دانشجویان ستاره‌دار

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ضمن اعلام آمار دانشجویان ستارهداری که با دادن تعهد به دانشگاه برگشتهاند، از محرومیت ۲۷ دانشجوی دیگر از تحصیل انتقاد کرد. صادقی گفت وزارت علوم با وزارت اطلاعات در این باره رایزنی میکند. محمود صادقی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، یکشنبه (۱۹ آذر / ۱۰ دسامبر) در گفتوگو با خبرگزاری ایلنا در رابطه با آمار دانشجویان ستارهدار گفته است که ۱۲ نفر در مقطع دکتری و ۱۵ نفر هم در مقطع کارشناسی ارشد در سال ۱۳۹۶ اجازه ادامه تحصیل نیافتهاند. دانشجویان ستارهدار دانشجویانی هستند که به دلیل عقاید یا فعالیتهای سیاسی - اجتماعی خود از تحصیل محروم شدهاند. به گفته نماینده مردم تهران، از میان دانشجویان ستارهدار امسال، تاکنون از ۱۵۱ نفر در مقطع دکتری و ۳۹۸ نفر در مقطع کارشناسی ارشد تعهد گرفته شده تا بتوانند ثبت نام کنند و ادامه تحصیل دهند. محمود صادقی چند روز پیش اعلام کرده بود که منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، تأیید کرده است که بیش از ۱۰۰ دانشجوی ستارهدار در سال تحصیلی جدید وجود دارند. تأیید وجود دانشجویان ستارهدار در سال تحصیلی جاری از سوی نماینده مجلس و وزیر علوم بار دیگر موجب مطرح شدن بحث ستارهدار کردن دانشجویان در رسانههای ایران شده است. محمدرضا بادامچی ۱۸ آذر در مصاحبه با رویداد ۲۴ در واکنش به خبری که چند روز پیش از سوی محمود صادقی درباره شمار "ستارهدارها" منتشر شده بود گفت که وجود دانشجویان ستارهدار "در دولت روحانی توجیهی ندارد". به گفته عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، دانشجویانی که در مقاطع دکتری و ارشد ثبت نام نشده بودند به این کمیسیون مراجعه کردهاند و این موضوع به اطلاع رئيس جمهور و وزیر اطلاعات رسیده است. او افزود که همه دانشجویانی که نتوانسته بودند ثبت نام کنند در این میان توانستهاند به راحتی ثبت نام خود را کامل کنند. او همچنین گفت که اگر حتی یک دانشجوی ستارهدار وجود داشته باشد کمیسیون اجتماعی این موضوع را پیگیری خواهد کرد. حسن روحانی، رئيس جمهور ایران، در انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ از ستارهدار کردن دانشجویان انتقاد کرده و گفته بود که در دوران ریاست جمهوری او چنین پدیدهای وجود نخواهد داشت و همه دانشجویان با هر نوع عقیدهای میتوانند به راحتی درس بخوانند و اظهار نظر کنند. محمود صادقی در گفتگو با ایلنا تاکید کرده است که "مسئله دانشجویان ستارهدار در دولت دکتر روحانی در مقایسه با دوره قبل وضع بهتری داشته است". او نیز گفته که برخی دانشجویان به کمیسیون مجلس مراجعه کرده و گفتهاند به دلیل فعالیت در حین انتخابات ریاست جمهوری از تحصیل محروم شدهاند. به گفته صادقی، وزارت علوم در حال رایزنی با وزارت اطلاعات و سایر مراجع ذیربط برای حل مشکل دانشجویانی است که امسال از تحصیل محروم شدهاند. صادقی همچنین گفت: «با اخذ تعهد از دانشجویان موافق نیستم، زیرا در چنین شرایطی دانشجو تحت فشار قرار میگیرد.» او با این حال، محروم نکردن دانشجو از تحصیل با گرفتن تعهد را "گامی رو به جلو" ارزیابی کرد. همچنین عمادالدین باقی، روزنامهنگار، روز ۱۸ آذر در یادداشتی با عنوان "ستارهدارها" در روزنامه "شرق" آمار داده شده توسط محمود صادقی در چند روز پیش را "غیرواقعی" و تنها دربردارنده کسانی دانسته بود که "رسما و آشکارا ستارهدار شدهاند". عمادالدین باقی نوشت: «طبق مراجعات متعددی که ما داریم، کسانی که پس از قبولی در آزمون، بدون ارائه هیچ توضیحی رد صلاحیت شدهاند و برخی هم رمق پیگیری ندارند، بسیار بیش از این تعداد است [...] اگر مسئولان واقعا قصد دارند آمار کاملتری را به دست آورند، نیازی به اعلام نامها از سوی دیگران نیست و کافی است فراخوانی صادر کنند تا افرادی که در این رابطه با مشکل مواجه شدهاند گزارش بدهند.» گویا اشاره عمادالدین باقی به آن گروه از دانشجویانی نیز هست که در مرحله پس از پذیرش برای ورود به دانشگاه قرار داشتهاند. محمود صادقی در مصاحبه با ایلنا دانشجوی ستارهدار را کسی تعریف میکند که "با وجود قبولی در آزمون کنکور، با مشکل ثبت نام در دانشگاه مربوطه مواجه است" و تنها آماری را اعلام کرده که دربرگیرنده دانشجویان مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد است. دانشجویان ستارهدار با آنکه اصطلاح دانشجوی ستارهدار از دوره ریاست جمهوری احمدینژاد رواج یافته، اما محروم کردن دانشجویان به دلیل فعالیتهای سیاسی و صنفیشان پدیده جدیدی نیست و به گفته ابراهیم خدایی، رئيس سازمان سنجش دانشجویی، "استعلام از وضعیت دانشجویان، قانون مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و از بعد از انقلاب اسلامی برای پذیرفتهشدگان دورههای تحصیلات تکمیلی وجود داشته است". تحقیق درباره عقاید و فعالیتهای دانشجویان و "بررسی صلاحیت دانشجویان" بر عهده هیئت مرکزی گزینش دانشجو است که اطلاعات درباره دانشجویان را در همکاری با وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و حراست دانشگاه کسب میکند. به نوشته خبرآنلاین، اصطلاح دانشجوی ستارهدار از تابستان ۱۳۸۵ رواج یافت، "هنگامی که دانشجویان داوطلب کنکور کارشناسی ارشد با دیدن ستارههایی در کنار نام خود در کنکور متوجه وضعیت خاص خود برای محدودیت و محرومیت از تحصیل شدند". پیش از این آمار تأییدشدهای در مورد دانشجویان ستارهدار شده از سوی دولت اعلام نشده بود. خبرآنلاین در سال ۱۳۹۲ آماری از سوی دانشجویان محروم از تحصیل نقل کرده که براساس آن در فاصله سالهای ۱۳۸۴ و ۱۳۹۲ تعداد ۷۶۸ نفر ستارهدار و ۲۵۰ نفر از دانشگاه اخراج شده بودند. «پدیده ستارهدارها مغایر قانون اساسی است» عمادالدین باقی در یادداشت خود برای "شرق" مینویسد: «این تعداد چه یک نفر باشد و چه هزار نفر، از این نظر که دولت مکلف به استیفای حقوق آنان است فرقی نمیکند، زیرا در قانون محرومیت اجتماعی تعریف شده و محرومیت از تحصیل، عملی غیرقانونی است و ارتکاب آن از سوی نهادهای مربوطه، نقض قانون از سوی دستگاههایی است که باید مجری قانون باشند و دیگر نمیتوانند از شهروندان عادی توقع پایبندی به قانون داشته باشند.» عمادالدین باقی پدیده ستارهدارها را پدیدهای صددرصد مغایر با حقوق بشر و حقوق شهروندی و قانون اساسی جمهوری اسلامی و قوانین عادی دانسته است. از جمله اصل ۲۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی میگوید: «تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ کس را نمیتوان به صرف داشتن عقیدهای مورد تعرض و مواخذه قرار داد.» باقی نسبت به پیامدهای محروم کردن افراد از تحصیل به صرف گرایشها یا تعلقات سیاسی یا فعالیتهای دوره دانشجویی هشدار داده و مینویسد: «یکی از پیامدهای چنین رفتارهایی این است که در سالهای اخیر تعداد زیادی از دانشجویان نخبه کشور سر از دانشگاههای دیگر کشورها درآورده و آنجا درخشیدهاند و دانشگاههای ایران تهی شده و از نظر علمی افول میکنند.»

دانشجویان ستاره‌دار

محمود صادقی: مجلس پیگیر موضوع دانشجویان ستاره‌دار است