با آغاز سال تحصیلی در ایران در روز شنبه 23 سپتامبر 2017، میلیونها دانشآموز و دانشجو در حالی سال تحصیلی جدید را آغاز میکنند که بخش اعظم آنها از حق تحصیل به زبان مادری محروم و ناچار به تحصیل به زبان فارسی به عنوان تنها زبان رسمی در ایران هستند.
به گزارش سازمان حقوق بشر اهواز، تعداد پرشماری از دانشآموزان و خانوادههای آنها با به راهانداختن کمپینی تحت عنوان “تحصیل به حق مادری حق من است” اعتراض خود را به محرومیت از تحصیل به زبان مادری اعلام کردند. دانشآموزان عرب نیز در شبکههای مجازی و در ذیل هشتگ #التعليم_بلغة_الأم_حقي صدها عکس و فیلم از خود منتشر کرده و از مقامات ایرانی خواستهاند تحصیل به زبان عربی در مدارس را ممکن کنند. آنها خواستار حق تحصیل به زبان عربی به عنوان زبان مادری خود در مدارس شدهاند، حقی که به گفته آنها “یکی از حقوق اساسی همه انسانهاست.”
در بیانیهای که سازمان حقوق بشر اهواز روز جمعه 22 سپتامبر 2017 به این مناسبت منتشر کرد، آمده است: “علیرغم اینکه زبان فارسی، زبان تنها یکی از قومیتها در ایران و نه زبان دیگر قومیتهایی است که بیش از نیمی از جمعیت ایران را تشکیل میدهند، به لطف سیاستهای نژادپرستانه به ابزاری ایدئولوژیک برای مبارزه با دیگر زبانها و نابودی هویت قومی ملتهای غیرفارس از طریق فارسیزاسیون سیستماتیک و همانندسازی فرهنگی، تبدیل شده است.”
دانشآموزان غیر فارس در ایران در حالی ناچارند به زبان فارسی درس بخوانند که میثاق آموزشی سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد 2030 که با هدف تضمین فرصتهای آموزشی مساوی برای همگان، تنظیم شده، حکومتها را به آموزش زبان اقوام ملزم میکند.
این بیانیه ممنوعیت تحصیل به زبان مادری از سوی حکومت ایران را نشانگر نقض قطعنامه بینالمللی A/RES/61/266 صادره در تاریخ 16 می 2007 دانسته و افزوده که “بر اساس این قطعنامه، مجمع عمومی سازمان ملل، همه کشورهای عضو را ملزم به حفاظت و تشویق به حفاظت از همه زبانهایی کرد که ملتهای جهان از آنها استفاده میکنند. در این قطعنامه با هدف تقویت وحدت در چارچوب تنوع و همچنین تقویت درک جهانی از تعدد زبانی و تعدد فرهنگی، سال 2008 سال جهانی زبانها نامگذاری شد.
بر همین اساس سازمان حقوق بشر اهواز خواستار اجرای قوانین بینالمللی مربوط به حق تعلیم ملت عرب اهواز و سایر ملتهای غیر فارس در ایران به زبان مادری و پایان دادن به روند 38 ساله عدم اجرای ماده 15 قانون اساسی شد که بر حق آموزش به زبان مادری برای همه ملتهای غیرفارس تاکید دارد.
به گفته این سازمان این حق در اسناد بینالمللی متعددی، از جمله در بند سوم و چهارم اعلامیه حقوق ویژه افراد اقلیتهای قومی، زبانی و دینی و قطعنامه شماره 47/135 صادره از مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1992 و ماده 30 میثاق حقوق کودکان صادره از کمیته حقوق کودکان و ماده 20 میثاق جهانی حقوق سیاسی و مدنی صادره در تاریخ 16 دسامبر 1946 ذکر شده است.
پیش از این حمیدرضا حاجی بابایی، وزیر سابق آموزش و پرورش ایران گفته بود :” 70 درصد دانشآموزان در سراسر کشور دو زبانه بوده و پس از ورود به کلاس اول و گذراندن یک سال تحصیلی هنوز زبان مادری آنها به فارسی تبدیل نشده است.”