خبر نامه شب تاب در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود – از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت.
این مجموعه متعلق به نه سال پیش است.
دکتر سیدمصطفی آزمایش در این مجموعه گفتارها به بررسی و واکاوی آراء و نظرات سیداحمد فردید مهینی یزدی می پردازند.
در همین رابطه بیشتر بخوانیم :
نقدی بر آراء و نظرات سیّد احمد فردید مَهینی یزدی ؛ قسمت اوّل
اخیرا سلسله مقالاتی با عنوان «ماجراهای دین و فلسفه» به قلم یاسر میردامادی پژوهشگر دینی در بی بی سی فارسی منتشر شده است؛ نگارنده قسمت پنجم این مجموعه را به سید احمد فردید اختصاص داده است.
نویسنده این مجموعه مقالات در توصیف انگیزه و هدفش از نگارش این مجموعه با عنوان «ماجراهای دین و فلسفه » را اینگونه توصیف می کند :
در کنار زندگی شلوغ روزمرّه و به دور از چشم‌ِ همگان ماجراهایی در هزارتوی دین و فلسفه در ایران و جهان رخ می‌دهد که شاید اثر مستقیم و سریعی بر زندگی‌مان نگذارند. وانگهی، ما که همه دین‌پژوه و فلسفه‌خوان نیستیم و حتی شاید از دور هم دستی بر آتش این امور نداشته باشیم. اما تجربه نشان داده که رخدادهای فکری ـــ به ظاهر ـــ بی سر و صدایِ دور و برمان می‌توانند در میان یا دراز مدّت اثر ماندگاری بر زیست جمعی‌مان بگذارند.
در صفحه ماهانه “ماجراهای دین و فلسفه” به رخدادهایی می‌پردازیم که گرچه اکنون در حال نواخته شدن در ایران یا جهان اند صدای‌شان شاید بعداً به گوش برسد. این رخدادها می‌تواند نشر کتاب، مقاله یا مجلّه‌ای باشد، می‌تواند سخنرانی، مناظره، گفت‌وگو یا نزاعی فکری باشد یا پی‌جویی متفکّری، ره‌گیری گرایشی و یا روایت موجی مجازی باشد که حول موضوعی در دین یا فلسفه رخ داده است.
در ادامه می پردازیم به مجموعه برنامه های چندقسمتی با عنوان «نقدی بر آراء و نظرات سیّد احمد فردید مَهینی یزدی» که در آن دکترسیدمصطفی آزمایش به تفصیل پیرامون سیداحمد فردید مطالبی را برای مطالعه خوانندگان و علاقه مندان ارائه کرده اند.
دکتر آزمایش می گویند :
سیداحمد فردید مهینی یزدی ، پس از اخذ مدرک لیسانس از دانشسرای عالی برای تحقیق و فراگیری زبانهای خارجه با بورس یکساله به کشور فرانسه سفر کرد.
در فرانسه ، صادق هدایت که به اندیشۀ ایرانشهری بسیار علاقه مند بود با سیداحمد فردید مهینی یزدی زادۀ یزد – شهری که آتشکدۀ پررونق یزد همواره در آنجا دایر بود و از سوی دیگر حافظ و شاه نعمت اللهی ولی و بزرگان فرهنگ ایران راجع به این شهر صحبت کرده و یکی از شهرهای ایران باستان بشمار می رود – مکاتباتی داشت.
شهر یزد در فرهنگ ایران باستان یکی از کانونهای تاریخی بشمار می رود و پهلوی اول که بسیار می کوشید آثار ایران باستان را احیاء کند ، توجهی ویژه به شهر یزد داشت.
صادق هدایت در اثنای آشنایی با سیداحمد فردید مهینی یزدی بود که به هند سفر کرد تا از آثار فکری و فرهنگی مردم هندوستان به زبان پارسی بهره مند شود ، بعدها صادق هدایت وارد وادی نیهلیسم شد و راه فکری صادق هدایت و سیداحمد فردید مهینی یزدی از هم جدا شد.
سیداحمد فردید مهینی یزدی ، پس از پایان بورس یکساله در فرانسه ، به آلمان رفت.
وی که به نظر میرسد به استخدام بخش کنسولگری ایران در آلمان در آمده بود جهت تعمیق بخشیدن به اطلاعاتش با حضور سر کلاسهای درس هایدگر فیلسوف آلمانی قرن بیستم میلادی هم به فراگیری زبان آلمانی مبادرت ورزید و هم مطالعاتش در زمینه فلسفه را گسترش داد.
و سرانجام بدون اخذ هیچگونه مدرکی با همان مدرک لیسانس به دعوت سیدحسین نصر که در آن زمان ریاست دانشگاه تهران را برعهده داشت وارد دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران شد و با اخذ مدرک دکترا از دانشگاه تهران به تدریس فلسفه برای دانشجویان این رشته پرداخت.
در همان زمان استاد پورداوود در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران مدرس رشتۀ باستان شناسی بود.
استاد پور داوود با هدف احیای فرهنگ ایران پیش از اسلام به تعلیم روخوانی اوستا ، آشنایی با متون زرتشتی ، ترجمۀ این متون به زبان فارسی ، انتشار متون ترجمه شده و ایجاد چاپخانه ای که بتواند خط اوستا را باز نشر کند می پرداخت.
استاد پورداوود برای آشنایی با متونی که موبدان هند ۱۴۰۰ سال قبل با خود به هند برده بودند و دیدار با پارسیان هند و دسترسی به متون آنها به این کشور سفر کرد و نتیجۀ این سفرها انتشار کتابهایی با کمک اساتید رشته زبانهای وداعی که به زبان اوستایی نزدیک و بهره مندی از گنجینۀ تحقیقات و تتوعات اساتید آلمانی بود.
سرانجام استاد پورداوود موفق شد برای نخستین بار کتاب اوستا را به زبان فارسی منتشر کند از جمله شاگردان پرورش یافته در مکتب ایشان می توان به مرحوم محمد معین اشاره نمود که کتاب فردیسنا و ادب پارسی را بعنوان تز دانشگاهی زیر نظر استاد پورداوود ارائه نمود.
متونی که استاد پورداوود به ترجمۀ و بازنشر آن اهتمام می ورزید مورد علاقۀ سیداحمد فردید مهینی یزدی قرار گرفت.
حضور همزمان استاد پورداوود و سیداحمد فردید مهینی یزدی در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران و مرحوم نورعلی خان برومند که ردیفهای کهن موسیقی را در دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران که نزدیک ترین مجموعه ساختمانی به دانشکدۀ ادبیات بود ، آموزش می داد موجب ایجاد یک فضای غنّی فرهنگی – هنری – فلسفی در دانشگاه تهران بود.
آنطرفتر ، سیداحمد فردید مهینی یزدی با شرکت در برنامه تلویزیونی علیرضا میبدی و طرح مباحث فلسفی چهره ای شناخته شده در محیط های روشنفکری و فلسفی بشمار می رفت.
اگرچه در آن زمان اساتید دیگری نظیر آقاسیدجمال آشتیانی ، مرحوم سیدمحمود شهابی ، مرحوم هادی حائری و محیط طباطبایی در قید حیات بودند ولی سیداحمد فردید مهینی یزدی را بعلت حضور در برنامه های تلویزیونی علیرضا میبدی جمع کثیری از دانشگاهیان و روشنفکران می شناختند.
سیداحمد فردید مهینی یزدی در فضای تک حزبی آن دوران به دلیل مخاطبان زیادی که داشت خود را کاندیدای نمایندگی مردم یزد برای حضور در حزب شاهساختۀ رستاخیز کرد. اما توفیقی کسب ننمود.
وی در مباحثی که مطرح می ساخت همواره تأکید می کرد که تنها یک نظریه از مجموعه نظریات هایدگر را مورد توجه قرار داده و به آن بسنده کرده است ؛ اگرچه شاگردان سیداحمد فردید مهینی یزدی اصرار داشتند وی را هایدگرین بشمار آورند اما وی خود را جلوتر از هایدگر قلمداد می نمود و می گفت “من با هایدگر هم سخن هستم ولی نظریات من فراتر از وی است اگرچه تشابهاتی با هایدگر دارد.”
با این حال سالهای بعد از انقلاب سیداحمد فردید مهینی یزدی از تدریس علوم فلسفی به واژه شناسی روی آورد و به نگارش کتاب واژه نامه تطبیقی فارسی – عربی مبادرت ورزید.
امّا اینکه : سیداحمد فردید مهینی یزدی در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران – رشته فلسفه – چه نظریاتی را مطرح می ساخت ؟ ایدۀ اساسی هدایت کنندۀ اندیشه سیداحمد فردید مهینی یزدی چه بود؟ چه کسانی سر کلاسهای فلسفه – دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران – سیداحمد فردید مهینی یزدی شرکت می کردند ؟ چه کسانی از این رشته فارغ التحصیل شدند ؟ جهان بینی ایشان از آراء و نظرات سیداحمد فردید مهینی یزدی سر کلاسهای درس فلسفه دانشگاه تهران چه بود؟ نقش سیداحمد فردید مهینی یزدی در رابطه با تحولات تاریخی و جریانات فکری پس از انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۸ خورشیدی تا به امروز چیست ؟ شناسایی و واکاوی ریشۀ جریانات فکری و بنیادهای عقیدتی – ایدئولوژیک و فلسفی از جمله مطالبی است که در ادامه این مجموعه مقالات به آن اشاره می کنیم.
ادامه دارد ….
کاری از : دکتر سیدمصطفی آزمایش
