اکراین

نگاهی به نشست چهارجانبه برلین. آنگلا مرکل: «ما اینجا درباره فعالیت های جنایتکارانه صحبت می کنیم؛ درباره جنایت هایی علیه غیرنظامیان» همزمان با ادامه عملیات نیروهای ارتش روسیه و سوریه در حلب علیه گروه های معارض و تروریستی و در شرایطی که این موضوع، دور جدیدی از فشارهای خارجی را بر روسیه سبب شده، نشست چهارجانبه حل و فصل بحران اوکراین با حضور خود روسیه نیز به عرصه ای برای همین امر تبدیل شد. موضوع مهم در این میان، به هم گره خوردن مسائل اوکراین و سوریه است. به گزارش «تابناک»، روز گذشته و در جریان نشست سران آلمان، فرانسه، روسیه و اوکراین در برلین، دو قدرت اروپایی بر تمدید آتش بس در حلب و توقف «بمباران غیرنظامیان»، بر پوتین فشار وارد کردند؛ اما در عین حال، اعلام شد که این نشست توانسته در موضوع اوکراین با پیشرفت هایی همراه شود. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، پس از این نشست ضمن دشوار توصیف کردن گفت و گو با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه درباره سوریه، اظهار داشت: «ما اینجا درباره فعالیت های جنایتکارانه صحبت می کنیم؛ درباره جنایت هایی علیه غیرنظامیان». فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه نیز از لفظ «جنایات جنگی» برای اشاره به عملیات روسیه در سوریه استفاده کرد. مرکل در ادامه اظهارات خود گفت: «ما موافقیم که باید با تروریسم مقابله شود؛ اما نه به قیمت اینکه 300 هزار تن جان خود را از دست داده و یا بدون هیچ گونه مایحتاج ضروری، رنج بکشند». این اظهارات و موضع گیری ها در شرایطی مطرح می شود که قرار است مرکل و اولاند در نشست سران اتحادیه اروپا که امروز برگزار می شود، موضوع احتمال تحریم روسیه بر سر عملیات این کشور در حلب را مورد بحث قرار دهند؛ هرچند در حال حاضر اجماعی بر سر تحریم روسیه وجود ندارد، انگلیس و فرانسه به همراه کشورهای شمال اروپا می گویند، اگر روسیه به بمباران مواضع معارضین در شرق حلب ادامه دهد، بحث تحریم را مورد توجه قرار خواهند داد. در مقابل، پوتین پس از بازگشت به مسکو در یک کنفرانس خبری مجزا گفت، مسکو آماده است با هدف تسهیل برگزاری انتخابات در سوریه، روند تصویب قانون اساسی جدید در این کشور را سرعت بخشد و همچنین نسبت به تمدید آتش بس هشت ساعته اعلام شده در سوریه آمادگی دارد. وی همچنین ضمن تأکید بر اهمیت محو کردن تروریسم، از آمریکا خواست تروریست های جبهه النصره را از «معارضین سالم» در سوریه تفکیک کند.اما این مسائل در شرایطی در دیدار روز گذشته سران کشورهای مذکور محوریت یافت که از ابتدا قرار بود دستور کار اصلی این نشست را موضوع اوکراین تشکیل دهد؛ نه سوریه. با این حال، گفته می شود در پی اصرار مرکل، بحث درباره سوریه نیز در این نشست مطرح شده است. «پیشرفت» در موضوع اوکراین پس از پایان نشست، مرکل گفت که دیدار با اولاند، پوتین و پترو پروشنکو، رئیس جمهور اوکراین، سبب شده بر سر یک نقشه راه مقدماتی برای اجرای توافقنامه صلح «مینسک» که در فوریه 2015 حاصل شد، توافق شود. به گفته مرکل، قرار است وزرای خارجه این کشور در ماه نوامبر روی جزئیات این نقشه راه کار کنند، ولی هنوز کار سختی در پیش روی مانده است. پروشنکو گفت که طرفین در جریان نشست پنج ساعته خود توافق کرده اند، نیروهای ارتش اوکراین و تجزیه طلبان طرفدار روسیه، از چهار منطقه جدید در خط مقدم مبارزه در منطقه «دانوب» عقب نشینی کنند. این در حالی است که ماه گذشته نیز نیروهای دو طرف از سه منطقه عقب نشینی کرده بودند. آن ها همچنین توافق کردند که ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا می توانند مسلح شوند و از فعالیت های آنان در نظارت بر توافقنامه «میسنک» جلوگیری نخواهد شد. شورش های تجزیه طلبانه در شرق اوکراین از سال 2014 آغاز و تاکنون به کشته شدن 9600 نفر منجر شده است. هم روسیه و هم اوکراین یکدیگر را به زمینه سازی اعمال خشونت و نقض توافقنامه 2015 مینسک متهم می کنند و تلاش های مختلف تاکنون نتوانسته در توقف درگیری ها موثر شود. ارتباط میان اوکراین و سوریه چیست؟ هرچند به ظاهر در نشست روز گذشته برلین، موضوعات مربوط به سوریه و اوکراین به طور مجزا مورد بحث قرار گرفته، مطرح شدن آن ها در یک زمینه مشترک و در قالب یک نشست کلی واحد، به نوعی تأییدگر مباحثی است که از دو سال پیش و در پی جدی تر شدن رویکرد مسکو نسبت به سوریه، درباره پیوند داشتن مستقیم موضوعات سوریه و اوکراین مطرح می شد. در این چارچوب، برخی از تحلیلگران بر این باور بودند که روسیه با روشن نگه داشتن شعله منازعه در اوکراین، قصد دارد از این موضوع به عنوان ابزار فشاری در مقابل غرب و به ویژه آمریکا استفاده کند تا بدین وسیله بتواند موضع غرب را در موضوع سوریه نرم تر کرده و در آنجا امتیازات مدنظر خود را بگیرد. سیر وقایع نشان داده که هرچند شاید موضوع به این سادگی هم نباشد، توان روسیه در مدیریت کردن مسأله اوکراین و بازی کردن با کارت اوکراین، قدرت مانور بیشتری را به این کشور داده است. یکی از بارزترین نمودهای این جریان، همین مسأله است که کشورهای اروپایی با وجود همه فشارها و تهدیدها، دست کم تاکنون از وضع تحریم های جدید علیه روسیه خودداری کرده اند. باید توجه داشت که اتفاقاً تحریم های موجود علیه مسکو، دقیقاً به همان موضوع اوکراین و به ویژه الحاق شبه جزیره «کریمه» به روسیه مربوط است و تاکنون در موضوع سوریه چنین اتفاقی رخ نداده است. در این شرایط، کشورهای اروپایی می دانند، در صورت وضع تحریم های جدید علیه روسیه، نه تنها همکاری این کشور در سوریه را از دست خواهند داد، بلکه همچنین بخت یافتن راه حلی برای اوکراین نیز کمرنگ می شود. هرچند روسیه بارها تأکید کرده که دخالتی در بحران شرق اوکراین نداشته و در آنجا حضور نظامی ندارد، میزان نفوذش بر جدایی طلبان شرق اوکراین، در جریان توافق آتش بس ناکام با آمریکا در موضوع سوریه نمود پیدا کرد؛ جایی که درست یک روز پس از اعلام توافق مسکو و واشنگتن بر سر آتش بس در سوریه، تجزیه طلبان اوکراینی اعلام کردند که داوطلبانه آتش بس برقرار می کنند. به این ترتیب، آن گونه که مشخص است، کشورهای غربی نیز اکنون به این نتیجه رسیده اند که مسائل مذکور، برای روسیه به هم پیوسته است و در جهت دستیابی به موفقیت در یکی از آن ها، باید دیگری را نیز مورد توجه قرار داد و به همین دلیل است که مذاکرات روز گذشته در چنان ساختار و فرمتی طراحی و برگزار گردید.

اکراین

چرا بحران اکراین پیش از حل و فصل بحران سوریه رفع نخواهد شد؟