پس از مدت‌ها كش و قوس رسانه‌اي در نهايت متن كامل و پياده شده سخنان محمد جواد ظريف وزير امورخارجه در جلسه كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي منتشر شد؛ سخناني كه نشان مي‌داد، برخي اتهامات نشريات اصلاح طلب در خصوص دروغ بودن اين سخنان غلط است. گرچه بماند كه سخنان يكي از نمايندگان شهر تهران كه بعدها به صورت غيرمستقيم سخنان خود را پس گرفت، منبع اصلي ‌ گزارش‌ آن نشريات محسوب مي‌شد.

به خاطر مخالفت كنگره بحث لغو قانون تحريم‌ها را در برجام نياورديم
كريمي قدوسي در واكنش به تکذيب سخنان وزير امور خارجه، خواستار پخش سخنان ضبط شده ‌ در اين جلسه مي‌شود و در حالي كه نمايندگان رسانه‌هاي جمعي روز شنبه پشت در كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي منتظر باز شدن در بودند، اما در نهايت در كميسيون به روي نمايندگان رسانه‌ها باز نشد.
در نهايت كريمي قدوسي به نمايندگان قول روز يك‌شنبه را براي پخش شدن سخنان محمد جواد ظريف داد اما باز هم نمايندگان رسانه‌ها به در بسته خوردند و قرار شد اين بار خود نمايندگان متن اظهارات را با صداي وزير امورخارجه منطبق كنند.
سرانجام متن كامل سخنان ظريف در كانال نماينده مردم مشهد پخش شد تا عملاً اين بار از اشتباه ظريف رونمايي شود. در متن سخنان ظريف كه با سربرگ كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس منتشر شده، آمده است: در قضيه برجام خب ما اينجا غيررسمي حرف‌هاي خصوصي‌تر را بزنيم. در ابتداي مذاكرات برجام استراتژي‌اي براي خودمان تعريف كرديم و به آقا هم گفتيم. استراتژي‌اي را تعريف كرديم كه اگر برجام قرار باشد برود به مجلس نمايندگان امريكا هيچ وقت تصويب نخواهدشد و به خاطر اينكه مجلس نمايندگان امريكا در اختيار آقاي نتانياهو است عرض كنم به حضورتان ما تصميم گرفتيم برجام از طرف امريكا با دستور رئيس‌جمهور امريكا اجرا شود، به همين دليل هم توي برجام تا هشت سال ديگر يا تا هر وقت ديگر كه جمع بندي كلي آژانس انجام شود و اعلام كنند، آن وقت همه محدوديت‌ها برداشته مي‌شود. ما پروتكل الحاقي را بياوريم مجلس خودمان. آنها هم ببرند كنگره عرضم به محضرتان كه بنابراين ما بر اين اساس مذاكره كرديم مذاكره ما اين بود كه كنگره را درگير مذاكره نكنيم. نقشي كه كنگره داشته باشد نقش حاشيه‌اي باشد… توي مذاكراتي كه همكاران ما داشتند بحثي مطرح شد كه سال ۲۰۱۶ قانون ايسا تمام مي‌شود ما با اين مي‌خواهيم چه‌كار كنيم. (اين حرف‌هايي كه مي‌زنيم بيرون گفتني نيست براي خودمان هست). همه اين بحث‌ها حدود دو سال رفت و آمد مي‌شود. دو روزه تمام نشده بعضي از بحث‌ها قبل از توافق ژنو بود، بعضي از بحث‌ها از روزي كه توافق ژنو تمام شد شروع شد به رفت و آمد.

در ادامه اين سخنان آمده است: توي اين بحث‌هايي كه همكاران ما با هيئت امريكايي داشتند همكاران ما به هيئت امريكايي گفتند كه تمديد اين خلاف برجام است، چون مي‌شود تحريم جديد، هيئت امريكايي هم مخالفت كرد. يعني خانم شرمن گفت تمديد ايسا خلاف برجام نيست با شما توافق داشتيم كه كنگره را هم جدا كنيم. استراتژي تغيير كرده؟ دولت موظف باشد ايسا را اجرا نكند. بعد از اينكه تصويب هم بكنند اجرا نمي‌كنيم. گفتم نه. همكاران سختگيري كردند تا رسيد به جلسه من و آقاي كري. توي جلسه من هم اصرار كردم كه اگر كنگره ايسا را تصويب كند خلاف برجام است. آقاي كري هم گفت من با حرف فلاني موافقم. خانم شرمن گفت من با اين نظر مخالفم آقاي كري استدلال كرد. گفت من نظر فلاني را قبول دارم. خانم شرمن گفت خوب رئيس اين است كه مجبورم ما بپذيريم اين شد مبناي اينكه تمديد ايسا (توي متن نيامد) مي‌خواستيم توي متن بيايد توافق كرديم توي متن بيايد ولي آنها استدلال كردن اگر توي متن بيايد كنگره مخالفت مي‌كند. انصافا آقاي كري هم تا چهارشنبه به وقت خودشان روي حرف خودشان وايستادند. اين توي دوران بعد از برجام بحث مي‌كرديم تذكر مي‌داديم حال مي‌گم ما چه كرديم. من توي نامه‌اي كه سپتامبر براي خانم موگريني نوشتم. نوشتم كه اين كار نبايد بشود، به سازمان ملل هم نوشتم قوانين كه تمام مي‌شود و تمديدش نقض برجام است. در صورتي كه توي متن برجام نيست ها. اين برداشت ماست.

امريكايي‌ها تعهد كلامي داشتند
در ادامه ظريف با اشاره به توافق خود با جان كري گفت: ‌ بر اساس توافقي كه با آقاي كري كرديم و من الان دارم عرض مي‌كنم بيرون نمي‌گم. ولي خدمت شما مي‌گم من اشتباه كردم بر اساس يك توافقي كه كرديم ما استراتژي خودمان را كنار گذاشتيم و بر مبناي آن توافق آمديم آن را اعلام كرديم كه تبديل شد به موضع جمهوري اسلامي. من اين را مي‌پذيرم من اشتباه كردم عرض كنم به خدمتتان، ولي ما اين‌كار را كرديم، گفتم در طول اجراي برجام هر دفعه ما مي‌گفتيم. اعضاي تيم امريكايي محكم مي‌گفتند اين مخالف برجام نيست. مي‌كشانديم به آقاي كري. آقاي كري و آقاي مونيز مي‌گفتند ما روش‌هايي داريم در كنگره و در سنا كه مانع مي‌شويم از تصويب در سنا. همانطوري كه قانون بوئينگ را تصويب نكردند در سنا. تا دوشنبه‌اي كه سه‌شنبه‌اش انتخابات رياست جمهوري بود. در جلسه‌اي كه آقاي دكتر صالحي با آقاي مونيز داشت آقاي دكتر عراقچي هم بود، آقاي تخت روانچي نبود. تيم امريكايي هم آقاي استيومن بود. آقاي مونيز گفت اگر برود سنا ما روش‌هايي داريم كه جلويش را بگيريم. آقاي استيومن گفته بود كه چون توي مجلس چهارصد به يك تصويب شده بود كه يعني خيلي اكثريت بالايي بود كه مي‌دانيد كه وتوي رئيس‌جمهور با دو سوم راي نمايندگان مي‌شكند به شرطي كه هر دو مجلس دو سوم راي بدهند.

گفته بود كه اگر حالا ما وتو بكنيم كه وتويمان رد بشود چي مي‌شود؟اين سؤال را كرده بود يعني تا آن وقت هم خودشان قانع بودند كه تعهد كلامي كرده بودند توي جلسه. گفتم تعهد متني نيست… خوب اينها توقع اين انتخابات را نداشتند كه انتظار داشتند كه سنا را به‌دست بياورند كه توي سنا هم برد داشتند چهارتا به بالا جمهوريخواهان را به دو تا تبديل كنند. هم توقع داشتند كه رئيس‌جمهور را ببرند. اتفاقي كه افتاد كه آقاي ترامپ برد. اينها با يك معضلي مواجه شدند كه ما خودمان. من خودم توي جلسه وزارت خارجه گفتم اينها الان ترجيح‌شان اين مي‌شود كه سنا تصويب بگيرند. دوما اينكه آن را بلااثر كند. البته مجلس سنا هم خيلي مقررات تند و تيزي دارد. آن هم كه تصويب بكند. آقاي ترامپ هم امضا كند كسي هم بلااثرش نكند. توي روزهاي اول رياست جمهوري ترامپ هم كه اين قدر شعار داده نمي‌آيد كه بلااثري بدهد. بنابراين قانون مي‌شود و بنابراين برجام نقض مي‌شود. بنابراين نقض بين و قطعي برجام است بر اساس خود برجام. گفتم توي تحليلي كه خودمان كرديم گفتم واسه اينكه خودمان به رئيس‌جمهوري نوشتيم الان احتمالاً موقعيت‌شان عوض مي‌شود و همين طور هم شد. گفتم آقاي اوباما بر اساس شرايطي كه پيش آمده اين طور ريل‌گذاري كرده كه تمديد تعليق‌ تحريم‌هاي مندرج در برجام زمان آقاي ترامپ ضرورتي نداشته باشد مي‌تواند كاري بكند كه برجام را به هم بزند، اما نياز ندارد كه اقدام مثبتي در جهت اجراي برجام بكند. قرارشان چيه. قرارشان اينه كه يعني قرارشان اين بوده ولي ما يك ذره عوض‌اش كرديم كه قرارشان اين بود كه روز ۱۹ ژانويه كه آخرين فرصت اينها كه اوباما سركار هست همه قوانين را بلااثر كنيد يعني اين بلااثر كردن‌ها يعني اثرش ۱۲۰ روز است بعضي‌هاش ۱۸۰ روز است.

اشتباه كردم به قول كري اعتماد كردم
وزير امورخارجه در ادامه تصريح كرد: يعني مي‌خواست آقاي اوباما مطمئن شود كه ۱۲۰ روز بعد از خودش. بعد از ۱۸۰ روز بعد از خودش آقاي ترامپ مجبور نباشد اقدامي انجام بدهد كه برجام را نقض كند. مي‌تواند اقدامي بكند كه نقض كند ولي الان يعني يك فعل است يك ترك فعل. يعني الان بايد يك فعلي انجام بدهد كه برجام را نقض كند. آن وقت با ترك فعل هم مي‌توانست با ترك فعل هم برجام را نقض كند. اين را اوباما كرد و ما هم توي بررسي‌هايمان رسيديم و امريكايي‌ها توي مذاكره توي جلسه هم گفتند. هم توي صحبتي كه آقاي كري با من كرد ولي آقاي كري توي صحبت‌هايي كه توي دولت وايستاد گفت بايد وتو بكند من تعهد كردم. هم رفت كنگره گفت. رفت توي سنا گفت تصويب اين قانون به درد ما نمي‌خورد. نيازي نيست. اما قصدشان اين بود كه اين‌كار را انجام بدهند يعني من فكر مي‌كنم آقاي اوباما اينجا گفت آقاي كري تو قول داده‌اي، داده باش. ما مي‌خواهيم برنامه‌اي بريزيم كه برجام لااقل ابتدا توسط امريكا نقض نشود. طراحي كه كردند اين بود. فشاري كه ما آورديم خب فشار آورديم كه اين نقض است. فشار دومي كه آورديم اينه كه ما كاري نداريم كه لغو اثري است كه شما كرديد. تا كي امتداد دارد. چون اينها ممكن است يك‌ماه پيش آثار تحريم‌ها را لغو كرده باشند.

به اصلاح برجام اجرايش را متوقف كرده باشند بنابراين مي‌توانند تا ۱۹ ژانويه صبر كنند. آقاي كري گفت با فشار ما روز پنج‌شنبه يك‌بار ديگر اجرايش را متوقف كرد. يك‌بار هم روز ۱۹ ژانويه خواهد كرد، يعني اين‌كاري كه كرد. گفت يك‌بار ديگر، شرايط تغيير نكرده، تا آخر شب هم با من تلفني صحبت مي‌كرد بعد پنج‌شنبه زنگ زد. آقاي كري زنگ زد كه ساعت هفت صبح ما بود و ساعت ۱۲ شب آنها، گفت من مي‌خواهم آقاي اوباما را وادار كنم كه امضا نكند، شما چه تضميني مي‌دهي، گفتم من هيچ تعهدي نمي‌دهم اينجا ساعت هفت صبح است. تعطيلي است من هيچ تعهدي نمي‌توانم بدهم. حالا موضوع پيشران مطرح شده بود، آنها مي‌دانند برخلاف برجام نيست. پيشران به شرطي كه سوختنش زير 5/3 باشد مغايرت با برجام ندارد ولي نگران كارهاي ديگري بودند كه ما مي‌توانيم انجام بدهيم. مي‌خواست قول بگيرد كه ما كاري نمي‌كنيم گفتم من قول ميدم من تصميم‌گير نيستم. مي‌توانيم پيشنهاد كنم. به شما بگويم قصد ما شكستن برجام نيست. واقعاً آخرين تلفني كه به من زد 8 و 25 دقيقه بود كه 8 و 50 ما مي‌شود و ۱۲ واشنگتن كه آقاي اوباما بايد يا امضا مي‌كرد يا امضا نكرده رد مي‌كرد مي‌دانيد كه آخرين موردي كه رئيس‌جمهور قانوني را امضا نكرده برود به آرشيو ملي و قانون شود ما سال ۱۹۹۵ بوده يعني بيست و يك‌سال پيش و بعد از آن همه قوانين را يا وتو كرده يا امضا كرد. وتو اگر مي‌كرد خب مي‌رفت توي مجلس يا وتويش نقض مي‌شد و اين از نظر ما خوب بود به تعهدش بيشتر عمل مي‌كرد ولي از نظر خودشان ادعا مي‌كردند كه توافقي را كه با كنگره كرده‌اند كه وتو نكند در واقع يك خط مصوبه بود در صورتي كه مصوبات گذشته طول و درازي بود كه به دولت اجازه داده بود آن قانون اجرا شود.
اين قضيه ماوقع واقعي بحث تمديد تحريم‌هاست يعني كه ما با يك صحبتي كه با آقاي كري كرديم بر اساس صحبتي كه با آقاي كري كرديم و قولي كه آقاي كري داد ما آمديم يك موضع علني گرفتيم من اشتباه كردم. در اين، رسماً ما نمي‌بايستي بر اساس حرف اين بابا (كري) مي‌كرديم. ما بايد بر اساس همان استراتژي‌اي كه تعيين كرده بوديم كه بايد كنگره را حذف مي‌كرديم در هشت سال اول، بر اساس آن عمل مي‌كرديم. من هيچ اجباري هم نداشتم، چون موضوع ايسا يك موضوع داخلي هم نبود چون قول گرفته‌ايم چون آقا هم گفته بودند بنابراين اقداماتي كه كرديم تو اين حوزه بود. من قرار بود يك جلسه سخنراني مشترك با كري توي ايتاليا داشته باشيم. من سفر خودم را لغو كردم و نرفتم و به آقاي كري هم نوشتم كه شما كاري كرديد كه حضور من با شما در يك شهر غيرممكن است. آقاي عراقچي رفت توي جلسه. آقاي كري آمد نيم ساعت براي آقاي عراقچي توضيح داد.

چرا اين قدر دير؟
حالا سؤال اصلي اينجاست كه آيا زمان اين نيست كه وزير امور خارجه به طور علني نزد افکار عمومي نيز  به اشتباهات خود اعتراف كند و رسماً از اشتباهات ديگر خود در مذاکرات سخن بگويد.