مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان جزئیات کشف تونل زیرزمینی دوران باستان در شهر رومشکان را تشریح کرد.
به گزارش مشرق، سید امین قاسمی امروز دوشنبه در جمع خبرنگاران اظهار داشت: طی چند روز گذشته فیلمی در فضای مجازی با موضوع کشف تونلی زیرزمینی در شهر رومشکان منتشر شد که ابهامات زیادی را به دنبال داشت، لذا برای بررسی دقیق این موضوع، کارشناسان باستان‌شناسی این اداره کل به محل اعزام شدند و ضمن مستندسازی و بررسی محل، گزارش علمی و جامعی را ارائه کردند.
وی با اشاره به اینکه تپه باستانی «چغابل» رومشکان در بین باستان‌شناسان ایران و جهان از اهمیت خاصی برخوردار است، افزود: در سال ۱۳۹۴ مجوزی به منظور ایجاد فضای سبز در بخش سطحی تپه «چغابل» به شهرداری آن شهر داده شده که اکنون زمان آن به اتمام رسیده، بنا بر این ادامه کار و هرگونه فعالیت مجدد، منوط به اخذ مجوز جدید از وزارت میراث فرهنگی است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان ضمن اشاره به انتشار اخبار کذب در خصوص حفاری قاچاق، کشف اشیا عتیقه و دفینه باستانی در این تپه بیان داشت: تنها اثر منقول کشف شده در حین ریزش دهانه میله قنات، یک ظرف سفالی بوده که تحویل امین اموال اشیا فرهنگی شده است.
قاسمی گفت: تونل مکشوفه متعلق به یک رشته قنات از دوران باستان است که کوره قنات در جهت شرقی – غربی دشت رومشکان امتداد دارد و در گذشته نیز آثار برخی از میله چاه‌های این رشته قنات پدیدار و گزارش شده است.کارشناس باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در این باره گفت: تپه‌ی باستانی «چغابل» رومشکان در نخستین پروازهای هوایی که در سال ۱۹۳۵ و ۱۹۳۶ میلادی بر فراز شهرهای باستانی ایران توسط هیئت معروف به «هلمز» انجام شد، شناسایی و توسط همان هیئت به سرپرستی «اریخ اشمیت» مورد کاوش و گمانه زنی قرار گرفت، این اثر از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی دارای حیات فرهنگی قابل ملاحظه‌ای است.
جلال عادلی با اشاره به بررسی دقیق تمام زوایای مکشوفه گفت: دیواره کوره قنات، در بافت کمپرس شده خاک و به صورت «دست کند» ایجاد شده و فاقد دیواره چینی است.
وی افزود: این بخش از قنات در دوران باستان، تماماَ در بافت باستانی و از میان نهشته‌های فرهنگی در لایه‌های زیرین تپه «چغابل» کنده شده است، به گونه‌ای که در بررسی‌های اولیه یک ظرف سفالی مربوط به عصر برنز به دست آمد.
این کارشناس باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت: متأسفانه برخی اهالی بعد از ریزش دهانه میله چاه، علیرغم خطرات موجود و به دلیل کنجکاوی و احیاناَ سودجویی، وارد قنات شده و اقدام به انتشار تصاویر و فیلم‌هایی در فضای مجازی کرده بودند، لذا برای جلوگیری از ورود افراد سودجو و خطرات احتمالی همچون ریزش، دهانه قنات مسلوب شد.
کشف گورستان دوره اشکانی در شهر اصفهان
کشف دومین گورخمره در یگانه تپه تاریخی شهر اصفهان، فرضیه وجود گورستان اشکانی در شرق این تپه را ثابت کرد، حالا تپه اشرف بعد از سیلک کاشان در گستره این استان گورخمره هایی پیدا شده است.
به گزارش مشرق، هیات باستان شناسی تپه اشرف روز گذشته در حال ایجاد گمانه‌های بعدی بودند که در یکی از این گمانه‌ها به گورخمره دوم رسیدند. این گورخمره‌ها فرضیه وجود گورستان دوره اشکانی را در اصفهان می‌تواند به اثبات برساند.
سرپرست هیات باستان شناسی تپه اشرف معتقد است که این گورستان می تواند وسعت زیادی داشته باشد. علیرضا جعفری‌زند روز جمعه به ایرنا گفت: در اولین کشف تدفین گورخمره تصور ما بر این بود که باید به بقیه گورخمره‌ها دست پیدا کنیم تا اینکه روز گذشته توانستیم یکی دیگر از این گورخمره ها را شناسایی کنیم.
این باستان شناس یقین دارد که در ادامه کاوش‌ها به نمونه‌هایی دیگر از این نوع تدفین مواجه خواهند شد. در واقع کشف دومین گورخمره در محدوده شرق تپه اشرف به هیات باستان شناسی تپه اشرف ثابت کرد که آنها به احتمال با یک گورستان اشکانی روبه رو هستند.
به گفته جعفری زند این گورستان حاوی شواهد و مستندات مهمی از تاریخ پیش از اسلام اصفهان است که در پرده‌ای از ابهام قرار داشته و حالا این گورستان می تواند روشنایی بخش بر نقاط تاریک تاریخ اصفهان باشد.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیشتر از اهمیت کشف این گورستان گفت: تاریخ شهر اصفهان بسیار با اهمیت است چراکه از اصفهان پیش از اسلام اطلاعات مستند اندکی وجود دارد. بارها در کتاب‌های جغرافیانویسان دوران اسلامی و همچنین کتاب جغرافیای بطلمیوس بر اهمیت شهر اصفهان به عنوان یکی از نقاط مهم امپراتوری پیش از دوره اشکانی و پس از آن تاکید شده است ولی آثار ملموس و مستندات ما دراین‌باره بسیار اندک بوده است.
سرپرست هیات باستان شناسی تپه اشرف افزود: طی سال‌های اخیر دستاورهای مهمی در تپه اشرف داشته‌ایم و مهم تر از آن اینکه اکنون به گورستان دوره اشکانی رسیده‌ایم. به طور طبیعی نوع تدفین به لحاظ فرهنگی و مذهبی حاوی اطلاعات زیادی است چراکه هر نوع تدفینی بستگی به مذهب و آیینی دارد که افراد از آن پیروی می‌کردند.
این باستان شناس دستیابی به گورستان دوره اشکانی را نوید بخش پرده‌برداری از تاریخ مبهم اصفهان پیش از اسلام دانست و افزود: به نقل از تاریخ، اصفهان در زمان اسکندر جز ایالت‌های مهم و در زمان اشکانی جز قلمرو الیمایی‌ها بوده است.الیمایی‌ها اقتدار محلی داشتند اما زیر سلطه اشکانیان بودند و قلمرو آنها خوزستان و بخشی از اصفهان بوده است.
وی اضافه کرد: از سال ۸۹ که کاوش‌ها را در تپه اشرف شروع کردم، قطعات سفال‌های شاخصی از دوره سلوکی و اشکانی شناسایی کردیم اما سوال همیشه برای ما این بود که چگونه با معماری این دوره‌ها برخورد خواهیم کرد؟ و یا اینکه اگر سکونتی از دروره اشکانی در اصفهان وجود دارد، محل تدفین آنها کجا بوده است؟
این باستان شناس با اشاره به فراوانی تخریب‌هایی که در طول زمان و به خصوص در سال‌های اخیر تپه اشرف و اطراف آن را تحت تاثیر گسترده قرار داده است گفت: سوالات ما درباره سکونت اشکانیان همچنان پابرجا بود تا اینکه در جریان لوله گذاری اداره آب و فاضلاب به دلیل حساسیت موضوع، این طرح را به مدت یک سال و نیم متوقف کردم تا بتوانیم به صورت علمی در این محدوده کار کنیم.
اشاره جعفری زند به طرح لوله‌گذاری آب به سوی شرق اصفهان است که به طول ششصد متر، حدفاصل سه راه بازارچه تا تقاطع مهر در خیابان مشتاق دوم برای نجات بخشی آثار و شواهد تاریخی تپه جی و تپه اشرف متوقف شد.
جعفری زند خاطرنشان کرد: همیشه فکر می کردم گورستان باید جایی در حدود شرق تپه یا در قسمت‌های شمالی آن باشد و خوشبختانه با ایجاد گمانه زنی‌ها به لایه‌ای که تدفین دوره اشکانی را داشت رسیدیم.
جعفری زند تپه اشرف و تپه جی را گستره ای به هم متصل دانست که امروز خیابان، خانه‌ها و کوچه‌ها این گستره را از هم جدا کرده است.
وی معتقد است ضلع غربی و شرقی تپه اشرف، جایی که اکنون فضای سبز پارک و نمایشگاه بین المللی اصفهان قرار گرفته است، همه جز بقایای فرهنگی مدفون هستند.
در استان اصفهان تنها در سیلک کاشان گزارش کشف یک گورخمره وجود دارد. بنابراین کشف دوگورخمره تا این لحظه و البته رسیدن به گورستان دوره اشکانی در تنها تپه تاریخی شهر اصفهان اهمیت دستاوردهای گمانه زنی‌های اخیر هیات باستان شناسی تپه اشرف را نشان می‌دهد.
در روزهای اخیر در پی گمانه‌زنی‌های هیات باستان شناسی تپه اشرف، یک چاه سنگی ساسانی به عمق شش متر، سفال‌های سالم آل بویه، سلجوقی، قطعات سفال‌های اشکانی و ساسانی و یک گورخمره اشکانی شناسایی شد.
در پی کشف گورخمره اول، درخواست تبدیل مجوز گمانه زنی به کاوش از سوی سرپرست هیات باستان شناسی تپه اشرف به اداره کل میراث فرهنگی اصفهان و پژوهشکده میراث فرهنگی در تهران داده شد تا برخی از گمانه‌ها به ترانشه تبدیل شود.
تپه تاریخی اشرف در شرق اصفهان و در کرانه زاینده رود قرار دارد. کاوش در این تپه سال ۸۹ شروع و با پیشرفت شش فصل متوقف شد. حالا اما با گذشت ۲ سال از آخرین فصل کاوش فصل دیگر فصل هفتم این کاوش ها در سال جاری در پی عملیات نجات بخشی آثار مدفون تپه جی و بخش شمالی تپه اشرف با توقف طرح لوله گذاری آب به سمت شرق اصفهان شروع شد. یافته های این تپه تاریخی در شهر اصفهان مربوط به دوران هخامنشی تا قرن دوازدهم هجری قمری است.
منبع: ایرنا