انتشار جلد اول از مجموعه چهارجلدی “کلام و جامعه در سده‌های دوم و سوم هجری” اثر پروفسور “یوزف فان اس” آلمانی!

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «کلام و جامعه در سده‌های دوم و سوم هجری» اثر «یوزف فان اس» کتاب شاخصی در کلام اسلامی است که به تازگی از سوی انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب منتشر شده است.

از نزدیک به ربع قرنی که از انتشار مجموعة شش‌جلدی «کلام و جامعه در سدة دوم و سوم هجری»، اثر پروفسور یوزف فان‌اس (متولد ۱۹۳۴)، استاد بازنشستة رشتة اسلام‌شناسی و زبان‌های سامی دانشگاه توبینگن و پژوهشگر نامی عرصة کلام اسلامی می‌گذرد، این مجموعه بی‌تردید یکی از منابع پژوهشی درخور توجه به‌شمار آمده و پایه‌ای برای تحقیقات متعددی قرار گرفته است. روش جدید بررسی آراء کلامی در چهار حوزة عالم اسلامی و مناسبات آنها با یکدیگر و نیز نسبت میان جامعه و کلام، افق‌های جدیدی را در پژوهش‌های کلامی گشوده است. تتبع کم‌نظیر نویسنده و ذکر دقیق مآخذ در پانوشت‌ها، این مجموعه را به گنجینه‌ای ارزشمند برای پژوهشگران در کلام اسلامی مبدل ساخته است.

کتاب که عنوانش کلام و جامعه است، جلد اولش به دوران آغازین تاریخ کلام اسلامی پرداخته است یعنی قرون اول و دوم هجری. کتاب به همه جریان‌های کلامی که در حال شکل‌گیری هستند و همینطور به شخصیت های کلامی این دوره پرداخته است. این دوره، دوره تکون و شکل‌گیری کلام اسلامی است. کتاب، کتاب شاخصی در کلام اسلامی است. ویژگی‌هایی دارد که آن را منحصربه‌فرد می‌کند. اول تتبع فوق‌العاده کتاب است که شاید اثر دیگری در تاریخ کلام اسلامی نداشته باشیم در این حجم و در این اندازه و با این دقت و این میزان از تتبع و دیدن تقریباً تمام منابع مرتبط اصلی و درجه اول و منابع دیگر که مورد نیاز بوده و باید مراجعه می‌شد. ویژگی دومش این است که شکل‌گیری کلام اسلامی را در متن تحولات جامعه اسلامی تعقیب می‌کند، به عبارتی رابطه کلام و تحولات عینی جامعه را نشان می‌دهد. چه تحولاتی در قرن اول و دوم شکل گرفت و چه اتفاق افتاد بعد از رحلت پیامبر اسلام. حوادثی که یکی پس از دیگری رخ داد و همین حوادث و اتفاقات خودش سبب طرح مسائل کلامی و تحولات کلامی و شکل‌گیری کلام شد.

به گفته «محمد جاودان» معاون پژوهش دانشگاه ادیان و مذاهب ویژگی بسیار مهم این کتاب این است که شکل‌گیری کلام را در عینیت جامعه اسلامی در تاریخ بررسی کرده است. نکته بعدی، جامعیت کار است نسبت به همان دوره آغازینی که تاریخ کلام را بررسی می‌کند همه جریانات کلامی را بررسی کرده و دیده است. این‌که تک‌تک آن اندیشمندان و متکلمان اولیه اسلامی را بررسی کرده و آرائشان را درآورده و سعی کرده جهت‌گیری‌ها و تفاوت‌ها را از این طریق نشان دهد و آرای هرکدام را جداگانه بررسی کرده است. ویژگی دیگر این‌که پوشش کاملی داده جغرافیای فکری جهان اسلام را. یعنی حوزه سوریه و عراق و حجاز و مصر و ایران را که مهم‌ترین حوزه‌های علمی و فکری جهان اسلام هستند و تمام تحولات هم در همین مناطق رخ می‌دهد، بحث‌ها و جریانات فکری را در همه این قلمروها هم بررسی کرده است. مثلاً قدریه را وقتی بررسی می کند، آنها را هم در سوریه و هم عراق بررسی می‌کند، همه را بررسی می‌کند. هدف ما از ترجمه این اثر در دسترس قرار دادن چنین اثرشاخصیی برای خوانندگان و محققان فارسی زبان است. تا هم آشنایی بیشتری با تاریخ اندیشه اسلامی پیدا کنند و هم زمینه گفت و گوی و نقادی علمی را فراهم کنیم.

کتاب «کلام و جامعه در سده‌های دوم و سوم هجری» اثر «یوزف فان اس» با ترجمه  فرزین بانکی، احمدعلی حیدری در ۶۸۷ صفحه با قیمت ۵۸۰۰۰۰هزار ریال از سوی انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب منتشر شده است.