در گسترش سیاستهای جدید آمریکا پس از روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ، عربستان و آمریکا تاکید کردند/ برخلاف سیاستهای باراک حسین اوباما/ در جهت مقابله با توسعه طلبی نظام ولایت فقیه در منطقه و درجهان، سیاستهای نفتی و دفاعی هماهنگی را دنبال خواهند کرد.
ژنرال ماتیس وزیر دفاع آمریکا با محکوم کردن حمله موشکی نیروهای حوثی و انصار الله حوثی -بازوی سپاه قدس در یمن- به یک ناوچه عربستان سعودی در سواحل الحدیده یمن در روز گذشته وابراز تاسف از کشته شدن چند تن از خدمه این ناوچه، از گسترش همکاری با مقامات دفاعی عربستان در تمامی زمینهها استقبال کرد.
بی بی سی فارسی به نقل از خبرگزاری دولتی سعودی – اسپیای – گزارش کرد که جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا و امیر محمد بن سلمان، معاون ولیعهد و وزیر دفاع عربستان در یک گفتگوی تلفنی در مورد شرایط دفاعی منطقه تبادل نظر کردهاند.براساس این گزارش، وزیر دفاع عربستان با اشاره به بیش از هشتاد سال “رابطه استراتژیک” بین دو کشور، تجربه وزیر دفاع جدید آمریکا در مورد شرایط منطقه را یادآور شد و گفت که عربستان سعودی امیدوار است که “همکاری نزدیک دو طرف “در زمینههای مقابله با تروریسم، گروههای شبهنظامی و دزدی دریایی ادامه یابد تا ثبات به منطقه بازگردد. و روابط دو کشور در همه زمینهها توسعه بیشتری یابد.
به گزارش خبرگزاری سعودی، وزیر دفاع آمریکا از لزوم اجرای رهنمودهای پادشاه عربستان و رئیس جمهوری آمریکا در تلاش مشترک در همه زمینهها سخن گفت و افزود که دو کشور “فعالیتهای مشکوک و دخالتهای رژیم ایران و عوامل آن در امور داخلی کشورهای منطقه به منظور آسیب به ثبات و امنیت آنها را محکوم میدانند.”
دو طرف بر توسعه روابط دوجانبه در همه زمینهها تاکید نهادند.
جیمز ماتیس، وزیر دفاع جدید آمریکا، ارتشبد بازنشسته واحد تفنگداران دریایی آمریکاست و در دوره خدمت خود در جنگ اول خلیج فارس (آزادی کویت)، جنگ افغانستان و جنگ عراق شرکت داشت. او از سال ٢٠١٠ تا ٢٠١٣ فرمانده نیروی موسوم به “فرماندهی مرکزی ایالات متحده” بود که منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای میانه را پوشش میدهد.
وی از منتقدان جدی سیاستهای جمهوری اسلامی در منطقه است و زمانی ایران را خطری جدی تر از داعش و القاعده برای صلح و ثبات توصیف کرده بود.
همسویی نفتی
وزیر نفت عربستان سعودی نیز ضمن انتقاد از سیاست انرژی باراک اوباما، از رویکرد دونالد ترامپ در این زمینه استقبال کرده است.
خالد الفالح در مصاجبه با بیبیسی گفته است که “پرزیدنت ترامپ سیاستهایی دارد که برای صنتع نفت مفید است و به نظر من باید این واقعیت را قبول کنیم.” وی در اشاره به سیاست انرژی دولت باراک اوباما گفت که دونالد ترامپ “از موضعی که به شدت مخالف انرژی فسیلی و سیاستهای غیر واقعبینانه بود فاصله گرفته و فکر میکنم که از استفاده از ترکیبی از انواع انرژی شامل نفت و گاز و منابع تجدید پذیر حمایت کرده و مایل به رقابتی شدن اقتصاد آمریکاست.”
وزیر نفت سعودی افزود: “ما هم در عربستان سعودی همینها را میخواهیم.”
آقای الفالح گفت که اشتراک نظر دو طرف در این زمینه میتواند به افزایش سرمایه گذاری عربستان در ایالات متحده منجر شود و ابراز اطمینان کرد که دو کشور “دارای اهداف اقتصادی مشابهی هستند و برای مقابله با چالشهای منطقه و جهانی با یکدیگر همکاری خواهند کرد.”
این مقام سعودی نیز روابط نزدیک و قدیمی دو کشور را یادآور شد و افزود: “روابط آمریکا و عربستان سعودی بسیار بسیار محکم است و من فکر میکنم که درجمعبندی نهایی، عربستان سعودی و ایالات متحده چه در زمینه روابط دو ملت، چه در زمینه روابط ژئواستراتژیک، نمی توانند از همکاری و همسویی برای مقابله با چالشهایی که جهان با آنها مواجه است سر باز زنند.”
سیاست دولت باراک اوباما در زمینه انرژی شامل تلاش نسبی برای کنترل آلودگی از طریق افزایش کارآیی استفاده از انرژی فسیلی، کاهش استفاده از منابع بسیار آلوده ساز شامل زغالسنگ و افزایش استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی بود. براساس این سیاست، اکتشاف و استخراج منابع جدید انرژی فسیلی نمیبایست باعث تخریب محیط زیست به خصوص محیط زیست طبیعی شود.
درمقابل، دونالد ترامپ ارتباط بین افزایش دمای زمین و استفاده از انرژی فسیلی را مورد تردید قرار داده و از طرحی برای “استقلال آمریکا در زمینه انرژی” سخن گفته است که شامل استفاده از تمامی منابع انرژی موجود در این کشور، از جمله زغالسنگ است. وی تعهد دولت سابق را نسبت به استفاده از منابع تجدید پذیر یا حفاظت از محیط زیست طبیعی ندارد.
در مورد روابط آمریکا و عربستان سعودی، اگرچه این روابط در دوره باراک اوباما همچنان نزدیک بود، اما به خصوص پس از توافق هستهای با ایران و کاهش تنش روابط جمهوری اسلامی و ایالات متحده، این روابط گرمی سابق را نداشت و در مواردی با انتقادهای متقابل همراه بود.
دونالد ترامپ در جریان مبارزات انتخابات تهدید کرده بود که کشورهای ثروتمند حوزه خلیج فارس را وادار خواهد کرد هزینه مبارزه با داعش را تقبل کنند، اما با توجه به احتمال موضعگیری سختگیرانهتر نسبت به ایران، احتمال دارد از سردی روابط عربستان و ایالات متحده در دوره زمامداری او کاسته شود.
حمله به ناوچه سعودی در بندرالحدیده یمن
شبكه تلويزيوني المسيره – بازوي رسانهاي جنبش انصارالله يمن – اواخر روز دوشنبه فيلمي را از هدف قرار گرفتن يك كشتي نظامي عربستان منتشر كرد. در اين فيلم كه خيلي زود در شبكههاي اجتماعي مثل يوتيوب دست به دست شد، نشان داده ميشود يك كشتي نظامي خاكستري رنگ عربستان هدف قرار گرفته و منفجر ميشود و كسي كه به نظر ميرسد از داخل و نه از روي قايق در حال فيلمبرداري است، بلافاصله پس از انفجار به زبان عربي شعار «الله اكبر»، «مرگ بر امريكا» و «مرگ بر اسرائيل» سر ميدهد. اين اولينبار نيست كه نيروهاي يمني كشتيهاي جنگي سعوديها را هدف قرار ميدهند، اما آنچه باعث ميشود تا اين حمله متفاوتتر از قبل باشد، گيج شدن سعوديها از عمليات بوده است، در حدي كه به نظر ميرسد از تشخيص اينكه چگونه هدف قرار گرفتهاند، ناتوان ماندهاند. دولت رياض در بيانيهاي ضمن اينكه تأييد كرد يك ناوچه عربستان در نزديكي سواحل يمن هدف قرار گرفته است، مدعي شد عامل انفجار قايق انتحاري بوده است. بر اساس اين بيانيه «روز دوشنبه ۳۰ ژانويه (۱۱ دي) يك ناوچه متعلق به نيروي دريايي عربستان هدف حمله افراد سه قايق انتحاري متعلق به شبهنظاميان حوثي يمن قرار گرفت كه در جريان آن، دو تن از پرسنل ناوچه كشته و سه تن ديگر زخمي شدند.»
در اين بيانيه خاطر نشان شده كه «كشتيهاي متعلق به ائتلاف به گشتزني ادامه دادند و هواپيماهاي ائتلاف با ردگيري دو قايق ديگر، آنها را هدف قرار دادند.» ناظران با استناد به تصاوير منتشر شده ادعاي عربستان را به چالش كشيدند. هيكل بافنع، فعال و وكيل سرشناس يمني از صنعا نوشت: « من هيچگاه يك عمليات انتحاري حوثي نديدهام.» در فيلم منتشر شده هيچگونه قايقي ديده نميشود. هدف قرار گرفتن كشتي جنگي همچنين باعث نگراني جدي قطر شده است. وزارت خارجه اين كشور بدون اشاره به بمباران دو ساله زيرساختها و مردم يمن توسط ائتلاف سعودي اعلام كرد: «هدف قرار دادن ناوچه سعودي از سوي جنبش انصارالله باعث تضعيف تلاشهاي مربوط به دستيابي به راهحل سياسي شده و دريانوردي بينالملل و ارسال كمكهاي انساندوستانه و پزشكي به اين بندر و شهروندان يمني را تحت تأثير قرار خواهد داد.» هدف قرار گرفتن ناوچه سعودي همزمان با سفر «عبدربه منصور هادي» به قطر صورت گرفت. اما روايت منابع رسمي و غيررسمي درباره چگونگي هدف قرار گرفتن اين كشتي جنگي كاملاً متفاوت با سعوديها بود.
تلويزيون العالم به نقل از منابع يمني گزارش داد كه اين كشتي جنگي سعوديها توسط «موشك هدايتشونده در سواحل حديده هدف قرار گرفت.» براساس اين گزارش، اين كشتي پس از هدف قرار گرفتن، به تدريج در آب فرو رفت و ديگر شناورها نتوانستند آن را نجات دهند. شبكه خبري الميادين هم به نقل از يك منبع نظامي گزارش داد كه اين ناوچه «المدينه» نام داشت و حامل 176 سرباز، افسر و يك فروند بالگرد بود. يك منبع نظامي وابسته به نيروي دريايي ارتش يمن گفت: ناوچه سعودي مستقر در سواحل غربي يمن پس از رصد دقيق، هدف قرار گرفت. در همين حال، خبرگزاري فارس به نقل از يك منبع يمني گزارش داد اين ناوچه سعودي حامل مدرنترين تسليحات پيشرفته و موسوم به ناوچه 702 المدينه بود كه در عمليات فوقالعاده نيروهاي ارتش و كميتههاي مردمي با مهارت بالايي رهگيري و به طور دقيق هدف گرفته و به آتش كشيده شد، به گونهاي كه كاملاً از هم متلاشي و در دريا غرق شد.
اين منبع ضمن تأييد خبر اينكه ناوچه حامل 176 سرباز و افسر نيروي دريايي و يك فروند بالگرد بوده است، گفت: كشتيهاي جنگي ائتلاف سعودي تلاش كردند سرنشينان ناوچه در حال غرق را نجات بدهند اما به دلايل بسياري از جمله بيم اينكه ناوچه يا كشتي جنگي ديگري بار ديگر هدف گرفته شود و همچنين فاصله اندك بين نيروي دريايي يمن با موقعيت ناوچه غرق شده منصرف شدند.