بعد از شکست تقریبی مذاکرات صلح سوریه و تلاش روسها برای پیشراندن نیروهای تحت امر بشار اسد در برخی مناطق ، به نظر میرسد تحرکات سیاسی، دیپلماتیک و نظامی جدیدی در منطقه در حال شکل گیری است. در همین راستا، باید به سفر خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی (حماس) به ترکیه در سه شنبه هفته گذشته و در ادامه دیدار سعد الحریری رئیس جریان المستقبل لبنان با رجب طیب اردوغان اشاره کرد.
دیدار اردوغان و خالد مشعل که اعضای کمیته برگزاری همایش «تشکر ترکیه» هم در آن حضور داشتند، روز سه شنبه بیش از یک ساعت به طول انجامید و بدون حضور رسانههای گروهی در نهاد ریاست جمهوری ترکیه در شهر آنکارا برگزار شد.
در ادامه، باید به دیدار روز پنجشنبه سعد الحریری و اردوغان نیز اشاره کرد. در همین زمینه، سعد الحریری نخست وزیر اسبق لبنان بعداز دیدار با رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه گفت: «با اردوغان درباره اوضاع لبنان، تحولات منطقه، روابط لبنان و ترکیه و نقش ایران در منطقه گفت وگو کردم».
پس از این دیدار که در استانبول انجام شد، حریری گفت: «برای اردوغان، تأثیر خلأ ریاست جمهوری بر اوضاع لبنان به ویژه در زمینههای اقتصادی و سیاسی را تشریح کردم». حریری در خصوص ایران نیز مدعی شد: «ما خواهان روابط خوب با ایران هستیم، ولی مداخلههای منفی ایران در کشورهای منطقه موجب شده نتوان به روابط خوب با آن دست یافت».
پرده سوم این تحرکات به دیدار داود اغلو نخست وزیر ترکیه با خالد مشعل و «ریاض حجاب» هماهنگ کننده هیأت مخالفان سوریه در دوحه قطر مربوط میشود. داود اوغلو، نخست وزیر ترکیه که در سفری دو روزه به قطر سفر کرده بود با خالد مشعل و در دوحه دیدار کرد.
به گزارش خبرگزاری «آناتولی» ترکیه، این دیدارها پنجشنبه (دیروز) در هتل «فورسیزن» دوحه جداگانه بوده و دیدار اوغلو با خالد مشعل یک ساعت طول کشیده است. این دیدارها پشت درهای بسته و به دور از چشم رسانهها بوده است.
این دیدارها در نهایت پرده چهارم تحرکات را آشکار ساخت. روز گذشته الجزیره گزارش داد که دولت قطر خواستار برگزاری نشست فوق العاده اتحادیه عرب در سطح نمایندگان دائم برای بررسی اوضاع در شهر حلب سوریه شد.
به نوشته الجزیره، «اناس العبده» سخنگوی ائتلاف ملی سوریه (از معارضین سوری) نیز به ترکیه سفر کرده و مقامات آنکارا را در جریان وقایع سوریه قرار داده است. در واقع، برآیند جلسات و دیدارهای مقامات ترکی ـ قطری و همچنین سعد الحریری و خالد مشعل با معارضان سوری را باید همین درخواست قطر برای تشکیل نشست اتحادیه عرب برای مداخله در امور سوریه دانست.
این در حالی است که وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد،مسکو قصد ندارد بر دمشق درباره مبارزه با تروریسم در حلب فشار وارد آورد. وزارت خارجه روسیه اضافه کرد، این کشور هرگز از دمشق نخواهد خواست که حملات هوایی خود به حلب را متوقف کند، چون این اقدام سوریه در چارچوب مبارزه با تروریسم است.
روزنامه لبنانی «البناء» نوشت: «حضور همزمان سعد حریری و خالد مشعل در آنکارا پس از سفر حجاب ریاض به ترکیه و همچنین دیدار مشعل و ریاض حجاب در قطر، از تشدید اوضاع در منطقه و آمادگی برای تعامل با شرایط جدید حکایت دارد».
این منبع افزود: «در مورد سفر حریری به ترکیه باید گفت که وی سعی دارد در این لحظات در سایه رهبری موثر ترکیه در قلب حوادث این کشور حضور داشته باشد؛ اما نکته مهمتر زمانبندی سفرهای سه شخصیت انجام شده به ترکیه شامل سعد حریری، خالد مشعل و ریاض حجاب است که نشان دهنده تلاشهای تنشآفرینی است که منطقه خود را برای استقبال از آن آماده میکند.
این رویکرد نشان میدهد که بنا به تصمیم ترکها و جنایتهایی که گروههای مسلح در حلب انجام داده و عملیاتی که رسانههای مزدور منطقه و رژیمهای خلیج فارس برای متهم کردن دولت سوریه نسبت به جنایتهای انجام شده در حلب در پیش گرفتهاند، تصمیم مهمی برای منطقه در نظر گرفته شده است».
بدون شک تحرکات این شخصیتها در استانبول و دوحه و مواضع آنها در راستای اقدامات تنشآفرین آینده است. به نظر میرسد تحولات سوریه و پیشرویهای ارتش سوریه و شکست تروریستها محور این ملاقاتها باشد.
دیدار خالد مشعل و داوداوغلو با ریاض حجاب هماهنگ کننده مخالفان سوری میتواند منعکس کننده این موضوع باشد. وزیر خارجه ترکیه در جریان همین سفر به دوحه در گفتوگو با شبکه قطری «الجزیره» اعلام کرد، اگر شرایط اقتضا کند، ترکیه وارد سوریه خواهد شد.
از سوی دیگر، سعد الحریری نیز در دیدار با اردوغان به ایران تاخته و ایران را به مداخله منفی در کشورهای خاورمیانه متهم کرده است. این ادعای الحریری را باید در راستای تضعیف محور مقاومت و زیر سؤال بردن حمایتهای ایران از حزب الله در لبنان ارزیابی کرد.
بدون شک، چنین سفرها و دیدارهایی با هدف تشدید اوضاع و دامن زدن به منازعات و اختلافات منطقهای صورت میگیرد و به نظر میرسد در حال حاضر منطقه در آستانه ورود به برهه جدیدی از بحران است که مرکز ثقل آن را باید سوریه دانست. در واقع، پیشروهای ارتش سوریه به ویژه در حلب و شکست سیاسی- نظامی معارضان سوری در صحنه میدانی و دیپلماتیک، این بازیگران را برای تغییر معادلات به تکاپو واداشته است و سفرها و ملاقاتهای کنونی را نیز باید در همین راستا ارزیابی کرد.
آیت الله خامنهای،عصر امروز (یکشنبه) در دیدار آقای رمضان عبدالله دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین و هیأت همراه، در تحلیلی جامع از شرایط کنونی منطقه، واقعیت تحولات جاری را، تلاش جبهه غرب به سرکردگی امریکا برای تسلط بر منطقه از طریق جنگ وسیع و گسترده با جبهه اسلام دانستند و تأکید کردند: جنگ گستردهای که امروز در منطقه در جریان است، ادامه جنگی است که از ۳۷ سال پیش، ضدّ جمهوری اسلامی ایران آغاز شده و در این رویارویی، مسأله فلسطین، مسأله اصلی و محوری است و جمهوری اسلامی ایران همان گونه که از ابتدا، حمایت از فلسطین را وظیفه خود میدانست، در آینده نیز به این وظیفه عمل خواهد کرد.
رهبری با تأکید بر اینکه موضع جمهوری اسلامی ایران در قضیه فلسطین، موضعی مقطعی نبوده و نیست، گفتند: از قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران مبارزه، موضوع حمایت از فلسطین و لزوم مقابله با رژیم صهیونیستی در مواضع امام خمینی (ره) بارها بیان میشد و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز حمایت از مردم فلسطین، جزء اولین کارهای ما بود، بنابراین دفاع از آرمان فلسطین، بهطور طبیعی در ذات جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.
آیت الله خامنهای افزودند: انقلاب اسلامی در شرایطی به پیروزی رسید که امریکاییها در اوج اقتدار خود در منطقه بودند و همه امور در ظاهر، به نفع امریکا در جریان بود، اما انقلاب اسلامی، روحی جدید در کالبد جامعه اسلامی دمید و شرایط منطقه را به کلی دگرگون کرد.
ایشان با اشاره به فشارهای مختلف و گستردهٔ سیاسی، تبلیغاتی، اقتصادی و حتی نظامی برای به زانو درآوردن انقلاب اسلامی و یا برگشت نظام اسلامی از مواضع خود، تأکید کردند: آنچه امروز در منطقه در جریان است، در واقع ادامه رویارویی امریکا با نظام اسلامی ایران است.
رهبر انقلاب اسلامی هدف اصلی از جنگ گسترده کنونی جبهه غرب به سرکردگی امریکا ضدّ جبهه اسلامی را، تسلط بر منطقه دانستند و گفتند: باید تحولات منطقه را از این منظر بررسی و تحلیل کرد و در این چهارچوب، مسائل سوریه، عراق، لبنان و حزب الله، جزیی از این رویارویی گسترده است.
آیت الله خامنهای با تأکید بر اینکه در چنین شرایطی، «دفاع از فلسطین، نماد دفاع از اسلام است»، افزودند: جبهه استکبار تلاش گستردهای به کار گرفته است تا این رویارویی را «جنگ میان شیعه و سنی» معرفی کند.
ایشان با اشاره به اینکه در سوریه، دولت شیعی بر سر کار نیست، خاطرنشان کردند: اما جمهوری اسلامی ایران از دولت سوریه حمایت میکند، زیرا کسانی که در مقابل سوریه قرار گرفتهاند، در واقع معاند با اصل اسلام و در خدمت منافع امریکا و رژیم صهیونیستی هستند.
رهبر ی، تقابل شیعه و سنی را، طرحی استعماری و امریکایی خواندند و تأکید کردند: مهمترین مسأله در شرایط کنونی منطقه، شناخت صحیح دو جبهه اصلیِ این درگیری گسترده و شناخت موقعیت درست خود است، زیرا اگر حدّ فاصل میان دو جبهه بهدرستی شناخته نشود، ممکن است ناخواسته در مقابل جبهه اسلام قرار بگیریم.
آیت الله خامنهای با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران با چنین نگاه کلانی به مسائل منطقه، امریکا را دشمن اصلی و رژیم صهیونیستی را پشت سر او میداند، خاطرنشان کردند: ایران، دفاع از قضیه فلسطین را همواره وظیفه خود میداند و به انجام این وظیفه ادامه خواهد داد.
ایشان با اشاره به تحریم های گسترده و بیسابقه امریکا و دنبالهروهای او ضدّ نظام اسلامی در سال های اخیر، گفتند: هدف اصلی از این تحریمها، منصرف کردن جمهوری اسلامی ایران از مسیری است که در آن قرار گرفته است، اما آنها نتوانستند به اهداف خود برسند و در آینده نیز به نتیجه نخواهند رسید.
رهبر ی تأکید کردند: ما بر اساس وعده الهی معتقدیم که در این رویارویی گسترده، پیروز خواهیم شد و تا به امروز هم پیروز بودهایم، زیرا دشمنان به دنبال نابودی جمهوری اسلامی بودند، اما اکنون نظام اسلامی نه تنها وجود دارد بلکه روز به روز در ابعاد مختلف پیشرفت کرده و در عمق، گسترش یافته است.
آیت الله خامنهای همچنین با اشاره به سخنان دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین در خصوص برخی تلاشها برای فشار بیشتر به حزبالله لبنان خاطرنشان کردند: حزبالله لبنان قویتر از آن است که با این اقدامات دچار آسیب شود و امروز قطعاً هراس و وحشت رژیم صهیونیستی از حزبالله، بسیار بیشتر از گذشته است.
ایشان با تأکید بر تحقق سنت الهی مبنی بر پیروزی جبهه حق گفتند: این پیروزی قطعی است؛ هرچند فراز و نشیب، و ریزش و رویش دارد، وعده الهی برای یاریکنندگان دین خدا تخلفناپذیر است.
در ابتدای این دیدار، آقای رمضان عبدالله دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین، ضمن تشکر از حمایتها و مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال موضوع فلسطین، گزارشی از آخرین تحولات نوار غزه و کرانه باختری بیان کرد و گفت: مردم غزه با وجود ادامه محاصره و سختتر شدن شرایط، همچنان ثابتقدم و استوار ایستادهاند و در کرانه باختری نیز با وجود سرکوب شدید و گستردهٔ رژیم صهیونیستی، شعلههای انتفاضه با همت و ارادهٔ نسل جدید جوانان فلسطینی سر برآورده است.
وی با تأکید بر آمادگیهای روزافزون نیروهای مقاومت در فلسطین و تواناییهای غیرقابل تصور آنان، به تحولات منطقه اشاره کرد و گفت: امریکاییها و کشورهای دنبالهروِ آنها در طراحی خود به دنبال ارائه چهرهای غیر واقعی از جمهوری اسلامی ایران و به فراموشی سپرده شدن رژیم صهیونیستی و همچنین به دنبال تجزیه منطقه از طریق القای جنگ شیعه و سنی هستند و بر همین اساس، فشارها بر حزبالله لبنان، افزایش پیدا کرده است، اما جهاد اسلامی فلسطین، ضمن شناخت صحیح از تحولات، بر حمایت از حزبالله و مقاومت در مقابل امریکا و رژیم صهیونیستی تأکید کرده است