زنان فرهیخته

طرح اصلاح قانون گذرنامه با قید دو فوریت تقدیم هیأت رئیسه مجلس شده تا "امکان حضور بانوان فرهیخته در مجامع بینالمللی تسهیل شود". فعالان حقوق بشر گفتهاند که این طرح گام جدیدی برای رفع تبعیض علیه زنان برنداشته است. فاطمه ذوالقدر، عضو هیأت رئیسه فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی، یکشنبه (۲۵ تیر / ۱۶ ژوئيه) گفت که ۱۷ عضو فراکسیون زنان مجلس طرح اصلاح قانون گذرنامه با قید دو فوریتی را امضا و تقدیم هیأت رئیسه مجلس کردهاند. نماینده مردم تهران در مجلس گفت که بر اساس طرح اصلاح بند ۳ ماده ۱۸ قانون گذرنامه که "نام دیگر آن طرح اصلاح قانون گذرنامه در راستای تسهیل امکان خروج زنان ایرانی است به زنان ورزشکار، نخبگان یا هنرمند یا غیره که دارای شرایط ویژه هستند، اجازه داده میشود که بدون اجازه همسر یا قیم و با اجازه دادگستری از کشور خارج شوند". طبق بند ۳ ماده ۱۸ قانون گذرنامه جمهوری اسلامی صدور گذرنامه برای زنان شوهردار منوط به توافق همسر آنهاست. به گزارش خبرگزاری ایرنا، بر اساس تبصره الحاقی این طرح، حج تمتع، شرکت در مسابقات ورزشی، المپیادها و مسابقات و همایشهای علمی، فرهنگی و اقتصادی به نمایندگی از طرف ایران با تایید مراجع ذی صلاح جزو موارد اضطراری محسوب میشود و ذی نفع حق دارد نسبت به نظر دادستان در مدت ۱۰ روز پس از ابلاغ به مرجع صالح اعتراض کند. از این بخش خبر ناروشن ایرنا برمیآید که اگر دادستان هم موافق خروج یک زن به دلایل ویژه از کشور نبود، آن زن میتواند به مرجعی صالح (دادگاه) شکایت کند. پیش از این مواردی از جلوگیری شرکت زنان ورزشکار در مسابقات بینالمللی به علت مخالفت همسرانشان رسانهای شده است. زهرا نعمتی، عضو تیم ملی تیراندازی با کمان بانوان توانخواه ایران و قهرمان پارالمپیک ۲۰۱۶ در اردیبهشت ۹۶ از سوی همسرش ممنوع الخروج شد. در شهریور ۹۳ نیز نیلوفر اردلان، کاپیتان تیم فوتسال زنان ایران، از سوی همسرش ممنوع الخروج شد تا نتواند در مسابقات جام ملتهای آسیا شرکت کند. به نوشته کمپین بینالمللی حقوق بشر در ایران، دادستان هم کمکی برای خروج او از کشور نکرد. "اصلاحیه نکته جدیدی ندارد و شامل همه زنان نمیشود" ایرنا طرح اصلاح قانون گذرنامه را گام نخست فراکسیون زنان مجلس برای تسهیل امکان حضور بانوان فرهیخته در مجامع بینالمللی خوانده است. اما کمپین بینالمللی حقوق بشر در گفتوگویی با فریده غیرت، حقوقدان، به بررسی طرح مزبور و ایرادات آن پرداخته است. این گفتوگو در تاریخ ۲۳ تیر ماه در سایت این سازمان حقوق بشری منتشر شده است. فریده غیرت درباره طرح اصلاح قانون گذرنامه گفته است: «این اصلاحیه حاوی نکته تازهای نیست و طبق ماده ۱۸ زنان با شرایط خاص اگر همسرانشان اجازه خروج از کشور را ندهند میتوانند از دادستان تقاضای خروج از کشور کنند.» خانم غیرت گفته است که این خبر نوآوری یا تغییری نسبت به آنچه در قانون فعلی است ندارد و به هر حال زن مجبور است برای خروج از کشور از یک مرجعی اجازه بگیرد و آزاد نیست. او گفته است: «باز هم در این اصلاحیه صراحت قانونی مشخص نیست چرا که باز هم باید مراجع ذیصلاح برای خروج زن تصمیم بگیرند. این عین همان چیزی است که اکنون در حال اجراست. در حال حاضر هم دادستان ۷۲ ساعت مهلت دارد که نظرش را برای خروج زن اعلام کند. بنابراین وقتی تصمیمگیری منوط به یک مرجع قانونی میشود، باز هم زنان طبق یک ماده قانونی صراحتا اجازه خروج یا عدم خروج از کشور را پیدا نخواهند کرد. بیتعارف بگویم که من با خواندن این خبر تعجب کردم چون چیز جدیدی برای من نداشت، نوآوری یا تغییری نسبت به آنچه در قانون فعلی است. شاید تغییر در جزییاتی باشد که من نمیدانم و در خبرها نیامده بود.» به گزارش ایرنا، پروانه سلحشوری، رئیس فراکسیون زنان مجلس، از قصد این فراکسیون برای فراهم کردن امکان خروج از کشور در صورت مخالفت همسر با شکایت به دادستانی سخن گفته است و اینکه "این طرح میتواند در این روند بسیار تاثیرگذار باشد". او گفته است: «بر اساس این طرح، خانم ها بدون اجازه همسر و با دستور دادستان در مواقع ویژه میتوانند از کشور خارج شوند و در این راستا مشکلی نخواهد بود". اما به گفته فریده غیرت، وکیل دادگستری، در طی سالهایی که او به عنوان وکیل مشغول کار بوده و وکالت زنانی را بر عهده داشته که همسرانشان از خروجشان از کشور جلوگیری میکردند تنها یک مورد را دیده که دادستان به نفع زن رای داده است. فریده غیرت اشاره میکند به اینکه حساسیت مراجع قضایی در ایران بر روی مسأله خروج از کشور زنان زیاد است. او میپرسد: «یک زن با تحصیلات عالیه، شخصیت اجتماعی و مسوولیتهای اجتماعی چرا باید اجازه یک نفر دیگر را برای سفر نیاز داشته باشد. زن و مرد هر دو مکلف هستند برای خروج از کشور یک سری قوانین و موازین را رعایت کنند، گذرنامه و اجازه خروج بگیرند. چرا باید زن شرط مضاعف دیگری هم داشته باشد؟ آیا تصور ما این است که زن صغیر است.» به گفته فاطمه ذوالقدر، نماینده مردم تهران، بررسی طرح دو فوریتی اصلاح قانون گذرنامه به دلیل تعطیلات مجلس و نیز مراسم تحلیف و انتخابات دولت دوازدهم به احتمال زیاد در شهریور ماه آغاز میشود.

زنان فرهیخته

طرح اصلاح قانون گذرنامه به نفع “زنان فرهیخته” تقدیم مجلس شد