پنجشنبه , ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳
صفحه اول » اجتماعی و سیاسی » روزنامه اعتماد ریشه ابر چالشهای اقتصاد ایران را فساد نهادینه شده در نظام توصیف کرد

روزنامه اعتماد ریشه ابر چالشهای اقتصاد ایران را فساد نهادینه شده در نظام توصیف کرد

روزنامه اعتماد در ۲۹ آبان ۹۶ به فساد نهادینه شده به‌مثابه ریشه ابر چالشهای نظام اقتصادی ایران اذعان کرد و در مطلبی با عنوان ابر چالش اقتصاد ایران نوشت: ما با چهار ابر چالش مواجه هستیم که نخستین آنها نظام تصمیم‌گیریهای اساسی است. این اصلی‌ترین بحران و زمینه بحران‌ساز است، یعنی تصمیم‌گیری در این زمینه که نرخ ارز و بهره بانکی چه میزان باشد یا چگونه منابع نفتی را به بخش‌های مختلف تخصیص دهیم. بنابراین نظام تصمیم‌گیریهای اساسی اصلی‌ترین مانع توسعه ایران بوده است، تمام تصمیم‌گیریها حافظ منافع اشخاص خاص است.

این نظام اقتصادی سه کارکرد اصلی دارد، نخست این‌که اعتبارات بانکی را میان دوستان و رفقا و هم پالگی‌های سیاسی توزیع می‌کند؛ دوم تخصیص فرصت‌های انحصاری و شبه انحصاری میان دوستان و رفقا است، به همین خاطر است که ما در ایران سلطان شکر داریم یا چادر مشکی در انحصار چند نفر است، این فرصت‌های انحصاری درآمدهای بی‌سابقه چند ده‌هزار میلیاردی را برای افراد رقم می‌زند و اختلاف طبقاتی گسترده و فرصت‌های نابرابر ایجاد می‌کند.

سومین کارکرد نظام سرمایه‌داری رفاقتی دستکاری در نظام قیمت‌گذاری است. محصول و عملکرد اقتصاد و سرمایه‌داری رفاقتی ناکارآمدی است. ناکارآمدی علت اصلی سقوط همه ابرقدرتها در طول تاریخ بوده است. شوروی سابق با همه قدرت نظامی که داشت به‌دلیل اقتصاد ناکارآمد سقوط کرد.

ابر چالش اقتصاد ایران نظام تصمیم‌گیری و تدبیر امور (governance) است. البته معتقدم شکل این تصمیم‌گیریها ناشی از بلاهت صرف بلکه منفعت شخصی و دخالت بیگانگان نیز نقش بازی می‌کند. بر اساس چالش نظام تصمیم‌گیریهای اساسی سه ابر چالش دیگر پدید می‌آیند که عبارتند از نخست جمعیت و اشتغال که مشکلاتی چون بیکاری و فرار سرمایه‌ها و اشتغال زنان ناشی از آن است. جمعیت یک عامل استراتژیک است و جامعه ما متأسفانه به سمت پیر شدن حرکت می‌کند. انرژی، آب و محیط‌زیست ابر چالش بعدی است که در اثر نظام تصمیم‌گیریهای اساسی پدید می‌آید. در نهایت ابر چالش نوآوری و فناوری است. ما فناوری پیشرفته نداریم و نمی‌توانیم نیازهای اساسی خود را از این حیث تأمین کنیم.