جوانمرد

این پردههای نقاشی روایتگر جوانمردیها و دلاوریهای امام علی در جنگ با دشمنان، به سادهترین شکل ممکن بود. به همین دلیل مردم با آنها ارتباط برقرار کردند و سالهای سال گوش به نقالی نقالانی سپردند که با نفس گرم خود، داستان این جوانمردیها و دلاوریها را روایت میکردند. بخش بزرگی از خاطرات تصویری مردم ایران از شخصیتهای مذهبی به شمایلهای سادهای برمیگردد که نقاشان قهوهخانهای طی چند دهه از خود باقی گذاشتهاند؛ گنجینهای که هیچوقت صاحب موزه نشد تا برای نسلهای بعد هم خاطرهساز شود. به گزارش ایسنا، بخش بزرگی از آشنایی عامهی مردم با ویژگیهای شخصیتی و زندگی امامان معصوم (ع) و شخصیتهای مذهبی مدیون نقاشان قهوهخانهای است. این هنرمندان با ایمان و عقیدهی خود، دست به خلق پردههایی از شخصیتهای مذهبی زدند که سالها مورد توجه مردم بود. نقاشان قهوهخانهای با الهام گرفتن از قدرت خیال، تصویرهایی کشیدند که توانست جای خود را در دل مردم کوچه و بازار باز کند. بیشتر نقاشان قهوهخانهای روی دو موضوع کار میکردند؛ مذهبی و حماسی. واقعهی کربلا و داستانهای شاهنامه بخش بزرگی از موضوع پردههای قهوهخانهای را تشکیل میدادند. در بخش مذهبی، بسیاری از نقاشان قهوهخانهای بهدلیل جایگاه شخصیت امام علی (ع) بین مردم، روی ویژگیهای آن حضرت تمرکز و در این زمینه آثار بسیاری خلق کردند. این پردههای نقاشی روایتگر جوانمردیها و دلاوریهای امام علی (ع) در جنگ با دشمنان، به سادهترین شکل ممکن بود. به همین دلیل مردم با آنها ارتباط برقرار کردند و سالهای سال گوش به نقالی نقالانی سپردند که با نفس گرم خود، داستان این جوانمردیها و دلاوریها را روایت میکردند. علاقهی مردم به این گونه از نقاشیها باعث شد نقاشان قهوهخانهای تابلوهایی در ابعاد کوچکتر را با محوریت شخصیت امام علی (ع) نقاشی کنند. این تابلوها به خانههای مردم راه پیدا کردند و روی دیوارها و طاقچهها گذاشته شدند. معمولا از این نوع نقاشیها در بسیاری از خانههای قدیمی وجود دارد. هنرمندانی مانند محمد مدبر، حسین قوللرآغاسی، عباس بلوکیفر، حسن اسماعیلزاده (چلیپا)، حسین همدانی، جواد عقیلی و محمد فراهانی در این زمینه کارهای شاخصی ارائه دادهاند که اکنون در مجموعههای شخصی متعدد نگهداری میشوند. اژدر محمودی یکی از هنرمندانی است که در این زمینه فعالیت بسیاری داشته است. او دربارهی فعالیتهایش در زمینهی خلق تابلوهایی با موضوع زندگی امام علی (ع) اظهار کرده است: «من در سال ۱۳۴۵ یک تابلو از روایت "امام علی (ع) و جوانمرد قصاب" کشیدم که چهار صحنه داشت. آنچه من در کشیدن تصویرهایی از امام علی (ع) مورد توجه قرار میدادم، جوانمردی، عطوفت و دلاوریهای ایشان بود.» نقاشیهای قهوهخانهای بهدلیل بیتوجهیهایی که به این هنر شده، اکنون در مجموعههای مختلف بهصورت پراکنده نگهداری میشوند. با وجود هشدار و توصیهی کارشناسان، هنرمندان و پژوهشگران هنر در این زمینه که ممکن است این هنر توسط کشورهای دیگر و به نام آنها به ثبت برسد یا بهدست فراموشی سپرده شود و آثار باقیمانده نیز از بین برود، هنوز تصمیمی مبنی بر اختصاص یک موزه برای نگهداری و حفاظت از پردههای نقاشی قهوهخانهای گرفته نشده است.

جوانمرد

پرده‌های نقاشی ؛ روایتگر جوانمردی‌ها و دلاوری‌های امام علی