خبر نامه شب تاب در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود – از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت.
صبحانه به صرف فینال، واهمه ترامپ از نفت ۱۰۰ دلاری، اعاظم در بیت آیت الله، عقب نشینی تحریمی آمریکا، باید و نباید‌های حذف مشق شب، دستور پنج بندی به بانک‌ها درباره انتقال وجه، نابودگر بی درمان همچون شیشه و ریتالین!، تحلیل‌ها درباره چرایی بازگشت «احمدبن عبدالعزیز» به ریاض، ترس استقلال از غرامت ۱۴ میلیاردى و ماندگارى شفر، حذف تد‌ریجی بلیت‌های چارتری، تهدید دوباره روحانی برای مرگ در استخر فرح، چرا باید شهرداران کلانشهر‌ها مستثنا شوند، ماجرای سیب زمینی‌های سمی، کشف ۱۰۰ وانت «کتاب قاچاق» احتمال توافق تجاری چین و آمریکا و سهم اندک گروه‌های مدنی در هیات نظارت بر مطبوعات، از مواردی است که موضوع گزارش‌ها خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز شنبه ۱۲ آبان ماه در حالی چاپ و منتشر شدند که اعلام آغاز اعمال تحریم‌های جدید آمریکا و معافیت نفتی ۸ کشور در روز اعلام تحریم‌ها با عناوینی همچون عقب نشینی تحریمی آمریکا، مسیر شکننده رؤیای ترامپ، تنهایی امریکا؛ نتیجه کارآمدی دیپلماسی، پای تحریم لنگ شد، استثنا‌های تحریم و واهمه ترامپ از نفت صددلاری در صفحات نخست برجسته شده است. پیشنهاد‌هایی در رابطه با مستثنا شدن شهرداران کلانشهر‌ها از قانون منع به کارگیری بازنشستگان و اقدام‌های اورژانسی تیم جدید اقتصادی، از دیگر عناوین مورد توجه تعدادی از روزنامه هادر صفحات نخست بوده است.
روزنامه ابتکار عنوان گردش کاخ سفید در گردنه تحریم‌ها را تیتر یک کرد و از معافیت هشت کشور از تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران خبر داد. این روزنامه در گزارشی دیگر با تیتر راننده پنهان کاروان جدید مهاجران از تغییرات اقلیم به عنوان عامل پیوستن کشاورزان به گروه جدید مهاجرت‌های اجباری نوشته است.
روزنامه کیهان نیز با درج این خبر که ۸ مشتری عمده به خرید نفت ایران ادامه می‌دهند، تحریم نفتی به سنگ خورد /دیدید آمریکا هیچ غلطی نتوانست بکند! را تیتر یک امروز خود انتخاب کرده است. همچنین سرویس سیاسی این روزنامه گزارشی با تیتر اجرای دستورات FATF به قیمت زیر پا گذاشتن قانون اساسی نوشته است.
روزنامه اعتماد که در شماره امروزش گفت و گویی با محسن صفایی فراهانی منتشر کرده، در کنار تصویری از او در صفحه نخست، عنوان کشور با من بمیرم و تو بمیری اداره نمی‌شود را قرار داده و در سرمقاله امروز خود ـ که توسط غلامحسین کرباسچی نوشته شده ـ مطلبی با محور اختیارات رئیس جمهوری منتشر کرده است.
روزنامه همدلی تیتر یک خود را عنوان پای تحریم لنگ شد انتخاب کرده و ارزیابی تحلیلگران در خصوص معافیت هشت کشور از خرید نفت ایران را در گزارشی منعکس کرده است. این روزنامه تصویری از حسین کروبی را در صفحه نخست قرار داده و از گفت و گویی که با او انجام داده، رفع حصری در کار نیست را تیتر کرده است.
در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم؛
جزر و مد سیاسی علیه ایران
قدیر گلکاریان، استاد دانشگاه طی یادداشتی که در شماره امروز مستقل چاپ شده نوشت: در روز‌های پایانی هفته گذشته خبری منتشر شد در خصوص ادعای دانمارک مبنی بر اینکه طرح تروری با هدایت نیرو‌های اطلاعاتی ایران در داخل خاک آن کشور برای ترور مخالفان ایران صورت گرفته است. اناس سموئلسن وزیر خارجه دانمارک با اظهار نظری در این رابطه که دانمارک نمی‌تواند بپذیرد که نیرو‌های اطلاعاتی ایران به دنبال هدف قراردادن کسی در این کشور تلاشی داشته باشند، از درخواست تحریم‌های جدید از سوی اتحادیه اروپا علیه ایران خبر داد.
دقت به دو جمله “نیرو‌های اطلاعاتی ایران به دنبال هدف قرار دادن هستند” و “درخواست تحریم-های جدید از سوی اتحادیه اروپا! ” در این خبر، مشخص می‌کند که تلاشی در بر هم زدن تعادل روابط میان ایران و اتحادیه اروپا در حال شکل‌گیری است؛ تا ایران را به هر نحوی تحت فشار تبلیغات رسانه‌ای قرار دهند. اگر به دلایل طرح این ماجرا با توجه به تحولات موجود توجه کنیم، آنگاه اهداف سناریوپردازان آن کاملاً محرز خواهد شد.
ایران در طول چندین ماه گذشته و بعد از خروج آمریکا از برجام و تحمل فشار‌های گوناگون اقتصادی، روانی، سیاسی که با هدف ایجاد شرایط ناهنجار پولی و مالی در داخل کشور از سوی آمریکا اعمال شده، تحت شرایط ناخواسته‌ای است که تلاش دارد شرایط بازی را به نفع مصالح ملی تغییر دهد. در این مانور سیاسی، تعامل با اتحادیه اروپا و تمایل به ساز و کار‌های پولی اتحادیه برای گذر از بحران و همچنین شفاف‌سازی سیستم پولی و بانکی کشور در تصویب قانون مبارزه با پولشویی، همکاری با کارگروه ویژه اقدام مالی و مضاعف بر این‌ها، اصرار در ماندن در توافق برجام از جمله درایت‌های سیاسی ایران است که می‌توان آن‌ها را بازی بخردانه مهره‌های شطرنج دانست. همین رفتار‌ها موجب شده است که طرح‌های آمریکا در همسوسازی سایر کشورها در تحریم‌های شدید ایران بی‌فایده شود.
جبهه‌گیری نابخردانه و معاندانه در مقابل ایران و عدم همراهی بسیاری از کشورها، منجر به ایجاد اختلافی جدی در میان طرف‌های ترانس آتلانتیک شده‌است. آغاز جنگ اقتصادی با کشور‌های مختلف از جمله چین، روسیه، ترکیه و … نیز بروز مشکلات عدیده‌ای برای دولت فعلی آمریکا را موجب شده است. تحولاتی همچون ماجرای اسرارآمیز قتل جمال خاشقجی در ترکیه، فشار جامعه جهانی به عربستان سعودی، متهم کردن آمریکا به حمایت از عربستان و حتی تشکیل هسته بین-المللی برای مجازات عربستان سعودی باعث شده است که جبهه ضد ایرانیِ عربستان- اسرائیل- آمریکا، منفعل شود. طبیعی است که انفعال این کشورها موجب ناکارآمدی سیاست‌های ضد ایرانی نئوکان‌ها- صهیون‌ها- وهابی‌ها خواهد شد.
همان‌طور که می‌دانیم تا چند روز دیگر انتخابات میان دوره‌ای آمریکا برگزار خواهد شد. خبر‌های منتشر شده نشان می‌دهد که دمکرات‌ها در انتخابات مورد نظر در شرایط فعلی پیشتاز به نظر می-رسند. این موفقیت ناشی از سیاست‌های نامعقول ترامپ می‌باشد. آمریکا برای عبور از این بحران-ها دست به اقدامات گوناگون زده است تا از فشار موجود بکاهد. در همین راستا آمریکا تلاش دارد سناریوی تغییر روند را به سود خود هدایت کند. ادعای اینکه باید به جنایات جنگی در یمن پایان داده شود، معافیت‌های لازم برای برخی از کشورها در معامله با ایران به اجرا گذاشته می‌شود و حتی هند تا ماه مارس از معافیت کلی برخوردار است؛ آمریکا نیاز‌های اتحادیه اروپا را در قبال ایران درک می‌کند و … تماماً پرده‌ای از بازی سیاسی آمریکاست.
آمریکا بعد از اعمال تحریم‌های مختلف علیه شرکت‌ها و مسئولان ایرانی که اخیراً برخی از فرماندهان ارشد سپاه را مورد هدف قرار داده، اکنون برای تکمیل پروسه، نیاز دارد تا با متهم کردن سیستم اطلاعاتی و معطوف کردن اذهان به ماجرای تروریستی اهواز، ثابت کند که ادعای دانمارک مبنی بر تهدید ایران به مجازات عوامل تروریستی درست بوده است. هدف اصلی در نخستین جمله بدین شکل معنا می‌یابد.
تنهایی امریکا؛ نتیجه‌کارآمدی دیپلماسی
فریدون مجلسی، کارشناس مسائل بین‌الملل طی یادداشتی که روزنامه ایران در شماره امروز خود منتشر کرده نوشت: دولت امریکا در شرایطی تاریخ ۱۳ آبان (۴ نوامبر) را موعد اجرای کامل تحریم‌های هسته‌ای و پایان یافتن مهلت کشور‌های طرف تجارت با ایران در نظر گرفته است که جمهوری اسلامی در کارنامه ۴۰ ساله خود و از همان سال‌های اولیه تحت تأثیر واقعه گروگانگیری سفارت امریکا ذیل تحریم‌های دوجانبه و بعد‌ها چندجانبه کشور‌های جامعه بین‌الملل قرار گرفت. تحریم‌هایی که ابتدا تحت تأثیر رویداد‌های خاص میان ایران و کشور‌های اروپایی و با حمایت امریکا تصویب می‌شد، اما بعد‌ها تحت تأثیر موضوع فعالیت‌های هسته‌ای در دولت‌های نهم و دهم به قطعنامه‌های تند شورای امنیت سازمان ملل متحد تبدیل شد.
اما روی آوردن دولت آقای روحانی به دیپلماسی و پیگیری جدی مذاکرات هسته‌ای به ایجاد اعتماد حداقلی با جهان غرب و در نهایت دستیابی به یک توافق بین‌المللی انجامید. توافقی که باعث ترمیم رابطه ایران و کشور‌های اروپایی و ورود کمپانی‌های بزرگ به بازار اقتصادی ایران شد و زمینه را مهیای بازیگری مؤثر ایران در عرصه منطقه‌ای و جهانی کرد. فضایی که گرچه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا با خروج از برجام کوشید آن را تخریب کند، چنان که تاریخ ۱۳ آبان را به دلیل تطبیق با روز گروگانگیری به عنوان یک تذکر انتقام‌گیرانه انتخاب و تهدید به قطع صادرات نفت ایران و بازگرداندن کشورمان به دوره انزوا و فشار اقتصادی کرد، اما کمتر کسی تردید دارد که او تا چه اندازه در پیگیری این سیاست شکست خورده است.
دولت ترامپ ناکامی در سیاست قطع صادرات نفتی و اعمال تحریم‌های ایران را در حالی تجربه می‌کند که مقام‌های امریکایی بعد از رایزنی‌های فشرده با کشور‌های طرف تجارت ایران و فقدان همراهی با تحریم‌های امریکایی نسبت به ناکام ماندن در جبران کمبود نفت بازار‌های جهانی در نتیجه تحریم ایران مطمئن شدند. رویدادی که در نتیجه عزم اروپا برای ایجاد سازوکار مالی تسهیل رابطه اقتصادی با ایران از یک سو و تلاش آن‌ها برای متقاعد کردن شرکای تجاری کشورمان جهت ادامه دادن خرید نفت از ایران بدون نگرانی از تحریم‌های امریکا به وقوع پیوسته است.
ایستادن اروپا در کنار ایران ممکن نمی‌شد مگر به دلیل سیاستی که ایران بعد از اقدام نابخردانه ترامپ در خروج از برجام در پیش گرفت. جمهوری اسلامی بعد از خروج امریکا از توافق هسته‌ای با پرهیز از اتخاذ یک سیاست عجولانه به اجرای تعهداتش در چارچوب برجام ادامه داد. صبوری در اجرای این سیاست در کنار رایزنی‌های مؤثر با سایر کشور‌های طرف برجام در درجه نخست ایران را به عنوان کشوری نشان داد که به قواعد متعارف جامعه بین‌الملل که اینک ترامپ آن‌ها را نادیده گرفته پایبند است و ذیل چنین سیاستی می‌تواند عضو کارآمدی برای پیگیری اهداف صلح جویانه اروپا هم در عرصه منطقه و هم خارج از منطقه باشد.
این چنین است که امریکا در حالی که می‌خواست با تقویت همپیمانی با شرکای منطقه‌ای‌اش از جمله رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی و همچنین ابزار تهدید و تحریم اروپا و کشور‌های بزرگ آسیایی، بار دیگر ایران را در نقطه انزوا بنشاند، خود در عرصه بین‌المللی تنها مانده است.
چرا کارزار تحریمی آمریکا فروپاشید؟
امیرحسین یزدان پناه در ستون یادداشت روز روزنامه خراسان با عنوان چرا کارزار تحریمی آمریکا فروپاشید، نوشت: ۱- روز گذشته در آستانه اعلام بازگشت تحریم ها، آمریکا ناچار شد به هشت کشور معافیت بدهد تا کماکان به خرید نفت از ایران ادامه دهند. این درحالی است که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور و «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا، تاکنون بار‌ها تاکید کرده بودند که در آبان فروش نفت ایران را به صفر خواهند رساند. با این حال شواهد و گزارش رسانه‌های بین المللی نشان می‌دهد که آمریکا در این خواسته شکست خورده است. این شکست در سه عرصه رخ داده است؛
اول این که ایران با تغییر روش‌های فروش نفت و روی آوردن به تاکتیک‌های جدید همچنان مقادیر چشمگیری نفت راهی بازار می‌کند تاجایی که حتی آمار‌ها نشان می‌دهد که برخلاف آن چه پیشتر گفته می‌شد که میزان روزانه فروش نفت ایران با کاهش ۵۰ درصدی به حدود ۱.۲ میلیون بشکه رسیده است، اما این میزان حدود دومیلیون بشکه است. به تازگی روزنامه فایننشال تایمز، از نفتکش‌های ایرانی با عنوان نفتکش‌های ارواح (ghost tankers) یاد کرده است که کار نقل و انتقال صد‌ها هزار بشکه نفت را با رادار‌های خاموش انجام می‌دهند.
دوم آنکه آمریکا و متحد اصلی اش در منطقه یعنی عربستان سعودی در پرکردن نفت ایران در بازار موفق نبوده اند.
سوم هم این که همین کاهش نسبی عرضه نفت به بازار از سوی ایران یکی از عوامل افزایش قیمت نفت در ماه‌های اخیر بوده به نحوی که عملا افزایش قیمت، کاهش عرضه نفت از سوی ایران را در بودجه کشورمان جبران کرده است.
این شرایط باعث شده تا آمریکا به هشت کشور معافیت تحریمی مشروط بدهد. هشت کشوری که عملا خریداران اصلی و بزرگ نفت ایران هستند و حدود ۷۰ درصد نفت ایران را می‌خرند که شکست بزرگی برای آمریکا در تحریم نفت ایران است.
۲- هنوز فهرست نهاد‌های مالی و بانکی که تحریم می‌شوند، منتشر نشده است، اما براساس این قاعده که در تحریم‌های ۴ نوامبر (دوشنبه) عملا مبادلات بانکی ایران تحریم می‌شود، انتظاری که آمریکا پیش از این داشت این بود که ارتباط «تمام» بانک‌های ایرانی با شبکه سوئیفت قطع شود، اما برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که واشنگتن تاکنون در قطع ارتباط ایران با شبکه سوئیفت نیز موفق نبوده است. صبح دیروز ابتدا نشریه آمریکایی «واشنگتن فری بیکن» از لغو قطع دسترسی ایران به سوئیفت در دور جدید تحریم‌ها خبرداد. عصر دیروز هم در جریان اعلام تحریم‌های جدید، «استیون منوچین» وزیر خزانه داری آمریکا تلویحا بر این موضوع مهر تایید زد و تنها از قطع ارتباط آن دسته از بانک‌های ایرانی با سوئیفت سخن گفت که در فهرست تحریم‌ها ذکر شده باشند.
آمریکایی‌ها شب گذشته در حالی از بازگشت «تمام» تحریم‌ها سخن گفتند که آشکارا در حوزه تحریم‌های نفتی با عقب نشینی و اعطای معافیت به هشت خریدار بزرگ نفت ایران که در مجموع روزانه بیش از ۱.۶ میلیون بشکه نفت از کشورمان می‌خرند، شکست در راهبرد تحریم نفت ایران را پذیرفته و در حوزه بانکی نیز نتوانسته اند ارتباط سیستم بانکی ایران را به طور کامل با شبکه سوئیفت قطع کنند. مسئله‌ای که عملا به معنای پایان دوره اثرگذاری اصلی تحریم و آغاز افول این اثرات بر ایران است تاجایی که روز گذشته نشریه «واشنگتن فری بیکن» از آن به عنوان «فروپاشی کارزار تحریم ها» یاد کرد. چندی قبل کارشناسان متخصص حوزه حقوق بین الملل و تحریم‌های اقتصادی در نشست تخصصی بررسی تاثیرات تحریم‌های آمریکا علیه ایران درشهر لاهه هلند با اشاره به عملیاتی‌تر شدن آلترناتیو‌های حقوقی و حتی بانکی بیشتری برای به چالش کشیده شدن سیاست‌های تحریمی آمریکا تأکید کرده بودند که «اوج تحریم‌ها از خرداد تا شهریور بوده و از آبان شاهد افول فشار‌های آمریکا خواهیم بود». اکنون با عقب نشینی آمریکا بیشتر می‌توان این مهم را درک کرد که افول اثرگذاری تحریم‌های آمریکا آغاز شده است.
