تغییر رژیم

رئیس جمهوری ایران گفت که هدف نهایی آمریکا مشروعیتزدایی از نظام جمهوری اسلامی است. روحانی از جمله تلاش بینتیجه ترامپ برای فروپاشی برجام و رأی موقت دیوان لاهه به نفع ایران را "شکست" سیاستهای این کشور ارزیابی کرد. حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز یکشنبه ۲۲ مهرماه (۱۴ اکتبر) گفت که هدف آمریکا مشروعیتزدایی از نظام جمهوری اسلامی با قصد تغییر رژیم در ایران است. روحانی که در مراسم آغاز سال تحصیلی در جمع دانشجویان و استادان دانشگاه سخن میگفت، آمریکا را در برابر جمهوری اسلامی "شکستخورده" دانست و اظهار داشت: «در دنیا جز چند کشور معدود هیچ کشوری نیست که در برابر تصمیم آمریکا برای خروج از برجام بگوید که این کشور کار درستی انجام داده است، آنها که خیلی احتیاط میکنند، اظهار تاسف دارند، آنها که صریحتر حرف میزنند میگویند آمریکا اشتباه کرده است، آنها که صریحترند میگویند کار خلاف قانون انجام داده است.» به گزارش ایرنا، رئیس جمهوری ایران با تأکید به اینکه "حقانیت و تدبیر ما در این مسأله ما را پیروز کرده است"، به خروج آمریکا از برجام اشاره کرد و افزود: «توقع آمریکاییها این بود که یک ساعت بعد یا حداکثر فردا صبح به وقت خودمان ما هم اعلام کنیم که از برجام خارج شدهایم، نتیجه چه میشد؟ بلافاصله پرونده به شورای امنیت باز میگشت، همه قطعنامهها علیه ایران میشد و ما در دنیا تنها میشدیم و همه طرفدار آمریکا میشدند.» "شکست" آمریکا در برابر ایران حسن روحانی با اشاره به اینکه "در بسیاری از موارد میتوانیم آمریکا را شکست دهیم"، گفت: «شاید عدهای بگویند چرا شعار میدهید، شما با این همه قدرت، نفوذ اقتصادی و سیاسی آمریکا در دنیا چهطور میخواهید آنان را شکست دهید.» رئیس جمهوری ایران یکی از "شکست"های آمریکا را بینتیجه بودن تلاش این کشور در شورای امنیت برای محکومیت تهران عنوان کرد و گفت: «همه ۱۴ عضو دیگر در شورای امنیت سازمان ملل از برجام تعریف کردند و ترامپ نتوانست به نتیجه برسد». روحانی رأی موقت دیوان بینالمللی دادگستری در مورد رفع برخی تحریمهای آمریکا علیه ایران را نیز نمونهای دیگر از "شکست" آمریکا در برابر جمهوری اسلامی دانست و گفت که ایران هم در خصوص "صلاحیت" دیوان لاهه برای پرداختن به شکایت تهران و هم به خاطر رأی موقت این دادگاه بینالمللی به نفع ایران "پیروز" شده است. "کینهتوزترین تیم تاریخ آمریکا" در قبال ایران حسن روحانی در بخش دیگری از سخنانش با تأکید بر اینکه "در تاریخ آمریکا تیمی کینهتوزتر از تیم فعلی کاخ سفید نسبت به ایران، ایرانی و نظام جمهوری اسلامی نبوده است"، گفت: «آنها با جنگ روانی شروع کردند، هدف بعدی آنها جنگ اقتصادی و سپس تلاش برای ناکارآمد جلوه دادن است و هدف نهایی آنها مشروعیتزدایی [از نظام جمهوری اسلامی] برای تغییر رژیم در ایران است.» گرچه آمریکا در راستای استراتژی جدید خود (راهبرد ملی برای مقابله با تروریسم)، نگاهش را از جمله بر جمهوری اسلامی متمرکز و حکومت ایران را "بزرگترین حامی مالی تروریسم در جهان" معرفی کرده، اما همهنگام بارها تأکید کرده است که هدفاش نه تغییر رژیم، بلکه "تغییر رفتار" تهران است. از جمله برایان هوک، مسئول "گروه اقدام ایران" در دولت ترامپ و حتی تندروهایی همچون جان بولتون، مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری ایالات متحده، بر تلاش این کشور برای "تغییر رفتار" جمهوری اسلامی تأکید کردهاند. با وجود این، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، اواخر ماه اوت گذشته گفته بود که سیاستهای او در مقابل جمهوری اسلامی میتواند به سرنگونی حکومت ایران منجر شود. حسن روحانی در ادامه سخنان امروز خود همچنین با اشاره به اینکه "ماندن یا نماندن برجام مهم نیست، منافع، امنیت و مصالح ملی ما مهم است"، عدم خروج ایران از توافق هستهای را "تدبیر" جمهوری اسلامی دانست و گفت: «هر وقت بخواهیم از برجام خارج میشویم، خارج شدن مثل خراب کردن دیوار است، ساختن سخت است.» روحانی از "ایستادن" اروپا در مقابل آمریکا نیز به عنوان یکی از دستاوردهای جمهوری اسلامی سخن گفت و افزود: «شرکتهای اروپایی آنهایی که با ما کار میکنند، اگر ادامه کار را با ما قطع کنند، توسط دادگاه اروپا جریمه میشوند و اگر توافق با ما را قطع نکنند توسط آمریکا جریمه میشوند، اصلا چنین مقولهای در تاریخ روابط اتحادیه اروپا و آمریکا تاکنون دیده نشده است.» "حادثه بزرگ" رئیس جمهوری ایران ادامه داد: «اتحادیه اروپا در برابر آمریکا ایستاده است، در روزی که ترامپ میخواهد جلسه شورای امنیت تشکیل دهد روز قبل اتحادیه اروپا، چین و روسیه با ایران مینشینند و علیه آمریکا جلسه میگذارند، این حادثه کمی نیست.» روحانی نتیجه گرفت که «حادثه بزرگی از لحاظ سیاسی اتفاق افتاده، شما ممکن است بگویید اروپاییها شرکتهای خودشان را نمیتوانند راضی کنند، بله این ممکن است؛ اما دولتها همه پشت سر ایران هستند.» مقررات موسوم به "قانون مسدودکننده" یا "مقررات مقابلهای" (Blocking Statute) به اتحادیه اروپا این امکان را میدهد تا با نادیده گرفتن احکام صادرشده در دادگاههای ایالات متحده، در برابر تحریمهای فرامرزی آمریکا علیه ایران بایستد. این قانون رعایت تحریمهای آمریکا علیه ایران را برای شرکتهای اروپایی ممنوع میکند. همچنین شرکتهایی که این قانون را رعایت نکنند میتوانند مجازات شوند. افزون بر این، مقررات مزبور ممنوع میکنند که شرکتهایی با رعایت تحریمهای آمریکا به دیگر شرکتهای اروپایی ضربه بزنند. این قانون همچنین دارای مکانیسمهایی است که پرداخت غرامت به شرکتهای اروپایی را، در صورت متضرر شدن احتمالی آنها به خاطر معامله با ایران، امکانپذیر کرده و آنها را قادر به طرح دعاوی متقابل خواهد کرد. با وجود این، علاوه بر امتناع بسیاری از شرکتهای اروپایی، به خصوص شرکتهای بزرگ از معامله با ایران، بخش اعظم بانکهای کشورهای اروپایی نیز از همکاری با بانکهای ایرانی و انتقال پولهای این بانکها خودداری میکنند. برخی محافل مالی اروپایی معتقدند که بهرغم "مقرارت مقابلهای" اروپا در مقابل آمریکا، مؤسسات بانکی حق دارند از چنین انتقالهایی امتناع کنند. از جمله رئیس بخش رسیدگی به امور حقوقی دویچه بانک آلمان حدود دو هفته پیش به روزنامه هندلزبلات گفته بود: «هر بانکی خود میتواند در مورد پرهیز از معاملات مرتبط با ایران تصمیم بگیرد، مثلا به این خاطر که چنین اقدامی ریسکی خطرناک است یا اینکه ما نمیتوانیم سهیم بودن نهایی سپاه پاسداران در چنین معاملهای را منتفی بدانیم.» به گفته این مسئول بلندپایه دویچه بانک، چنین امتناعی تنها زمانی نقض "مقرارت مقابلهای" اتحادیه اروپا محسوب خواهد شد که یک بانک یا شرکتی دیگر معاملهای را به دلیل تحریمهای آمریکا رد کند. یک وکیل هم به این روزنامه معتبر آلمانی گفته بود که دلیل احتیاط بانکهای اروپایی قطعا تحریمهای آمریکاست، "هر چند هیچکس نمیخواهد به آن اعتراف کند". شاید با توجه به همین عوامل بود که روحانی در بخش دیگری از سخنان خود گفت که "در دنیای امروز اینگونه نیست که دولت آنهم در اروپا" بتواند برای "تمام شرکتها و بانکهای اروپایی که اکثریت قریب به اتفاق آنها خصوصی هستند و بسیاری از این بانکها خود سهام آمریکایی دارند"، تصمیمگیری کند. انتقاد از صدا و سیما حسن روحانی سپس به انتقاد از رادیو تلویزیون حکومتی جمهوری اسلامی پرداخت و گفت: «امروز اشکال از سوی بسیاری از روزنامهها، فضای مجازی و صدا و سیما است که وقتی شرکتها به ایران میآیند، آن را اعلام نمیکنند و خبری منتشر نمیشود، اما اکنون که در حال خارج شدن هستند، آنها را شمارش میکنند، چرا آن روز که این شرکتها آمدند، خبرش را ندادید و منکر بودید؟». مقامهای دولتی و رئیس دولت ایران پیشتر نیز بارها نحوه خبررسانی صدا و سیمای جمهوری اسلامی بهخصوص در رابطه با برجام را مورد انتقاد قرار داده بودند. رئیس صدا و سیمای ایران از سوی علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، منصوب میشود.

تغییر رژیم

روحانی: هدف نهایی آمریکا تغییر رژیم در ایران است