موسسه “خانه آزادی” که در زمینه آزادیها و حقوق بشر فعالیت میکند در آخرین گزارش دورهای خود اعلام کرد که ایران کماکان در قعر فهرست کشورهای جهان از نظر آزادی اینترنت قرار دارد و در میان ۱۰۰ کشور، در رتبه ۸۵ ایستاده است.
در گزارش موسسه فریدم هاوس به استفاده گسترده حس روحانی، رئیسجمهوری ایران، مقامات نظام و چهرههای سیاسی این کشور در کوران تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری ژوئیه ۲۰۱۷ از اینترنت و به ویژه برنامههای پیامرسان مانند تلگرام، اینستاگرام و غیره اشاره کرد. با اینحال استفاده از این برنامه برای کاربران عادی تحت نظارتهای امنیتی قرار گرفت و ایران در قعر فهرست کشورهای دنیا از نظر آزادیهای اینترنت قرار گرفت.
این موسسه همچنین به دستگیری دهها نفر از کاربران اینترنت و از جمله مدیران برخی کانالهای تلگرامی و اجبار مدیران کانالهایی که بیش از ۱۲ هزار عضو دارند به ثبت این کانالها در نهادهای مربوطه اشاره کرد.
بیش از ۴۰ میلیون کاربر اینترنت در ایران به طور ماهانه از برنامه پیامرسان تلگرام استفاده میکنند. هر صفحه، کانال و یا گروهی که در شبکههای اجتماعی بیش از ۵ هزار عضو داشته باشند، ناچارند این صفحات یا کانالها را در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شکل رسمی به ثبت برسانند.
موسسه فریدم هاوس گزارش داد که مقامات ایران دهها هزار سایت اینترنتی و به ویژه سایتهای خبری و شبکه اجتماعی، از جمله توئیتر، فیسبوک، یوتیوب و سرویسهای میزبانی وبلاگ مانند بلاگر، وردپرس و بلاگسپوت و برخی سایتهای داخلی متعلق به مخالفان را فیلتر کردهاند.
به گفته”خانه آزادی” اگرچه با روی کار آمدن حسن روحانی، فضای اینترنت در ایران اندکی بهبود یافت ولی روحانی در بهتر کردن آزادیهای شخصی و اجتماعی ناکام ماند.
سپاه پاسداران و نیروهای تندرو بخش اعظم شرکتهای فعال در زمینه فنآوری اطلاعات، ارتباطات و اینترنت را در اختیار گرفته و نظام مراقبتی شدیدی بر رسانهها، شبکههای اجتماعی و پایگاههای اینترنتی وضع کردهاند.
نظارت بر اینترنت در اواخر دوران ریاست محمد خاتمی در سال ۲۰۰۵ آغاز شد ولی پس از انتخابات جنجالبرانگیز ۲۰۰۹ این موضوع شدت یافت و هنوز برخی سایتهای خبری و شبکههای اجتماعی به دلیل شیوه پوشش رویدادهای سیاسی مانند تبلیغات انتخاباتی و فساد حکومتی تحت نظارت شدید قرار دارند.
آمار دقیقی از تعداد سایتهای فیلتر شده در ایران، در دست نیست ولی در دسامبر ۲۰۱۶ محمد جعفر منتظری یکی از اعضای کمیته فیلترینگ ایران اعلام کرد که این کمیته ۱۴ هزار وبسایت را فیلتر کرده است. در سال ۲۰۱۲ اعلام شده بود ۲۷ درصد مجموع فضای اینترنت در ایران فیلتر است. در سال ۲۰۱۳ نیز بیش از نیمی از ۵۰۰ سایت پربیننده جهان در ایران فیلتر بودهاند.