وزارت خارجه آمریکا پس از سالها امتناع از انتشار اسناد مربوط به دخالت خود در کودتای ۲۸ مرداد علیه دولت قانونی وقت ایران، بالاخره این اسناد را در چهار محور منتشر کرد.
به گزارش مشرق، اداره آرشیو وزارت خارجه آمریکا بالاخره اسناد محرمانه مربوط به سال ۱۳۳۲ را که نشاندهنده نقش این کشور در کودتای علیه دولت مرحوم دکتر مصدق است، از طبقه بندی خارج و منتشر کرد.
در این مجموعه که دولت آمریکا سالها بود از انتشار آن خودداری میکرد،صدها سند مربوط به مکاتبات میان سفارت امریکا در تهران، وزارت خارجه امریکا و سازمان سیا وجود دارد.
این اسناد نشان می دهد که آمریکا مستقیما در کنار زدن دولت منتخب محمد مصدق ایفای نقش کرده است. بر اساس این اسناد، واشنگتن برای سرنگون کردن دولت مصدق برنامه ریزی داشته و کودتا را مستقیما مدیریت کرده است.
یکی از این اسناد به تاریخ ١٩ اوت ١٩٥٣ نشان می دهد رابط سیا در تهران و سفیر آمریکا از واشنگتن خواسته اند پس از کودتا، برای کمک به دولت زاهدی ٥ میلیون دلار بودجه اختصاص دهد.
در سندی دیگر، سفیر آمریکا به شاه دیکته می کند که باید چه بیانیه ای صادر کند و خطاب به مردم ایران چه بگوید. او توصیه می کند که شاه از نظامیان و مردم بخواهد دستورات زاهدی را اجرا کنند.
این اسناد در قالب ۴ محور کلی «تلاشهای ایالات متحده برای فهمیدن مصدق از فوریه ۱۹۵۱ تا فوریه ۱۹۵»، «بحران سیاسی جولای ۱۹۵۲ ایران و تبعاتش»، «برنامهریزی و اجرای عملیات آژاکس در اوت ۱۹۵۳» و «روزهای پس از عملیات آژاکس از سپتامبر ۱۹۵۳ تا دسامبر ۱۹۵۴» منتشر شده است.
وزارت خارجه آمریکا باید اسناد را مدتها پیش منتشر می کرد، اما تاکنون درخواست تاریخ نگاران برای برداشتن طبقه بندی این اسناد را رد کرده بود.
نقش مستقیم آمریکا در کودتای ٢٨ مرداد پیش از این هم در اسناد مراجع دیگر تشریح شده بود، اما اسناد تازه منتشر شده حاوی جزییات بیشتری است.