روز پر خبر گذشته، صفحات روزنامههای صبح آخرین روز هفته را پر از اخبار متعددی کرده است. شاید مهمترین و تأثیرگذارترینش مصوبه هیأت دولت برای تغییر پول ملی از ریال به تومان باشد که حتی پای تصویر ناصرالدین شاه قاجار را هم به صفحه نخست روزنامههای صبح کشور باز کرد. اما علاوه بر این مسأله تغییر فرمانده بسیج، اقدامات ترزا می در حاشیه خلیج فارس، حضور وزیر علوم در مجلس شورای اسلامی، جلسه کمیته نظارت بر برجام، هدیه آیتالله هاشمی به استاد شجریان، آزاد سازی حلب و قرارداد نفتی ایران و شل هم از مهمترین موضوعات خبری بودند که به تیتر یک روزنامههای صبح امروز ایران تبدیل شدند. در ادامه تیترهای مهم برخی از روزنامههای صبح امروز را میخوانیم؛ جامجم: تدبیر تومان/ نشست در تهران، اعتراض در نیویورک هفت صبح: تقویت روحیه ملی!/ باز هم علی مطهری! ابتکار: خط پایان یک صفر/ پیروزی در خاکریز دیپلماسی اعتماد: خداحافظی با ریال پس از 87 سال/ وزیر علوم در مجلس: معاونم را تغییر نمیدهم ایران: تومان پول جدید ایران/ 3 تفاهمنامه نفتی ایران و «شل» امضا شد جوان: مقابله با نقض برجام پشت درهای بسته/ رقص عربی «اخراجی اروپا» در جنوب ایران خراسان: حلب در آستانه آزادی کامل/ ناگهان مصوبه تغییر پولی رسالت: جز با زبان قدرت نمیتوان با امریکت صحبت کرد/ نقشه مهندسی فرهنگی به عنوان یک سند جامع همچنان خاک میخورد شرق: تغییر در راس بسیج/ نخست وزیر انگلیس در صف اعراب علیه ایران کیهان: روباه پیر برای ایران خط و نشان کشید، وزارت نفت به «شل» هدیه داد! وطن امروز: نقطه عطف نبرد شام/ ترزا می: برای عقب راندن ایران همکاری میکنیم سفر ترزا می به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، واکنشهای فراوانی را در میان روزنامههای صبح امروز و در طیفهای مختلف به همراه داشت. چنانکه هم کیهان و هم شرق در تیتر یک امروز خود، در گزارشهای مفصلی به این مسأله اعتراض کردند. البته هر کدام با سبک و سیاق خودشان. برای مثال کیهان با کنار هم قرار دادن قرارداد نفتی روز گذشته شرکت ملی نفت با شرکت شل که در حضور سفیر انگلستان امضا شد و اظهارات ترزا می در گزارش تحلیلی با تیتر «روباه پیر برای ایران خط و نشان کشید، وزارت نفت به «شل» هدیه داد!» نوشت: در حالی که نخستوزیر انگلیس در نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس که به پدرخوانده های تروریستهای تکفیری معروف هستند از آمادگی کشورش برای همکاری بیشتر با این کشورها برای مقابله با ایران سخن گفته است، شرکت ملی نفت کشورمان با شرکت انگلیسی شل تفاهم نفتی امضا کرد! در حالی که نخستوزیر انگلیس چنین اظهارات خصمانهای را علیه ایران بیان کرده است، شرکت ملی نفت کشورمان با شرکت انگلیسی شل تفاهمنامه نفتی امضاء کرد! روز گذشته نخستوزیر انگلیس در سیوهفتمین نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس، که در بحرین برگزار میشود شرکت کرد. این نخستین بار است که از یکی از نخستوزیران انگلیس برای شرکت در جلسه عالی شورای همکاری خلیجفارس دعوت شده است. «ترزا می» در سخنانش در این نشست به تشریح سیاستهای دولت خود پیرامون روابط با کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس و همچنین به نقش ایران در منطقه پرداخت. وی گفت که انگلیس آماده است با کشورهای عضو شورا برای عقب راندن ایران درمنطقه همکاری کند. ترزا می که اظهاراتش را به گونهای بیان میکرد که باب میل کشورهای حامیان تروریسم تکفیری باشد از عملکرد ایران با عنوان «اقدامات تهاجمی» نام برد و گفت: «ما باید همراه یکدیگر تلاش کنیم تا اقدامات تهاجمی ایران در منطقه را به عقب برانیم!» عصر دیروز با حضور «علی کاردر» مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، «غلامرضا منوچهری» معاون مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران، «سید نورالدین شهنازی زاده» مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت ایران، «هانس نایکمپ» معاون شرکت شل، سفیر انگلیس در ایران و معاون سفارت هلند در ایران، تفاهمنامهای بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت انگلیسی - هلندی شل به امضاء رسید. در بخش پایانی این گزارش میخوانیم: نکته مهم و قابل تامل دیگر در این ماجرا، موقعیت زمانی اظهارات نخستوزیر انگلیس است. در حالی که آمریکاییها با تمدید تحریمهای 10 ساله برجام را بصورت فاحشی نقض کردهاند، برخی از دولتمردان و حامیان دولت در اظهاراتی عجیب مدعی هستند باید با همکاری سایر اعضای 1+5 به این اقدام آمریکا پاسخ گفت! امید بستن به همراهی کشورهایی مانند انگلیس برای ستاندن حق ایران از آمریکا و محکوم کردن عهدشکنی واشنگتن بسیار عجیب و قابل تامل است و مشخص نیست این دسته با کدم عقل و منطق چنین نظریاتی را ارائه میکنند! گفتنی است ابتدای شهریورماه سال جاری سفارت انگلیس در تهران پس از 4 سال رسماً بازگشایی شد و فیلیپ هاموند وزیر خارجه وقت انگلیس در سفر به تهران گفته بود؛ اکنون لحظهای تاریخی برای روابط انگلیس و ایران است. اسرار مگوی سال 88 روزنامه آرمان امروز به سراغ جهانبخش خانجانی، مدیرکل و سخنگوی وزارت کشور دولت اصلاحات رفت و با او گفتوگویی انجام داد که او در ابتدای این گفتوگو و در پاسخ به پرسش «درسال ۹۲ شاهد حمایت اصلاحطلبان از جریان اعتدال و آقای روحانی بودیم، در سال ۹۴ نیز همین رویه دنبال شد و از دل ائتلاف با اصولگرایان معتدل، لیست امید بیرون آمد. با توجه به اینکه تصمیم نهایی این ائتلاف با خواست اصلاحات اصیل هماهنگ نیست این مسیر ائتلافی تا چه زمانی باید ادامه داشته باشد؟» گفت: در وهله نخست و پیش از پاسخ به این سوال باید این تصور را رد کرد که اصلاحطلبان در سال ۸۸ با حاکمیت و نظام زاویه داشتند. وقایع سال ۸۸ حاصل یک بیتدبیری و یک هم آرایی از پیش تعیین شده بود و بخشهایی که خود را جزئی از حاکمیت میدانستند و کم لیاقتی دولت مستقری که در آن زمان بود سبب شد که آن اتفاقات رخ دهد. در غیر این صورت، در همه ادوار تاریخ جمهوری اسلامی، رقابتها، انتخاباتی بوده و بعضا هم اختلافاتی که رخ میداده قومی، محلی و کوچک بوده است، اما آن دولت قبل میتوانست فضا را کنترل کند که چنین نشد. عدهای علاقه داشتند که اصلاحطلبان را در صف مخالفان نظام قرار دهند، دلیلش هم این بود که در انتخاباتهای مختلف پی برده بودند برآیند دیدگاه اکثریت جامعه با اصلاحطلبان یکسان و همسو و جناح مقابل بازنده بوده است، بنابراین سعی کردند طراحی انتخابات و فضای سیاسی در آن برهه را به سمتی ببرند که به اصلاحطلبان آسیب برسانند و آنها را از گردونه رقابتها حذف کنند. اگرچه وقایع سال ۸۸ اسرار مگویی دارد که اکنون نمیخواهم بدان بپردازم. او همچنین در پاسخ به اینکه آیا الان وقت گفتن این اسرار هست یا خیر گفت: « نه، شرایط و آستانه تحمل امنیتی کشور به گونهای نیست که بتوانم آن وقایع و آن مباحث را مطرح کنم. زمانی در شرایط مساعدتری میتوان با حضور دوستان اصولگرا و اصلاحطلب به این موضوع پرداخت. از طرف دیگر ما یک کشور جهان سومی هستیم، مولفههای لازم سیاسی و اصلاحطلبی و تحزب را طی نکردهایم یعنی نه آموزش سیاسی لازم دیدیم و نه آگاهیهای سیاسی جامعه به دلیل وجود برخی نهادها، پرورش یافته است و از سوی دیگر به نهادهای موثر اجازه فعالیت داده نشده است. نباید فراموش کرد که یک دورهای با استبداد تمرکزگرایانه در رژیم پهلوی مواجه بودیم و پس از آن جنگ تحمیلی آغاز شد و به دلیل مباحث جنگ اساسا امکان یک تزاحم و یا منازعه سازنده میان نخبگان جامعه فراهم نبود و این عدم وجود انتقاد سازنده در بین جریانات سیاسی سبب شده بود که احزاب سیاسی رشد لازم را پیدا نکنند. بعد از دوم خرداد اگرچه فضای سیاسی جامعه بازتر شد و فعالان و نخبگان جامعه توانستند در فرایند حاکمیت نهادهای قانونی تاثیرگذار باشند اما به دلیل سابقه انسداد سیاسی احزاب در حد انتظار قوی نشدند. ساختارهای تحزب در کشور ما شکننده است، آستانه تحمل بخشهایی از حاکمیت نسبت به احزاب پایین است و همه این موارد سبب شد که احزاب ما قدرتمند نشود و زمانی که حزبی قدرتمند نشود از جهات مختلف تحت فشار قرار میگیرد که وقایع سال ۸۸ نیز این مساله را تشدید کرد. ما هنوز در مراجعه با امور قانونی تفسیرهای بیکران و متعددی از قانون را شاهد هستیم.» جوان علیه آرمان و غرویان روزنامه جوان امروز در یکی از گزارش های صفحه سیاسی خود، به قلم محمد اسماعیلی به انتقاد از رویکرد روزنامه آرمان در پوشش اخبار انتخاباتی قم پرداخته و در گزارشی با تیتر « خبرچین قم با ادعاهاي بیسند» با اشاره به مصاحبههای اخیر این روزنامه با محسن غرویان مینویسد: خبرسازيهاي محسن غرويان درباره تشكيل اتاق فكر تخريبي عليه دولت يازدهم و شخص روحاني بارها مورد توجه ويژه روزنامه نزديك به خانواده هاشميرفسنجاني قرار گرفته است، به گونهاي كه تلاش همسوي «آرمان»و«غرويان» براي تيتر يك كردن چنين مسئلهاي تنها به دو تيتر مورد اشاره خلاصه نميشود، به عنوان مثال ديگر در تاريخ سوم مرداد 95 بار ديگر آرمان اظهارات بدون سند محسن غرويان- كه هيچگاه هم براي آن ادله و اسناد مشخصي ارائه نداده – را با عبارت «نشست مخفيانه انتخاباتي احمدينژاد با روحانيون»به تيتر يك خود تبديل ميكند و از قول اين روحاني متعصب حامي روحاني مينويسد: «معتقدم يك اتاق فكر عليه دولت وجود ندارد بلكه چندين اتاق فكر در حال فعاليت هستند كه پايگاههاي آنها در تهران، قم، مشهد و برخي شهرهاي ديگر است. در اين اتاقهاي فكر رقباي روحاني مينشينند و برنامهريزي ميكنند و شايد پولهاي زيادي را براي ايجاد موج عليه دولت صرف ميكنند... احمدينژاد سخنرانيهايي ميكند و نشستهايي دارد. اطلاع دارم به صورت مخفيانه و در سكوت از اساتيد و علماي حوزه براي نشستهايي در تهران با حضور احمدينژاد دعوت رسمي شده است.» در بخش پایانی این گزارش میخوانیم: نكته جالب در اين ميان آن است كه رويكرد روزنامه آرمان در برجسته كردن اظهارات محسن غرويان و تبديل كردن مواضع پرسؤال وي به عنوان تيتر يك يادآور سياستهاي اين روزنامه در قبال هاشميرفسنجاني است كه طبق آنچه به صورت گسترده در فضاي مجازي انتشار يافت، بيش از 60 درصد از شمارههاي اين روزنامه طي يك سال اخبار و موضعگيري يا تصاوير مربوط به هاشميرفسنجاني را به شكلي ويژه و اختصاصي در نيمتاي صفحه يك خود پوشش داده تا جايي كه بسياري آرمان را به عنوان «روزنامه هاشمي»شناخته و نسبت به رفتار غيرحرفهاي آن اعتراض كردهاند. تعصب آرمان نسبت به پوشش برجسته اظهارات غرويان در حالي است كه اين روحاني تاكنون حتي يك بار نيز از جزئيات محافل خصوصي مورد ادعا توضيحي را ارائه نداده و به اين سؤال پاسخ مناسبي نداده است؛ در شرايطي كه مهمترين پرونده دولت به بنبست رسيده و امريكاييها با تفسيرهاي يكجانبه از متن برجام، از يك سو تحريمهاي گستردهتري عليه ايران وضع كرده و از سوي ديگر تهديدات آنها رو به افزايش بوده چه نيازي است كه برخي افراد و جريانات جلسهاي را براي تخريب يا زمين زدن دولت يازدهم تشكيل دهند؟مگر نه اين است كه طبق نظرسنجيها و بهدليل عملكرد ضعيف دولت در حوزه اقتصاد و معيشت محبوبيت حسن روحاني به شدت در جامعه كاهش يافته است، پس چه نيازي است عدهاي تلاش كنند آراي وي را كاهش دهند؟ آيا بهتر نيست غرويان و ساير حاميان متعصب دولت به جاي رفتارهاي «مخبرگونه» گوشه چشمي به مشكلات روزافزون جامعه نظير ركود، بيكاري و گراني داشته و با درك واقعيتهاي امروز جامعه در جهت دوقطبيسازي جامعه گام برندارند؟ حذف یک صفراز پول ملی روز گذشته، در جریان بررسی لایحه قانون بانک مرکزی، هیأت دولت، واحد پول ملی را از «ریال» به «تومان» تغییر داد. واحد پول ملی در متن پیشنهادی از سوی بانک مرکزی «ریال» معرفی شده بود؛ اما هیات دولت در اولین گام این واحد را به «تومان» تغییر داد و ارزش هر «تومان» را 10 «ریال» تعیین کرد. البته هنوز تا تایید نهایی دو گام باقی است، زیرا پس از تقدیم لایحه دولت به مجلس، این لایحه باید به تصویب نمایندگان برسد و پس از آن شورای نگهبان قانون اساسی نیز این تغییر را تایید کند. دنیای اقتصاد در گزارشی از این لایحه نوشت: در صورت تصویب نهایی یک صفر از واحد پول ملی کشور کم خواهد شد. پس از اعلام این خبر از سوی سایت دولت، رئیسکل بانک مرکزی در کانال تلگرامی خود در سه بند، توضیحاتی را پیرامون تغییر رسمی واحد پول کشور ارائه کرد. در بند نخست، او به شرح مختصر ماجرا پرداخت. در دو بند بعدی نیز دلایل اتخاذ چنین تصمیمی را توضیح داد. به اعتقاد سیف تورم انباشته، در دهههای گذشته، عملا «ریال» را از مبادلات اقتصادی روزمره حذف کرده و «تومان» جایگزین آن شده است. رئیسکل بانک مرکزی «مصوبه دولت در زمينه تغييررسمی واحد پول ملي از «ريال» به «تومان» را اقدامي برای تسهيل نسبی مبادلات اقتصادي آحاد جامعه، رسميت بخشيدن به عرف مورد قبول مردم و انطباق با واقعيتهاي موجود کشور تفسير کرد.» نکته دوم، توضیحات رئیسکل درباره خلط مبحث دو موضوع «تغییر واحد پول» و «حذف سه صفر» از پول ملی است. رئیس شورای پول و اعتبار اعتقاد دارد موضوع رفرم یا اصلاح پولی به معنای حذف چند صفر، با مصوبه اخیر متمایز است. رئیسکل بانک مرکزی تغییر واحد پول را فرآیندی در اولویت بانک عنوان و تاکید کرد: در این زمینه مطالعات جامعی در بانک مرکزی و پژوهشکده پولی و بانکی صورت گرفته و پیشنیازهای آن بهطور کامل شناسایی شده است. سیف اجرایی ساختن طرح حذف سه صفر را مستلزم شرایط مناسب اقتصادی از جمله تورم تکرقمی پایدار و ثبات اقتصادی دانست. اگرچه مسوولان بانک مرکزی معتقدند که این طرح با رفرم پولی و حذف صفر تفاوت دارد، اما برای اجرای این سیاست و حرکت به سمت تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان، بخشی از فرآیند مورد نیاز اصلاح پولی باید طی شود. برای مثال در یک دوره زمانی یک صفر از واحد پول ملی کم خواهد شد. از همین رو، عمده کارشناسان گرچه موافق اصلاح واحد پولی هستند و با توجه به تجارب سایر کشورها، این حرکت را در راستای سهولت مبادلات توصیف میکنند اما درخصوص تصمیم اخیر دو دیدگاه مخالف و موافق وجود دارد. دیدگاه نخست، با توجه به واقعیتهای اقتصادی ایران و استفاده از واحد پول «تومان» در مبادلات مردم، این حرکت را گامی برای به رسمیت شناختن عرف جامعه تلقی و از آن حمایت میکند. از سوی دیگر، دیدگاه دوم معتقد است که این حرکت، علاوهبر داشتن هزینههایی نظیر تغییر اسکناس و مسکوک و تغییر رویههای حسابداری، پاسخگوی استهلاک نظام پرداخت نخواهد بود. همچنین، با توجه به روند تورمی و حذف تنها یک صفر از واحد پولی، امکان دارد اثرات این تغییر پس از گذر یک دهه محو شود. «دنیای اقتصاد» در گزارشی با بررسی دیدگاه کارشناسان و تجربه کشورها، به بررسی سیاست تغییر پول ملی پرداخته است. پولشویی/ روزنامه اعتماد / آروین