خبر نامه شب تاب در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود – از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت.
از حدود ده روز پیش که “اعترافات” مائده هژبری، رقصنده اینستاگرام یا به قولی “دختر اینستاگرامی” در صداوسیما پخش شد، افکار عمومی به شدت نسبت به این ماجرا حساس شد، بحث‌هایی در گرفت و تحلیل‌هایی بر این اساس انجام شد.
بعد از این که مسئولین به میزان اهمیت این ماجرا برای مردم پی بردند در پاسخ به این سوال که “چه کسی اجازه پخش چنین برنامه‌ای را از صداوسیما داده؟” واکنش نشان دادند. دامنه این واکنش‌‌ها به شورای نظارت بر صداوسیما هم کشیده شد.
این شورا روز گذشته، دوشنبه، ۲۵ تیر به ریاست غلامحسین محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضائیه ایران و با حضور نمایندگان قوای سه‌گانه تشکیل جلسه داد. موضوع جلسه هم پخش مستند “بیراهه” درباره رقصندگان اینستاگرامی بود که “اعترافات” مائده هم در آن پخش شده بود.
مصوبات سه‌گانه این شورا مشتمل بر لزوم “تذکر دادن” به صدا و سیما به این دلیل که پخش این برنامه بدون هماهنگی با قوه قضائیه بوده در پایگاه اطلاع‌رسانی شورای نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران منتشر شد.
در پایگاه اطلاع‌رسانی شورای نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران آمده است:
در این جلسه پس از بررسی و استماع گزارشات واصله ، مصوبات زیر در خصوص پخش مستند “بیراهه” به تصویب رسید.
۱. جریانی فعال و هدایت‌شده از خارج از کشور وجود دارد که حرمت‌شکنی، هنجارستیزی و اباحه‌گری در فضای واقعی و مجازی را در دستور کار خود قرار داده است. شورای نظارت، سازمان صداوسیما را موظف به روشنگری و تنویر افکار عمومی نسبت به وجوه مختلف و ابعاد متنوع این پدیده می‌داند و از رویکرد این سازمان در مواجهه منطقی و حرفه‌ای با مفاسد اجتماعی سازمان‌یافته حمایت می‌کند.
۲. در موضوع مستند اخیر بیراهه بررسی شورای نظارت نشان داد که پخش این برنامه بدون هماهنگی با قوه قضائیه بوده است؛ از این جهت به سازمان تذکر لازم داده می‌شود.
۳. به سازمان توصیه می‌شود در پرداختن به موضوعاتی که دارای ابعاد اجتماعی، فرهنگی و قضایی است از مشاوره‌های لازم بهره‌مند شود و هماهنگی‌های لازم را با نهادهای ذی‌ربط انجام دهد.
در بند اول مصوبات شورای نظارت بر صداوسیما به موضوع وجود “جریان هدایت‌شده خارج از کشور برای هنجارستیزی و اباحه‌گری در فضای واقعی و سیاسی” اشاره شده است.
“اباحه‌گری” در قاموس دینی و اسلامی به معنی “بی‌اعتنایی عملی به محرمات و منهیات و منکرات” است. ظاهرا این بند به فعالیت “دختران اینستاگرامی” و تصاویری که از رقص خود در اینستاگرام به نمایش می‌گذاشتند اشاره دارد.
این بند مصوبه شورا، علاوه بر اینکه صداوسیما را موظف به “روشنگری” و اطلاع‌رسانی در این مورد می‌کند، این رسانه را مسئول حمایت از “مواجهه منطقی” با “مفاسد اجتماعی سازمان‌یافته” می‌کند. این بند با ارائه مفاهیم کلی، بازه بسیار گسترده‌ای را برای فعالیت‌های این رسانه تعریف می‌کند.
در تبصره سوم متن طرح مصوب مجلس برای نظارت این شورا بر صداوسیما آمده، اگر شورای نظارت نظارت به تخلفی برخورد کند می‌تواند پنج رویه را پیش بگیرد؛ یکی تذکر به رئیس سازمان صداوسیماست، یکی گزارش به رهبر، دیگری گزارش موضوع به “مراجع ذی‌صلاح” و بالاخره گزارش به کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ایران.
این نخستین بار نیست که صداوسیما از این شورا تذکر می‌گیرد. ایلنا فروردین ماه امسال اعلام کرد شورای نظارت بر صدا و سیما درباره برنامه‌های نوروزی ۵۶ گزارش و ۱۸ تذکر داده که از جمله آنها می توان به سانسور در برنامه کلاه قرمزی و تغییرلوگوی تیم فوتبال آ.اس. رم، اشاره کرد.
در جزییات گزارش نیامده که این تذکرات چگونه پی‌گیری می‌شوند، تا چه حد الزام‌آورند و کلا این بزرگترین رسانه دولتی در ایران را به چه مواردی ملزم می‌کنند.
در برنامه‌ای که بیش از یک‌هفته پیش با نام مستند “بیراهه” از شبکه یک سیما پخش شد، تعدادی دختر نوجوان که ویدیوهای رقصیدن خود را در اینستاگرام منتشر می‌کردند در برابر دوربین از فعالیت‌ها و کارهای خود ابراز ندامت کردند. چهره مائده هژبری، دختر هفده ساله که یکی از این افراد بود محو شده بود. او در تاریکی نشسته بود و با بغض و ناراحتی به سوالات کسی که ظاهرا از کارکنان صداوسیما بود، پاسخ می‌داد.
بعد از این برنامه، فعالان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و کاربران شبکه‌های اجتماعی به شدت به این شیوه برخود واکنش نشان دادند؛ برخی معتقد بودند قبل از پرداختن به شیوه برخورد با این افراد باید ماهیت برخورد با آنها اعتراض کرد.
محمدحسین رنجبران، مدیرکل روابط عمومی سازمان صداوسیما در بیانیه‌ای از عملکرد صداوسیما دفاع کرد و گفت: برنامه بیراهه محصول معاونت اجتماعی نیروی انتظامی بوده است و بر اساس صحبت‌هایی که با مسئولان ناجا داشته، برای این افراد حکم قضایی صادر شده بوده و حتی مقام قضایی درخواست کرده بوده است تا موضوع این افراد حتما رسانه‌ای شود. آقای رنجبران همچنین گفت برخی خانواده‌ها همکارانش را “قسم می‌دهند” که برنامه‌هایی بسازند تا جلوی “عرصه افسارگسیخته فضای مجازی را بگیرد و به خانواده‌ها آگاهی دهد”.
بعد از این سخنان، خبرگزاری ایسنا به نقل از یک منبع قضایی، داشتن مجوز قاضی برای پخش این اعترافات را رد کرد و نوشت: اعترافات مائده هژبری با مجوز قاضی پخش نشده است.
یک روز بعد از آن، پلیس فتا هم اطلاعیه‌ای آورد که مائده هژبری، در پلیس فتای ناجا و پلیس فتای استان‌ها پرونده انتظامی و قضایی ندارد و احضار و مصاحبه با او توسط پلیس فتا صورت نگرفته است.
روز یکشنبه ۲۴ تیرماه، غلامحسین محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضائیه که ریاست شورای نظارت بر عملکرد صداوسیما را نیز برعهده دارد گفت مستند بیراهه بدون اطلاع قاضی پرونده و مشورت با بخش رسانه‌ای قوه قضاییه تهیه شده و مائده هژبری حتی یک شب هم بازداشت نبوده است.
سخنگوی قوه قضاییه گفت پلیس دستور پخش این “اعترافات” را به بخش معاونت اجتماعی ناجا ارسال کرده و با همکاری صدا و سیما مستند مذکور تهیه و پخش شده است.
در همین حال آقای محسنی اژه‌ای تاکید کرد پخش این “اعترافات” به دلیل اینکه اسم افراد برده نشده و تصویرشان واضح نبوده “اشکالی نداشته است”.
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات، در یک گفتگوی رادیویی پخش “اعترافات” مائده هژبری را تلاش برای انحراف افکار عمومی از کسانی دانسته بود که به گفته او، منافعشان از شفاف‌سازی بازار ارز به خطر افتاده است.
غلامرضا کاتب، نماینده مجلس و عضو ناظر در شورای نظارت بر صداوسیما هم هفته گذشته اقدام صدا و سیما در پخش این برنامه را “غیرقانونی و غیراخلاقی” خواند.
حسام‌الدین آشنا، مشاور رسانه‌ای حسن روحانی که عضو شواری نظارت بر عملکرد صداوسیماست در توییتر خود از شاکیان پخش این برنامه خواسته بود اگر شکایتی دارند به او یا اعضای دیگر شورای نظارت اعلام کنند تا بررسی و رسیدگی شود.
بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی در حمایت از مائده، ویدیوهایی از رقصشان را با هشتگ “برقص تا برقصیم” در توییتر و اینستاگرام و فیس‌بوک به اشتراک گذاشتند.
