سید حسین موسویان محقق دانشکده ویلسون وودرو در دانشگاه پرینستون و سخنگوی سابق تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در یادداشتی برای پایگاه آمریکایی «المانیتور» شش عاملی که به سیاست گذاری موشکی ایران شکل می دهد را معرفی کرده است.

به گزارش تابناک، این دیپلمات سابق کشورمان نوشت: شورای امنیت سازمان ملل متحد روز 12 دسامبر نشستی را برای رسیدگی به اجرای طرح جامع اقدام مشترک-برجام (JCPOA) برگزار کرد. پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، گفت که سرعت فعالیت های موشکی ایران از زمان امضای برجام کاهش نیافته است و ایالات متحده به دنبال اعمال مجدد محدودیت های موشکی بالستیک ایران است که در قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل متحد بدان پرداخته شده بود.

با این حال، کشورهای اروپایی در برابر این موضع ایالات متحده قرار گرفتند با اعلام اینکه، ایران به توافق هسته ای پایبند بوده است. اما در عین حال می آن ها اشاره کردند که آزمایشات موشکی ایران با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحدناسازگار است. در همین حال، چین و روسیه اعلام کردند که آزمایش موشکی ایران نقض قطعنامه 2231 نیست.

مقامات ایرانی، از جمله محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، نقض قطعنامه از سوی ایران را رد کردند و تأکید دارد که قطعنامه سازمان ملل متحد فعالیت های موشکی تهران را ممنوع نمی کند.

یکی از دلایلی که ترامپ به توجیه تصمیم خود مبنی بر خروج ایالات متحده از قرارداد هسته ای اشاره کرد، برنامه موشکی ایران بود. از سوی دیگر، پمپئو خواستار از بین رفتن برنامه موشکی بالستیک ایران شد. ایران بارها و بارها  تاکید کرده که قابلیت های دفاعی آن غیر قابل مذاکره است. علاوه بر این، سپاه پاسداران ایران هشدار داد که اگر مورد تهدید واقع شود، تهران می تواند طیف وسیعی از موشک ها را با برد بیش از 2000 کیلومتر (1،240 مایل) تولید کند.

عوامل موثر و بهم پیوسته ای که به سیاست های موشکی و استراتژی دفاعی ایران شکل می دهند عبارتند از:

اول؛ خاطرات وحشتناک از حمله عراق به ایران در سال 1980 است؛ صدها هزار نفر از ایرانیان طی یک جنگ هشت ساله که توسط عربستان سعودی و کویت و همچنین قدرت های جهانی همچون اتحاد جماهیر شوروی، آمریکا و فرانسه حمایت می شدند، جان خود را از دست دادند. این درگیری یک علامت و نشانه ماندگار در روان سیاسی ایران ایجاد کرد کشور باید که باید با هر قیمتی برای بقا مبارزه کند.

دوم، استفاده منظم از موشک های اسکاد برای بمباران شهرهای بی دفاع ایران انگیزه لازم را به این کشور برای شروع سرمایه گذاری در برنامه موشکی بالستیک اش را داد. طی هشت سال جنگ، ارتش عراق 533 موشک بالستیک را به سوی شهرهای ایران شلیک کرد که در نتیجه آن 2300 نفر شهید و 11،600 ایرانی زخمی شدند. در پایان جنگ در سال 1988، تهران 118 بار مورد حمله قرار گرفت و 1600 تلفات حاصل آن بود. در یک جنگ بالقوه آینده، ایران می تواند از ذخایر موشکی خود برای بازدارندگی و مقابله با دشمن استفاده کند.

 

سوم، تجربیات تلخ استفاده صدام حسین از سلاح های شیمیایی علیه ایران و بی تفاوتی جامعه بین المللی به چنین نقض، ایران را متقاعد کرده است که نمی تواند به سازمان های بین المللی برای مجازات متجاوزان اتکا کند.  ارزیابی از طبقه بندی خارج شده توسط سازمان سیا نشان می دهد که عراق در اوایل سال 1983 شروع به استفاده از سلاح های شیمیایی کرد و در سال 1984 تشدید یافت. گزارش 11000 صفحه ای از سوید شورای امنیت سازمان ملل متحد، 150 شرکت خارجی را لیست کرد -از جمله ایالات متحده، آلمان و فرانسه- که در توسعه برنامه سلاح های کشتار جمعی صدام حسین نقش ایفا کردند.

چهارم، عدم تعادل فعلی نیروهای متعارف در منطقه نقش مهمی در سیاست های موشکی ایران دارد. در حالی که ایران برای چندین دهه تحت تحریم تسلیحات قرار گرفته است، رقبای منطقه ای آن، به ویژه عربستان سعودی، برای خرید هرگونه سیستم سلاح های پیشرفته، محدودیتی ندارند. در سال 2017، با هزینه های دفاعی 69.4 میلیارد دلار، این کشور بزرگترین وارد کننده سلاح در جهان شد. در همین حال، اسرائیل، با هزینه نظامی 19.6 میلیارد دلار، مجهز به پیشرفته ترین سخت افزارهای نظامی است. این در حالی است که ایران مخارج دفاعی اش تنها 14.5 میلیارد دلار بوده است.

پنجم، ایران توسط نیروهای نظامی ایالات متحده در منطقه و تعدادی از کشورهای دارای سلاح هسته ای نظیر اسرائیل و پاکستان احاطه شده است. اسرائیل که روابط خصمانه با ایران دارد، دارای 200 کلاهک هسته ای است.

ششم، حداقل در طی چهار دهه گذشته، ایالات متحده از جنگ اقتصادی، سایبری و سیاسی برای انزوای و تضعیف تهران استفاده کرده است و بارها خواستار تغییر رژیم در کشور شده است. علاوه بر این، دولت ترامپ، قصد دارد با ایجاد اتحاد سیاسی جدید با شش کشور عربی خلیج فارس و مصر و اردن با ایران مقابله کند.