خبر نامه شب تاب در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود – از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت.
اسناد فاش شده ایران که 18 نوامبر در وبگاه اینترسپت منتشر شد، بیانگر میزان «رخنه سیاسی»، اطلاعاتی و امنیتی ایران در عراق می‌باشد.
ژنرال مایکل ناگاتا مسئول عملیات ویژه آمریکا در خاورمیانه در فاصله 2003 و 2005 (سال‌های ذکر شده در این اسناد) فرماندهی عملیات مبارزه با داعش در آن دوره را بر عهده داشت و 4 ماه پیش بعد از مدیریت بخش راهبردها در مرکز ملی مبارزه با «تروریسم» به مدت 4 سال، بازنشسته شد.
العربیه نت به منظور بررسی این اسناد و تحلیل آن، گفت‌وگوی زیر را با ناگاتا داشت.
بهره جویی ایران از یاس عراقی‌ها
العربیه نت: چه چیزی در این اسناد باعث جلب توجه یا شگفتی شما شد؟
ژنرال ناگاتا: درون‌مایه این اسناد چندان مرا شگفت زده نکرد زیرا توان ایرانی‌ها در ایجاد روابط مفید با رهبران عراق و دستیابی به اخبار اطلاعاتی، قابل پیش‌بینی بود ولی آنچه برایم جالب بود، این است که من نامش را «موازنه» می‌گذارم که دوستان عراقی ما مجبور به انجامش شدند (موازنه میان روابط با آمریکا از یک سو و با ایران از سوی دیگر) به ویژه بعد از پیدایش داعش. بعد از 2004 و اشغال موصل از سوی داعش، نگرانی اساسی در خصوص سقوط بغداد وجود داشت اما خوشبختانه این حادثه رخ نداد ولی نگرانی واقعی وجود داشت. عراقی‌ها که وضعیت بسیار ناخوشایندی داشتند، مجبور بودند که هر نوع پیشنهاد کمک چه از سوی آمریکا، جامعه جهانی، روسیه و ایران را بپذیرند. من اینجا در صدد توجیه کار آنها نیستم بلکه صرفا آن را درک می‌کنم.
العربیه نت: تجربه شخصی شما در عراق با این نحوه حضور ایران چیست؟
ژنرال ناگاتا: شاید داستانی که خواهم گفت بتواند به شما در ترسیم وضعیتی که بعد از سقوط موصل بروز کرد، کمک کند. من دستوراتی در مورد اعزام بیشترین تعداد نیروهای ویژه به عراق برای ارتباط مجدد با نیروهای عراق داشتم تا در جریان رویدادهای میدانی قرار بگیرم. چه بسا عجیب‌ترین گزارش را از یکی از سربازان نیروهای ویژه دریافت کردم که درخواست ملاقات با یک مسئول بلندپایه عراقی را داده بود و زمانی که به دفتر وی رفت، آن مقام مسئول در حال معرفی این سرباز نیروی ویژه به میهمانش بود که روشن شد یکی از مسئولان سپاه پاسداران است. لحظه دشواری بود اما خوشبختانه این جلسه پایان یافت.
وی در ادامه افزود: من این داستان را با شما در میان می‌گذارم تا حضور گسترده ایرانی‌ها و سلیمانی فرمانده سپاه قدس در عراق در آن دوره را توصیف کنم. عراقی‌ها شدیدا نیاز به کمک داشتند و دولت ایران و سلیمانی در ملاقات با دولت عراق گفتند اگر خواستار کمک هستید باید به نیروها، سلاح‌ها و دستگاه‌های ارتباطات ما اجازه دهید تا وارد کشور شما شوند. من با اینکه موافق نیستم اما تنگنای عراقی‌ها را نیز درک می‌کنم. گزارش‌های زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه سلیمانی قابل تحمل نیست اما می‌کوشم به این موضوع از زاویه نگاه عراقی‌ها بنگرم. آنها نیز در آن برهه از ایرانی‌ها بهره بردند. نکته مهم این است که باید توجه داشت ایران همسایه دائمی عراق است نه آمریکا و این امر قطعا در محاسبات عراق تاثیر داشته است.
تاثیرگذاری ایران بر نحوه عملکرد امریکا در عراق
العربیه نت: این حضور ایران چگونه بر توان آمریکا در نبرد با داعش تاثیر گذاشت؟
ژنرال ناگاتا: حضور ایران قطعا بر شیوه کار نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه تاثیر گذاشت. بارزترین نمونه، پیدایش شبه نظامیان شیعه است که فعالیت خود را در منطقه مرزی و در سوریه آغاز کردند. برخی از این شبه نظامیان زیر کنترل دولت مرکزی عراق بودند و برخی نه که متمایز کردن آنها از هم کار دشواری بود. خطر بروز درگیری مسلحانه میان جناح‌های همپیمان علیه داعش از یک سو و ایران یا گروه‌های طرفدار آن از سوی دیگر وجود داشت که همه می‌خواستند از آن اجتناب کنند و همین امر بر توان تحرک ما تاثیر گذاشت؛ هر چند که ما به آلترناتیوی دست یافتیم که منجر به عملیات موفق آزادسازی موصل و رقه شد اما تاثیر حضور ایران کاملا روشن بود.
العرییه نت: آمریکا برای جلوگیری از رخنه ایران در آن برهه چه می‌توانست بکند؟
ژنرال ناگاتا: به نظرم تنها راه‌حل در پایبندی به سیاستی متفاوت و اعزام تعداد بیشتری از نیروهای زمینی آمریکا به عراق بود اما بعد از تجربه جنگ 2003 در عراق، نوعی ممانعت بزرگ سیاسی در این خصوص وجود داشت و موضوع «ایجاد نیروی داخلی» بیشتر مورد پذیرش بود اما نکته عجیب این بود که متاسفانه این ایران و شبه نظامیان شیعه بودند که چنین نیروی داخلی را سامان دادند.
ایران خطری فرارو
العربیه نت: آیا توان تاثیرگذاری ایران روندی نزولی دارد یا صعودی؟
ژنرال ناگاتا: تاثیر یا رخنه ایران در سطح منطقه علی‌رغم افزایش دامنه آن، ظاهرا از تظاهرات در عراق و در خود ایران به دردسر افتاده و همین امر توجه مسئولان این کشور و حتی رهبر انقلاب را هم به خود جلب کرده است. به نظر من توان تاثیرگذاری ایران به خاطر میزان انتشار و گستره جغرافیایی خود با مشکلات عدیده‌ای روبرو می‌باشد اما نهایتا این مشکلات صرفا نوعی سکندری خوردن در مسیر است که رژیم ایران ممکن است بتواند از آن نجات یافته و نحوه تعامل با این نقطه ضعف را بیابد.
ایران به لحاظ راهبردی از توان تاثیرگذاری خود در عراق بهره برد و به باور من اگر به محاسبه یا موازنه‌ای دست بزنیم، خواهیم دید که خشونت در عراق و ایران در راستایی مخالف با منافع رژیم ایران قرار دارد اما بدلیل یهناوری حوزه فعالیت‌های ایران در یمن و سوریه و دیگر مناطق، شک دارم که ایران نگران باشد.
العربیه نت: آیا تصمیم به عقب‌نشینی نیروهای آمریکا از عراق، اشتباه بود؟
ژنرال ناگاتا: می‌توان عقب‌نشینی سال 2011 را از نگاه عراق به عنوان اقدامی جسورانه توصیف کرد. این عقب نشینی یک سورپرایز استارتژیک نامطلوب بود که نهایتا و صرف‌نظر از تفاصیل موضوع، در همین چهارچوب فهمیده شد. از سوی دیگر این عقب‌نشینی منجر به قطع رابطه میان دو ارتش آمریکا و عراق خصوصا در بخش‌های توانمند‌تر در امر مبارزه با بقایای سازمان القاعده گردید، بخش‌هایی بودند که نیاز به کمک وآموزش و مشورت‌دهی داشتند. در آن برهه نیاز مبرمی به تقویت نهادهایی داشتیم تا بتوانیم توانمندی‌های آنها را حفظ کنیم اما متاسفانه حوادث بعدی ناشی از فروپاشی این رابطه بود که به سقوط موصل انجامید.
ژنرال ناگاتا در پایان مصاحبه گفت: من در زندگی حرفه‌ای خود در نیروهای ویژه خدمت کردم. تنها نهاد نظامی که به شکل حرفه‌ای و خوب در جریان عملیات رزمی علیه داعش عمل کرد، نیروهای ویژه عراق بود که آمریکا همکاری با آن را زیر چتر برنامه خاص وزارت خارجه دنبال کرد، شرایط ادامه این رابطه ویژه و دادن کمک امنیتی به عراق را فراهم نمود.
