جمعه , ۱۰ فروردین ۱۴۰۳
صفحه اول » فرهنگ » نویسنده کتاب “طلوع انفجار” در سن نودوچهار سالگی پس از سالها زیستن در غربت چشم از جهان فروبست!

نویسنده کتاب “طلوع انفجار” در سن نودوچهار سالگی پس از سالها زیستن در غربت چشم از جهان فروبست!

درگذشت علی‌اصغر حاج‌ سیدجوادی !

علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی نویسنده کتاب “از اعماق” و از مدافعان بزرگ فرهنگ دمکراسی، روز سه‌شنبه پنجم تیرماه در سن ۹۴ سالگی در پاریس درگذشت.

در ایام تبعید، دکتر علی اصغر حاج سیدجوادی با نشریه آهنگ مدارا که در پاریس به سردبیری دکتر سیدمصطفی آزمایش  انتشار می یافت به طور مرتب همکاری داشت و مقالاتی برای درج در این نشریه تهیه میکرد.

عبدالکریم لاهیجی در گفت‌وگو با رادیو فردا علی‌اصغر حاج‌سید جوادی را یک «روشنفکر» دانسته و از مقاله «صدای پای فاشیسم می‌آید» به عنوان سند افتخار جامعه روشنفکری ایران یاد می‌کند.به گفته آقای لاهیجی، حاج‌سید جوادی «فاشیسم مذهبی» را به‌خوبی تشخیص داده بود. به گزارش امیرمصدق کاتوزیان در سایت رادیوفردا حاج‌ سیدجوادی دبیر نشریات «نیروی سوم»، حزب سیاسی سوسیالیست‌ها و چپ حامی نهضت ملی ایران به رهبری خلیل ملکی – در دوران نخست‌وزیری محمد مصدق، سردبیر «کیهان ماه» و ستون‌نویس ثابت کیهان تا سال ۵۰ و نویسنده دو نامه سرگشاده انتقادی به نصرت‌الله معینیان رئیس دفتر شاه در نیمه اول دهه ۱۳۵۰ بود.نویسنده مقاله «صدای پای فاشیسم می‌آید»، در اردیبهشت سال ۱۳۵۸ به «انحصارطلبی اسلامگرایان انقلابی» همزمان با بازداشت فرزند آیت‌الله سیدمحمود طالقانی تاخت.

‌علی‌اصغر حاج ‌سیدجوادی فارغ‌التحصیل رشته اقتصاد و علوم اجتماعی از پاریس در دو سال پیش از انقلاب در خبرنامه‌های مخفی «جنبش» قلم زد و بعد از انقلاب سردبیر هفته‌نامه «جنبش» (نشریه «گروه سیاسی جنبش برای آزادی») بود.در نیمه دوم سال ۱۳۵۹ با حمله به دفتر این گروه، هفته‌نامه «جنبش» توقیف شد و حاج‌سیدجوادی به تبعیدگاه ابدی خود پاریس رفت.مقاله‌های او در نشریه «جنبش» به جز «صدای پای فاشیسم می‌آید»، مقاله «توپخانه‌ای که دروغ شلیک می‌کند» بود که در حمله به «دانشجویان مسلمان پیرو خط امام» و گروگان گرفتن ۵۲ دیپلمات آمریکایی نوشته شده بود.حاج‌ سیدجوادی در مقاله «این معامله از اساس باطل است»، به گنجاندن اصل ولایت فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران انتقاد کرد.علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی در دوران تبعید از نوشتن باز نماند و مقالات او از جمله در هفته‌نامه ایرانشهر (چاپ واشینگتن)، مجله علم و جامعه (چاپ واشینگتن)، نامه آزادیخواهان (چاپ پاریس)، نگین (چاپ لس‌آنجلس) و بیش از همه در هفته‌نامه ایران تایمز (چاپ واشینگتن) و برخی دیگر وبسایت‌ها منتشر و بازتکثیر شد.

شرح مختصر احوال به نقل از ویکی پدیا

علی اصغر حاج سید جوادی در سال ۱۳۰۳ در خانواده‌ای سرشناس در قزوین به دنیا آمد. جد پدری او حسین مجتهد خیابانی (حاج سید جوادی) از روحانیون صاحب نام قزوین بود.پدر او سید علی (صدر المعالی) و پدر بزرگش حاج سید حسین مجتهد خیابانی (حاج سید جوادی) از روحانیون معروف قزوین در زمان خود بود.احمد صدر حاج سید جوادی برادر بزرگتر او حقوقدان و وکیل و از اعضای نخستین نهضت آزادی بود که در شواری انقلاب عضویت داشت و سپس وزیر کشور و وزیر دادگستری در دولت موقت شد.حسن صدر حاج سید جوادی برادر کوچکتر او نیز روزنامه‌نگار بود که یک هفته پیش از او در تهران درگذشت.

او در دانشگاه تهران رشته حقوق تحصیل کرد و در مقطعی هم در فرانسه ادامه تحصیل داد. اما مشغول به کار حقوق نشد و به نویسندگی و روزنامه‌نگاری پرداخت. او ابتدا در روزنامه اطلاعات و سپس کیهان مشغول به کار شد و هر از گاهی هم در مجله نگین می‌نوشت. او از اعضای نخستین کانون نویسندگان ایران بود و به دلیل انتقاداتش از حکومت پهلوی ممنوع‌القلم شد.

حاج سید جوادی هر چند در ابتدا از مدافعان انقلاب ۱۳۵۷ و آیت‌الله خمینی بود اما به سرعت به مخالفان جمهوری اسلامی پیوست و مخالفت‌های او با نظام تاره تأسیس نهایتاً در سال ۱۳۶۰ به اختفای او در ایران و سپس خروج مخفیانه به فرانسه انجامید. او در تمام سال‌هایی که در فرانسه به سر برد به نویسندگی مشغول بود.

با آنکه برخی منابع از عضویت او در گروه‌های سیاسی گفته‌اند اما به گفته عبدالکریم لاهیجی او در هیج گروهی عضویت نداشت و فقط دوره‌ای در جوانی به جریان نیروی سوم به رهبری خلیل ملکی که منشعب از حزب توده بود، علاقه‌مند بود.

علی اصغر صدر حاج سید جوادی، در سه‌شنبه ۵ تیر ۱۳۹۷ در اثر بیماری و کهولت سن در ۹۴ سالگی در پس از یک‌ماه بستری بودن در بیمارستانی در پاریس درگذشت.

علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی، از مدافعان «ضرورت برخورد قاطع و لزوم نابودی ضدانقلاب و عوامل رژیم پهلوی» بود. وی در مقاله‌ای به تاریخ ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ برابر با ۱۵ فوریه ۱۹۷۹ میلادی که در روزنامه اطلاعات منتشر شد، بر اعمال خشونت بیشتر علیه مقامات دستگیرشده حکومت سلطنتی تأکید کرد و خواستار «اعدام و مصادره اموال و دارایی منقول و غیرمنقول مقامات نظام سلطنتی» شد.

علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی یکی از روزنامه‌نگاران و نویسندگان ممنوع‌القلم در اواخر دوران نظام پهلوی است و یکی از نشریاتی که در آن سال‌ها با همکاری او منتشر می‌شد، هفته نامه جنبش نام داشت. او به فاصله کوتاهی پس از انقلاب به پاریس رفت و در همان‌جا مقیم شد. شهرت حاج‌سیدجوادی نویسنده کتابهای «ارزیابی ارزشها» و «بحران ارزش‌ها»، در آن زمان دو علت داشت: دو نامه بی‌سابقه انتقادی؛ سرگشاده او خطاب به رئیس دفتر مخصوص شاه، و دو مقاله با عنوان‌های «ارتش از چه چیزی دفاع می‌کند؟» و «گلوله در مقابل قلم».نامه سرگشاده او به محمد رضا پهلوی با عنوان «صدای فروریختن سقف حکومت را می‌شنوم» در سال ۱۳۵۵ به شدت از سیاست‌های شاه انتقاد کرد که از اسناد انقلاب به‌شمار می‌آید.

علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی یکی از طرفداران «نابودی ضدانقلاب» و عوامل رژیم پهلوی بود و در مقاله‌ای که در ۲۶ بهمن ۵۷ در روزنامه اطلاعات با عنوان «اگر شکوفه سیب به میوه رسد… ؟» منتشر شد، بر اعمال خشونت بیشتر تأکید کرد. با این وجود بزودی دریافت که شکستن قلم و سرکوب آزادی بیان پایان نیافته و به صف مخالفان جمهوری اسلامی پیوست. او در سال ۱۳۵۸ با نوشتن مقاله‌ای با عنوان «صدای پای فاشیسم» به بازداشت فرزند آیت‌الله محمود طالقانی اعتراض کرد.