مسیر آینده سیاست داخلی و خارجی آمریکا

سه روز پس از مشخص شدن پیروزی دونالد ترامپ جمهوری خواه در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بحث ها درباره مسیر آینده سیاست داخلی و خارجی آمریکا تحت رهبری وی، با شدت و حدت جریان دارد. در این میان، یکی از مباحث مهم، رویکردی است که رئیس جمهور جدید آمریکا در قبال خاورمیانه، به عنوان یکی از مناطق کلیدی ایران در پیش خواهد گرفت.

به گزارش «تابناک»، اگر بخواهیم بنا به وعده های انتخاباتی ترامپ، سیاست وی را در قبال خاورمیانه پیش بینی کنیم، اوضاع مبهمی در پیش خواهد بود. وی از یک سو، وعده کنار گذاشتن توافق هسته ای ایران را داده و از سوی دیگر، از تشدید مقابله با داعش سخن گفته است؛ از یک سو مواضعی نزدیک به راست گرایان تندرو صهیونیست اتخاذ کرده و از سوی دیگر، انتظار می رود روابط آمریکا با مصر را بهبود بخشد.

در همین راستا، روزنامه «واشنگتن پست» در مطلبی به بررسی مسیر آینده سیاست خارجی آمریکا در منطقه خاورمیانه در دوره ریاست جمهوری ترامپ پرداخته است. به عقیده این روزنامه، کلیت مسیر مورد انتظار، افزایش تمرکز بر مبارزه با تروریسم و همچنین حمایت از رهبران قدرتمندی که با تروریسم مبارزه می کنند، خواهد بود. همزمان، تأکید بر حقوق بشر و یا موارد دیگر، کاهش خواهد یافت.

داعش، عراق و سوریه

ترامپ مکرراً وعده داده که نبرد با داعش در عراق و سوریه را تشدید خواهد کرد و از میان بردن داعش اولویت اصلی خود خوانده است. اما آنچه هنوز روشن نیست، این است که ترامپ چگونه این کار را انجام خواهد داد و این امر چه تأثیری بر منازعات جاری در عراق و سوریه و نیز بر اتحادهای پیچیده ای خواهد داشت که دولت اوباما تلاش داشت میان آن ها موازنه برقرار کند. به جز وعده شکست داعش، ترامپ هیچ سیاست مشخصی در این زمینه ارائه نکرده است.

در سوریه، گروه های معارض، بزرگترین بازنده خواهند بود. بر خلاف حمایت اوباما از معارضین سوری، ترامپ گفته که با روی کار آمدن معارضین، اوضاع بدتر خواهد شد و همچنین تأکید کرده که شکست داعش، مهمتر از کنار زدن بشار اسد از قدرت است. این بدان معناست که احتمالاً وی حمایت از معارضین را قطع خواهد کرد. وی همچنین گفته که خواستار همکاری بیشتر و بهتر با روسیه علیه داعش است.

وی همچنین وعده داده که با افزایش حملات هوایی، تروریست ها را «به جهنم» خواهد فرستاد. ترامپ همچنین ضمن انتقاد از کند شدن روند مبارزه با داعش، خواستار مستقر شدن سی هزار نیروی نظامی در عراق شده که شش برابر بیشتر از میزان فعلی است. البته وی بعداً از این موضع عقب نشینی کرده و گفته نیروهای کمتری مورد نیاز است.

با این حال، مسأله اینجاست که حملات هوایی بیشتر، می تواند تلفات بیشتری در میان غیرنظامیان را به همراه داشته باشد. از سوی دیگر، حیدر العبادی، نخست وزیر عراق، هم اکنون نیز به دلیل حضور چند هزار نیروی نظامی آمریکایی در کشورش، تحت انتقادات شدید قرار دارد. افزون بر این، با توجه به روند کنونی مبارزه با داعش، ممکن است حتی تا زمانی که ترامپ قدرت را عملاً در دست می گیرد، داعش در عراق شکست خورده و در سوریه نیز به حاشیه رانده شده باشد.

به هر حال، امکان دارد ترامپ ضمن قطع حمایت از معارضین، سیاست خود را در سوریه با روسیه هماهنگ کند. چنین اقدامی می تواند سبب نارضایتی و خشم ترکیه، عربستان سعودی و قطر شود که همواره خواستار براندازی بشار اسد و حامی معارضین بوده اند. یک مسأله دیگر، یعنی نحوه موازنه برقرار کردن ترکیه و کردهای سوریه نیز همچنان به عنوان چالشی بر سر راه سیاست آمریکا در سوریه باقی خواهد ماند.

فلسطین و رژیم اسرائیل

در مقام مقایسه، ترامپ تاکنون بیشتر خود را به بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل متمایل نشان داده تا به فلسطینی ها. این امر، نکته ای ناامیدکننده برای فلسطینی هایی است که انتظار داشتند پس از 50 سال تجربه تحت اشغال بودن، استقلال را تجربه کنند. این موضوع همچنین می تواند سبب شود که فلسطینی ها با ناامید شدن از روند سیاسی، به یک خیزش انقلابی همه جانبه روی آورند.

در حالی که نتانیاهو هشت سال اخیر را در تقابل با اوباما بر سر موضوعات مختلف گذراند، ترامپ اظهار صمیمیت زیادی نسبت به نخست وزیر رژیم اسرائیل داشته و اوباما را نیز یک «فاجعه» برای رژیم اسرائیل توصیف کرده است. وی گفته، برای قبولاندن راه حل های مختلف، هیچ فشاری بر اسرائیل وارد نخواهد کرد و سفارتخانه آمریکا را نیز از تل آویو به بیت المقدس انتقال خواهد داد؛ اقدامی که به معنای به رسمیت نشناختن حاکمیت فلسطینی ها بر بیت المقدس شرقی خواهد بود.

وعده های ترامپ درباره کنار گذاشتن توافق هسته ای ایران و مخالفت با قطعنامه های ضد اسرائیلی در سازمان ملل، از دیگر مواردی است که تل آویو از آن ها نفع خواهد برد. افزون بر این، در میان مشاوران ترامپ، افراد زیادی هستند که وابستگی نزدیکی با طیف راست افراطی رژیم اسرائیل دارند؛ مثل نیوت گینگریچ، جان بولتون، رودی جولیانی و شلدون آدلسون.

اما همزمان، یک سناریوی دیگر وجود دارد که اسرائیلی ها را نگران کرده است. برخی در میان صهیونیست ها نگران هستند که با توجه به ابهام و پیش بینی ناپذیری ترامپ، وی در قبال مسائل مربوط به رژیم اسرائیل «بی طرف» بماند و این رژیم نیز ناچار شود میلیاردها دلار کمک نظامی دریافتی از آمریکا را بازگرداند. در مقابل، در شرایط کنونی فلسطینی ها سیاست صبر و انتظار در پیش گرفته اند.

مصر

از هم اکنون نیز نشانه هایی از علاقه متقابل میان ترامپ و عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر دیده می شود. دلیل این علاقه، این است که السیسی خود را رهبری علاقه مند به مبارزه با تروریسم مذهبی نشان داده و ترامپ نیز به این موضوع علاقه مند است. این امر، می تواند سبب شود پس از دوره ای از تیرگی روابط مصر و آمریکا در دوران اوباما، روابط دو کشور نزدیک شود.

بنابراین، انتظار نمی رود که ترامپ بر سر مسائلی چون حقوق بشر، مصر را تحت فشار قرار دهد. در عوض، احتمالاً وی نوعی حمایت سیاسی از السیسی انجام خواهد داد. این روند، از مشاهده رسانه های مصری نیز قابل تشخیص است. این رسانه ها که مدام از سیاست اوباما انتقاد می کردند، اکنون با آب و تاب از پیروزی ترامپ در انتخابات سخن می گویند.