سوريه يعني دير الزور و رقه كه عمدتاً در كنترل داعش قرار دارند، نزديك شدند. در همان زمان، ارتش سوريه پس از تسلط بر پالميرا طي بيانيهاي تأكيد كرد كه «نيروهاي مسلح اين كشور عمليات ضدداعش خود را اينك در جبهههاي شرق و شمال سوريه بر استانهاي ديرالزور و رقه متمركز خواهند كرد». بنابراین، حضور نیروهای ارتش سوریه در مرزهای جنوبی استان رقه و احتمال حمله قریب الوقوع آنها به رقه برای شکست داعش در این منطقه، باعث شده تا ایالات متحده پیش از اقدام نیروهای ارتش سوریه و در حرکتی پیش دستانه، قصد راه اندازی عملیاتهایی در استان رقه را داشته باشد. استانهاي رقه و ديرالزور كه عمده مساحت آنها بيابان است بخش اعظمي از خاك سوريه را تشكيل ميدهند و تسلط بر آنها به معناي در كنترل داشتن 90 درصد خاك سوريه است. تحليلگران معتقدند در صورت تسلط نيروهاي دولتي بر اين مناطق يكي از مهمترين اهداف امريكا در سوريه، يعني تجزيه اين كشور با چالش جدي مواجه ميشود. جان كول تحليلگر مسائل غرب و جنوب آسيا و استاد دانشگاه ميشگان امريكا مينويسد: «احتمالاً دولت سوريه تلاش ميكند با بازپسگيري دو استان بزرگ شرقي اين بحث را مطرح كند كه هم اكنون 90 درصد سوريه را در كنترل خود دارد و در نتيجه بحث فدرالي شدن بيمعني است». از سوي ديگر، شكست داعش در استانهاي رقه و ديرالزور توسط نيروهاي دولتي باعث افزايش اعتبار دولت سوريه در مبارزه با تروريسم خواهد شد؛ مسئلهاي كه قطعاً خوشايند امريكا و متحدانش نيست. مايكل استيونس مدير مؤسسه مطالعاتي رويال يونايتد در وب سايت بيبيسي نوشته است: «عربستان سعودي و اماراتمتحدهعربي قول دادهاند كه در صورت نياز براي شكست دادن داعش نيرو اعزام كنند، اما سبقت گرفتن نيروهاي آقاي اسد از آنها بار ديگر مهر تأييدي بر نقش او در سوريه خواهد بود. چنين نتيجهاي از يك طرف شكستي دردناك براي كشورهاي خليج فارس محسوب ميشود و از طرف ديگر مايه سرافكندگي كشورهاي غربي كه هيچ علاقهاي به ماندن آقاي اسد در قدرت ندارند خواهد شد». آمریکاییها میخواهند پیش از حمله ارتش سوریه و نیروهای حزب الله، با حمله به داعش دو هدف را دنبال کنند: نخست اینکه میخواهند دامنه عملیاتی نیروهای ارتش سوریه برای جنگ در رقه را محدود کنند و دوم آنکه به عنوان مدعیان اصلی مبارزه با داعش، خود را تنها نیروی مبارزه با داعش در منطقه و به ویژه سوریه معرفی کنند. در اینجا باید به کردها نیز اشاره کرد که تصرف رقه را فرصت مناسبی برای افزایش وزن سیاسی نظامی خود در سوریه می بینند. طبق گفته منابع غیر رسمی کردها وارد این رقابت برای تصرف رقه شدند تا آینده سیاسی مورد انتظار خود را تضمین کنند. تحلیل های مختلف حاکی از آن است که آن ها در قبال همراهی با آمریکایی ها برای تصرف رقه، وعده خودمختاری در مناطق کردنشین را دریافت کرده اند. همانطور که گفته شد، رقه از این جهت حائز اهمیت بوده که مرکز خلافت داعش به حساب میآید و با سه استان راهبری دیرالزور، حسکه و حلب همسایه بوده و این نکته نشان دهنده اهمیت پاکسازی استان رقه است. آزادسازی شهر و استان رقه از چنگال تروریستهای تکفیری شاه کلید فروپاشی داعش در سوریه خواهد بود و پاکسازی این استان منجر به پیشروی گسترده در سایر استانها نیز میگردد. با این حال در تحلیل متفاوتی، دیلی بیست نوشته است: «حمله هوایی و یا زمینی قریبالوقوعی دستکم از سوی ائتلاف تحت امر آمریکا وجود ندارد. بیشتر به نظر میرسد که ائتلاف حملات روانی را آغاز کرده باشد. به نظر میرسد که توزیع اعلامیه تازهترین روش ارتش آمریکا باشد و احتمالا اولین بار از زمان آغاز جنگ با داعش است که آنها تهدیدات غیر واقعی علیه این گروه تروریستی صورت میدهند». اگر بتوان به سختی این ادعای دیلی بیست را پذیرفت، باید گفت که آمریکایی ها دو هدف عمده را از این عملیات روانی دنبال می کنند: نخست اینکه، آمریکایی ها می خواهند با اعلام تهاجم به رقه، دولت سوریه را تحت فشار قرار دهند و حواس دولت و ارتش سوریه و حامیان آن را از حلب به سمت رقه منحرف کنند تا از این طریق میزان تمرکز عملیاتی آن ها در جبهه حلب را تضعیف کنند. دوم آنکه، آمریکایی ها همانطور که در موصل خود را به عنوان هدایت کننده عملیات آزادسازی موصل معرفی کرده اند، در سوریه نیز می خواهند خود را به عنوان تنها نیروی هدایتگر ضد داعش در رقه برای تصرف این شهر القا کنند. با این حال، اگر این تحلیل دیلی بیست و فرضیات آن را نایده بگیریم، به نظر می رسد رقابت جدی و سرنوشت سازی برای تصرف رقه شروع شده است. آمریکایی ها می خواهند با تصرف رقه و بیرون راندن داعش، همچنان خود را به عنوان مهم ترین بازیگر جهانی ضد تروریسم معرفی کنند. کردها نیز قصد دارند با همراهی آمریکا، نخست وزن سیاسی و بین المللی خود را بالا ببرند و در مذاکرات صلح سوریه دست برتر را داشته باشند و در عین حال تمایلات استقلال طلبانه خود را تقویت کنند. از طرف دیگر، دولت سوریه به همراه ایران و احتمالاً روسیه، آزادسازی رقه به دست ائتلاف و نیروی کرد را خطری می دانند که ممکن است از خطر داعش هم برای دولت سوریه حادتر باشد. دولت سوریه و ایران به خوبی می دانند که آزادسازی رقه می تواند کلید آزادسازی تمامی خاک سوریه و افزایش مشروعیت دولت سوریه باشد. حال باید منتظر روزها و هفته های آتی بود و دید که کدام گروه خود را زودتر به رقه می رساند. آیا نیروهای بلندپرواز کرد با پشتیبانی هوایی ائتلاف زودتر به رقه پا خواهند گذاشت یا نیروهای دولتی تحت هدایت ایران و روسیه. به نظر می رسد هر کدام زودتر موفق به فتح رقه شوند، دست برتر را در تحولات میدانی و سیاسی آینده سوریه خواهند داشت .