آب در ایران

عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست، با انتقاد از برنامه ششم توسعه کشور، این نوع برنامهها را «تحمیلی» خوانده که به گفته او ظرفیتهای آب و خاک کشور را در نظر نمیگیرند. به گزارش خبرگزاری تسنیم، عیسی کلانتری روز یکشنبه ۱۹ آذر در همایش «روز جهانی خاک» که در وزارت کشاورزی برگزار شد، اظهار داشت ایران با ظرفیت محدود آب و خاک دیگر توان تولید محصولات برای ۸۰ میلیون جمعیت را ندارد. وی افزود: «در کشور بیش از منابع مصرف کردهایم و در نتیجه خاک نیز به مانند آب به سمت ورشکستگی میرود». رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به قوانین بالادستی کشور گفت: «قوانین تحمیلی مانند برنامه ششم خارج از ظرفیتهای موجود تحمیل شده است و این برنامه با امکانات موجود در کشور سازگار نیست به طوری که از منابع بدون توجه به اصل پایداری استفاده میکنیم». دولتها در ایران همواره یکی از اهداف اعلامی خود را خودکفایی و افزایش تولید محصولات کشاورزی و دامی استراتژیک اعلام کردهاند. چنین سیاستی با توسل به سدسازی، و استفاده از آبهای زیرزمینی در ایران دنبال شده است. با این حال در چند سال گذشته، با کمبود بارش، تغییرات اقلیمی و استفاده مفرط از آبهای سطحی و زیرزمینی، بسیاری از مناطق ایران با خشکی مفرط روبرو شده است. در ماده ۳۱ قانون برنامه ششم توسعه کشور، «دولت موظف است در جهت تأمین امنیت غذایی و نیل به خودکفایی در محصولات اساسی، تقویت و تکمیل زنجیرههای تولید، توسعه صادرات و ارتقای بهرهوری آب و خاک کشاورزی اقداماتی را انجام دهد». بنا بر اعلام دفتر نظامهای بهرهبرداری و حفاظت آب و آبفا، شمار چاههای مجاز و غیرمجاز ایران نزدیک به ۷۵۰ هزار حلقه است که از این میان ۳۳۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز و در دشتهای ممنوعه است. در همین حال به گفته منابع دولتی از چاههای دارای پروانه هم، بالاتر از حدمجاز به صورت غیرقانونی آب برداشت میشود. از سوی دیگر سیاستهای متناقص باعث کاهش آبهای زیرزمینی شده است. به عنوان نمونه در حالی که دشت همدان به عنوان یک دشت ممنوعه تعیین شده، در این منطقه نیروگاه کبودرآهنگ احداث شده که نیازمند چاههای عمیق است. عیسی کلانتری روز یکشنبه همچنین با نکوهش سیاستهای تشویق ازدیاد جمعیت اظهار داشت: «هی نگوییم ما کشور بزرگی هستیم! منابع ما محدود است، باقیمانده نیازمان را باید وارد کنیم و در صورتی که قصد افزایش جمعیت داریم این افزایش جمعیت باید منوط به واردات باشد». آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، حامی اصلی ازدیاد جمعیت در ایران است و «افزایش فرزند، کاهش سن ازدواج» از اصول سیاستهای کلی جمعیت است که وی در ۳۰ اردیبهشت سال ۱۳۹۳ به سران سه قوه کشور ابلاغ کرد. آقای کلانتری پیشتر نیز همانند بسیاری از کارشناسان هشدار داده بود که «اگر مصرف آب در کشور کم نشود، تمدن هشت هزار ساله ایران نابود خواهد شد». رئیس سازمان محیط زیست ایران همچنین با انتقاد از ردیف بودجه این سازمان گفته بود: «تمام بودجه سازمان حفاظت محیط زیست از کمک بلاعوض دولت به دو منطقه آزاد کمتر است». حسن روحانی رئیسجمهوری ایران روز یکشنبه لایجه بودجه سال ۹۷ را به مجلس ارائه کرد. بر اساس این لایحه، جمع کل مبلغ هزینهای سازمان حفاظت محیط زیست ۸۹ میلیارد و ۶۱۰ میلیون تومان است و جمع کل تملک داراییهای سرمایهای این سازمان ۲۷۳ میلیارد و ۵۱۲ میلیون تومان برآورد شده است.

آب در ایران

کلانتری: آب در ایران از مرحله بحران گذشته و خاک کشور در شرایط بحرانی است